ചങ്കാണ് ഗാങ്ടോക്...!
കി​ഴ​ക്ക​ൻ ഹി​മാ​ല​യ​ത്തെ തൊ​ട്ടു​രു​മ്മി മ​ഞ്ഞി​ൽ​വി​രി​ഞ്ഞ് ഗാം​ഗ്ടോ​ക് ന​ഗ​രം. ത​ണു​പ്പി​ന്‍റെ ആ​ന​ന്ദ​നൂ​ലി​ഴ​ക​ൾ ശ​രീ​ര​ത്തേ​യും മ​ന​സി​നേ​യും മ​ഞ്ഞി​ൽ ആ​വാ​ഹി​ച്ചെ​ടു​ക്കും. ഹി​മാ​ല​യ​ൻ കാ​ഴ്ച​ക​ളി​ൽ ഏ​റ്റ​വും പ്രി​യ​ങ്ക​രി​യാ​ണ് സി​ക്കിം എ​ന്ന കൊ​ച്ചു സം​സ്ഥാ​നം. അ​തി​ന്‍റെ ത​ല​സ്ഥാ​ന​മാ​യ ഗാം​ഗ്ടോ​ക്കി​നെ ഒ​ന്നു വ​ട്ടം​ചു​റ്റാ​ൻ കൊ​തി​ക്കാ​ത്ത സ​ഞ്ചാ​രി​ക​ൾ കു​റ​യും. വേ​ഷ​ത്തി​ലും ഭാ​വ​ത്തി​ലും ഒ​രു യൂ​റോ​പ്യ​ൻ പ്രൗ​ഢി വി​ളി​ച്ചോ​തും ന​ഗ​രം. വൃ​ത്തി​യും വെ​ടി​പ്പും ശാ​ന്ത​ത​യും കൊ​ണ്ട് ആ​രാ​ധ​ക​രെ സൃ​ഷ്ടി​ച്ച് വീ​ണ്ടും വീ​ണ്ടും മാ​ടിവി​ളി​ക്കു​ന്ന കൊ​ച്ചു​പ​റു​ദീ​സ. ഭൂ​ട്ടാ​നോ​ടും നേ​പ്പാ​ളി​നോ​ടും ചൈ​ന​യോ​ടും അ​തി​ർ​ത്തി പ​ങ്കി​ടു​ന്ന​തു കൊ​ണ്ട് ഭൂ​മി​ശാ​സ്ത്ര​പ​ര​മാ​യും ത​ന്ത്ര​പ​ര​മാ​യും വ​ള​രെ പ്രാ​ധാ​ന്യ​മു​ള്ള ഭൂ​പ്ര​ദേ​ശ​മാ​ണ് സി​ക്കിം.

ഏ​പ്രി​ൽ-​മേ​യ് ആ​ണ് ഏ​റ്റ​വും ന​ല്ല സീ​സ​ൺ. ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ യാ​ത്ര​യും ഈ ​ന​ല്ല സ​മ​യ​ത്താ​യി​രു​ന്നു. കോ​ൽ​ക്ക​ത്ത​യി​ലെ ചൂ​ടി​ൽ​നി​ന്നും ര​ക്ഷ​പ്പെ​ട്ട് അ​ടു​ത്ത ല​ക്ഷ്യം ഗാം​ഗ്ടോ​ക്ക് എ​ന്നു കേ​ൾ​ക്കു​ന്പോ​ൾ മ​ന​സ് കു​ളി​ര​ണി​യും. കോ​ൽ​ക്ക​ത്ത​യി​ൽ നി​ന്നും വൈ​കു​ന്നേ​രം ട്രെ​യി​നി​ൽ പു​റ​പ്പെ​ട്ട് രാ​വി​ലെ സി​ലി​ഗു​ഡി( േഗ​ത​ഗു​ഹീ​ഗ എ​ന്ന് ഇം​ഗ്ലീ​ഷി​ലെ​ഴു​തും)​യി​ലെ​ത്തി. ന്യൂ ​ജ​ൽ​പാ​യ്ഗു​ഡി സ്റ്റേ​ഷ​നി​ൽ​നി​ന്ന് പു​റ​ത്തി​റ​ങ്ങു​ന്പോ​ൾ ത​ന്നെ ഇ​ന്നോ​വ​യു​മാ​യി ടാ​ക്സി​ക്കാ​ര​ൻ അ​നി​ൽ​റാ​യ് പ​റ​ന്നെ​ത്തി. പ​റ​ക്കും വേ​ഗ​ത്തി​ൽ​ത​ന്നെ ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ ല​ഗേ​ജു​ക​ൾ ഇ​ന്നോ​വ​യു​ടെ മു​ക​ളി​ലും മ​റ്റു​മാ​യി എ​ല്ലാം റെ​ഡി. സി​ക്കി​മി​ന്‍റെ ത​ല​സ്ഥാ​ന​മാ​യ ഗാ​ങ്ടോ​ക്കി​ലേ​ക്ക് ടാ​ക്സി​യി​ൽ അ​ഞ്ചു മ​ണി​ക്കൂ​ർ യാ​ത്ര.

പ്ര​ശ​സ്ത​മാ​യ ടീ​സ്ത ന​ദി​യാ​ണ് ഇ​നി ഗാം​ഗ്ടോ​ക്കി​ലേ​ക്കു​ള്ള വ​ഴി​കാ​ട്ടി. ഗാം​ഗ്ടോ​ക്കി​നേ​യും സി​ലി​ഗു​ഡി​യേ​യും ബ​ന്ധി​പ്പി​ക്കു​ന്ന 124 കി​ലോ​മീ​റ്റ​ർ നാ​ഷ​ണ​ൽ ഹൈ​വേ ക​ട​ന്നു പോ​കു​ന്ന​ത് ടീ​സ്ത​യു​ടെ തീ​ര​ത്തു​കൂ​ടി​യാ​ണ്.

സി​ലി​ഗു​ഡി വി​ട്ടാ​ൽ പി​ന്നെ ചെ​ങ്കു​ത്താ​യ മ​ല​ക​യ​റ്റ​മാ​ണ്. അ​നി​ൽ​റാ​യ് നേ​പ്പാ​ൾ വം​ശ​ജ​നാ​ണ്. ഇ​പ്പോ​ൾ ഡാ​ർ​ജി​ലിം​ഗ് സ്വ​ദേ​ശി. ര​സി​ക​നാ​ക​യാ​ൽ ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ അ​ര​സി​ക​ൻ(​മു​റി​ഹി​ന്ദി) ചോ​ദ്യ​ങ്ങ​ൾ​ക്കെ​ല്ലാം അ​ദ്ദേ​ഹം ര​സി​ക​നാ​യി മ​റു​പ​ടി ന​ല്കി​ക്കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു. അ​ദ്ദേ​ഹ​മാ​ണ് ടീ​സ്ത ന​ദി​യു​ടെ വി​വ​ര​ണം ആ​ദ്യം ത​ന്ന​ത്.

ഗാ​ങ്ടോ​ക്കി​നോ​ട​ടു​ക്കു​ന്പോ​ൾ കാ​ണാം ഇ​ടു​ങ്ങി​യ റോ​ഡു​ക​ൾ. ചു​ര​ത്തി​ന്‍റെ അ​ടി​വ​ശ​ങ്ങ​ളി​ലെ​വി​ടെ​നി​ന്നോ ഉ​യ​ർ​ന്നു​വ​രു​ന്ന ബ​ഹു​നി​ല​മ​ന്ദി​ര​ങ്ങ​ളു​ടെ നീ​ണ്ട​നി​ര. റോ​ഡി​ന്‍റെ നി​ര​പ്പി​ലെ​ത്താ​ൻ നാ​ല​ഞ്ചു​നി​ല​ക​ളെ​ങ്കി​ലും ക​ഴി​ഞ്ഞി​രി​ക്കും. ഞ​ങ്ങ​ൾ ഈ ​ന​ഗ​ര​ത്തി​ലെ​ത്തു​ന്പോ​ൾ വൈ​കു​ന്നേ​ര​മാ​യി. സ്കൂ​ളു​ക​ളും ഓ​ഫീ​സു​ക​ളും വി​ടു​ന്ന സ​മ​യം. യൂ​ണി​ഫോ​മി​ൽ നി​ര​നി​ര​യാ​യി ഇ​റ​ങ്ങി​വ​രു​ന്ന കു​ട്ടി​ക​ളെ കാ​ണു​ന്ന​ത് ത​ന്നെ ഒ​രു ച​ന്ത​മാ​ണ്. ഇ​ട​യ്ക്കി​ട​ക്ക് ഓ​രോ കൊ​ച്ചു​കൊ​ച്ചു ബു​ദ്ധ​ഭി​ക്ഷു​ക്ക​ളേ​യും കാ​ണാം. സി​ക്കിം യൂ​ണി​വേ​ഴി​സി​റ്റി​യാ​ണ് ഇ​വി​ടത്തെ പ്ര​ധാ​ന ഉ​പ​രി​പ​ഠ​ന കേ​ന്ദ്രം. റോ​ഡി​നി​രു​വ​ശ​വും തി​ങ്ങി കെ​ട്ടി​ട​ങ്ങ​ളാ​ണ്. ഒ​രി​ഞ്ചു​പോ​ലും റോ​ഡി​ന് വീ​തി​കൂ​ട്ടാ​നാ​വി​ല്ല. എ​ങ്കി​ലും കാ​ര്യ​മാ​യ ട്രാ​ഫി​ക് ജാ​മൊ​ന്നു​മി​ല്ലാ​തെ എ​ല്ലാ​വ​രും ശാ​ന്ത​മാ​യി ക്ഷ​മ​യോ​ടെ ക​ട​ന്നു​പോ​കു​ന്നു. റോ​ഡി​നി​രു​വ​ശ​വും ലോ​കോ​ത്ത​ര ബ്രാ​ൻ​ഡു​ക​ളു​ടേ​യെ​ല്ലാം വി​വി​ധ ഉ​ത്പ​ന്ന​ങ്ങ​ൾ വി​ല്ക്കു​ന്ന എ​ക്സ​്ക്ലൂ​സീ​വ് ഷോ​റൂ​മ​ക​ള​ട​ക്ക​മു​ള്ള ക​ട​ക​ൾ.

കാ​ഴ്ച​ക​ൾ ക​ണ്ടി​രി​ക്ക​വേ.. കു​ത്ത​നേ​യു​ള്ള ക​യ​റ്റ​ത്തി​ൽ ന​ല്ല ട്രാ​ഫി​ക്ക് കു​രു​ക്കി​നി​ടെ ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ വ​ണ്ടി​യു​ടെ ട​യ​ർ പ​ഞ്ച​റാ​യി. എ​ങ്ങോ​ട്ടും നീ​ങ്ങാ​ൻ പ​റ്റാ​ത്ത അ​വ​സ്ഥ. ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​ര​നാ​യ പോ​ലീ​സു​കാ​ര​ൻ ഡ്രൈ​വ​റു​ടെ അ​ടു​ക്ക​ലെ​ത്തി ചി​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ട് എ​ന്തോ പ​റ​ഞ്ഞു. വ​ണ്ടി ഒ​രു ക​ട​യു​ടെ മു​ന്നി​ൽ ക​യ​റ്റി വ​യ്ക്കാ​ൻ നോ​ക്കി ന​ട​ന്നി​ല്ല. പോ​ലീ​സു​കാ​ര​ൻ കു​റ​ച്ചു മു​ക​ളി​ൽ ഒ​രു സ്വ​കാ​ര്യ പാ​ർ​ക്കിം​ഗ് സ്ഥ​ലം കാ​ണി​ച്ചു​കൊ​ടു​ത്തു. ഏ​താ​ണ്ട് നൂ​റു​മീ​റ്റ​ർ അ​ക​ലേ​ക്ക് അ​നി​ൽ​ഭാ​യ് ത​ന്‍റെ കാ​റ്റു​പോ​യ വ​ണ്ടി ഓ​ടി​ച്ചെ​ത്തി​ച്ചു. ഞ​ങ്ങ​ൾ ചു​റ്റു​മു​ള്ള കാ​ഴ്ച​ക​ൾ നോ​ക്കി​നി​ന്നു. നി​മി​ഷ​നേ​രം കൊ​ണ്ട് ട​യ​ർ​മാ​റ്റി വ​ണ്ടി റെ​ഡി. അ​നി​ൽ​ഭാ​യ് ഒ​രു ചി​രി​ചി​രി​ച്ചു. ഞ​ങ്ങ​ൾ ഓ​ടി​ക്ക‍​യ​റി. ഏ​താ​നും മി​നി​റ്റു​ക​ൾ​ക​ളു​ള്ളി​ൽ താ​മ​സി​ക്കു​ന്ന ഹോ​ട്ട​ലി​ലെ​ത്തി. അ​വി​ടെ​യും ത​മാ​ശ. കീ​ഴോ​ട്ടു വ​ള​രു​ന്ന ന​ഗ​രം ത​ന്നെ. റൂ​മു​ക​ളെ​ല്ലാം അ​ണ്ട​ർ​ഗ്രൗ​ണ്ടു​ക​ളി​ലാ​ണ്. മ​റ്റൊ​രു പ്ര​ത്യേ​ക​ത ഒ​രൊ​റ്റ കെ​ട്ടി​ട​ത്തി​നും ലി​ഫ്റ്റ് ക​ണ്ടി​ല്ല എ​ന്ന​താ​ണ്. സ്റ്റെ​പ്സ് എ​ല്ലാം ന​ട​ന്നു​ക‍​യ​റു​ക ത​ന്നെ.

എം​ജി മാ​ർ​ഗ്...

കു​ളി​യെ​ല്ലാം ക​ഴി​ഞ്ഞ് ചാ​റ്റ​ൽ​മ​ഴ​യ്ക്കൊ​പ്പം കൂ​ടി ഷോ​പ്പിം​ഗ് കേ​ന്ദ്ര​ത്തി​ലേ​ക്ക് നീ​ങ്ങി. എം​ജി മാ​ർ​ഗ്. സു​ന്ദ​ര​മാ​യ ഒ​രു ഷോ​പ്പിം​ഗ് കേ​ന്ദ്രം. ഗാ​ങ്ടോ​ക്കി​ന്‍റെ ച​ങ്കും കൊ​മേ​ഴ്സ്യ​ൽ ഹ​ബു​മാ​ണി​ത്. ഡി​സം​ബ​റി​ൽ ന​ട​ത്തു​ന്ന വി​ന്‍റ​ർ കാ​ർ​ണി​വ​ൽ എം​ജി മാ​ർ​ഗി​ന്‍റെ ഒ​രു മ​ഹാ​മേ​ള​യാ​ണ്. തൊ​ട്ടു​താ​ഴെ ലാ​ൽ മാ​ർ​ക്ക​റ്റ് എ​ന്ന പ​ഴ​യ മാ​ർ​ക്ക​റ്റ് ഉ​ണ്ട്. അ​വി​ടെ​യും ഉ​പ്പു​തൊ​ട്ടു ക​ർ​പ്പൂ​രം വ​രെ ല​ഭ്യം. ക​ച്ച​വ​ട​ക്കാ​ർ ഭൂ​രി​പ​ക്ഷ​വും സ്ത്രീ​ക​ളാ​ണ്. ചു​രു​ക്ക​ത്തി​ൽ ന​ഗ​ര​ത്തി​ന്‍റെ സൗ​ന്ദ​ര്യ​ര​ഹ​സ്യം ത​ന്നെ സ്ത്രീ​ക​ളു​ടെ ക​ഠി​നാ​ധ്വാ​ന​മാ​ണെ​ന്ന് തോ​ന്നി​പ്പോ​കും. പു​രു​ഷ​ന്മാ​ർ കൂ​ടു​ത​ലും ടാ​ക്സി​യും ഹോ​ട്ട​ലു​ക​ളു​മൊ​ക്കെയാ​യി ക​ഴി​യു​ന്നു. ഷെ​യ​ർ ടാ​ക്സി​ക​ൾ എ​വി​ടേ​ക്കും എ​പ്പോ​ഴും ല​ഭ്യ​മാ​ണ്. കാ​റു​ക​ളും ജീ​പ്പു​ക​ളു​മാ​ണ് ടാ​ക്സി​ക​ൾ. ഓ​ട്ടോ​യു​ടെ പൊ​ടി​പോ​ലും കാ​ണാ​നി​ല്ല. സ​ന്ധ്യാ​നേ​ര​ത്ത് എം​ജി മാ​ർ​ഗി​ൽ സ്ഥാ​പി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന ബ​ഞ്ചു​ക​ളി​ലി​രു​ന്ന് അ​ല്പ​നേ​രം വി​ശ്ര​മി​ക്കാ​ൻ ആ​ർ​ക്കും തോ​ന്നി​പ്പോ​കും.

നാ​ഥു​ലാ പാ​സി​ലേ​ക്ക്

ര​ണ്ടാം ദി​വ​സം നാ​ഥു​ലാ പാ​സി​ലേ​ക്ക്. ഇ​ന്ത്യാ-​ചൈ​ന അ​തി​ർ​ത്തി​യി​ലു​ള്ള നാ​ഥു​ലാ ചു​രം. ദൂ​രം 56 കി​ലോ​മീ​റ്റ​ർ . സൈ​ന്യ​ത്തി​ന്‍റെ നി​യ​ന്ത്ര​ണ​ത്തി​ലാ​ണ് ഈ ​ചു​രം റോ​ഡ്. രാ​വി​ലെ ആ​റി​നു ത​ന്നെ എ​ല്ലാ​വ​രും റെ​ഡി. (ഗാ​ങ്ടോ​ക്കി​ൽ അ​ഞ്ചു​മ​ണി​ക്ക് ത​ന്നെ നേ​രം പു​ല​രും. വൈ​കു​ന്നേ​രം അ​ഞ്ചു​മ​ണി​യാ​കു​ന്പോ​ഴേ​ക്കും ഇ​രു​ട്ടി​ത്തു​ട​ങ്ങും.) പ​ട്ടാ​ള​ത്തി​ന്‍റെ അ​നു​മ​തി​യോ​ടെ​യാ​ണ് യാ​ത്ര. അ​നു​മ​തി​ക​ളെ​ല്ലാം ഹോ​ട്ട​ലു​കാ​രും ടാ​ക്സി​ക്കാ​രും ശ​രി​യാ​ക്കി​ത്ത​രും. ഫോ​ട്ടോ പ​തി​ച്ച പാ​സ​ട​ക്കം അ​വ​ർ എ​ത്തി​ക്കും. വീ​ണ്ടും യാ​ത്ര ടാ​ക്സി​യി​ൽ.

ഇ​ന്ത്യ​യും ചൈ​ന​യും​ത​മ്മി​ലു​ള്ള മൂ​ന്ന് പ്ര​ധാ​ന തു​റ​ന്ന വ്യാ​പാ​ര പോ​സ്റ്റു​ക​ളി​ലൊ​ന്നാ​ണി​ത്. കാ​ലാ​വ​സ്ഥ കൊ​ണ്ടും പ്ര​കൃ​തി​ഭം​ഗി​കൊ​ണ്ടും വ​ശ്യ​മ​നോ​ഹ​ര​മാ​യ പാ​ത​യാ​ണി​ത്. 1962 വ​രെ ഇ​ന്ത്യ​യും ടി​ബ​റ്റും ഉ​പ​യോ​ഗി​ച്ച പ​ഴ​യ പ​ട്ടു​പാ​ത. ഇ​ന്ത്യാ-​ചൈ​ന യു​ദ്ധ​ത്തെ​ത്തു​ട​ർ​ന്ന് അ​ട​ച്ച ഈ ​റൂ​ട്ട് പി​ന്നീ​ട് 44 വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ൾ​ക്കു​ശേ​ഷം 2006ലാ​ണ് തു​റ​ന്നു കി​ട്ടു​ന്ന​ത്. ബു​ദ്ധ-​ഹൈ​ന്ദ​വ തീ​ർ​ഥാ​ട​ന കേ​ന്ദ്ര​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്കു​ള്ള ഏ​റ്റ​വും ദൂ​രം കു​റ​ഞ്ഞ പാ​ത​യു​മാ​ണി​ത്. രാ​വി​ലെ പ​ത്തു​വ​രെ​യേ നാ​ഥു​ല​യി​ലേ​ക്ക് പ്ര​വേ​ശ​നം അ​നു​വ​ദി​ക്കൂ. പ​ല​യി​ട​ങ്ങ​ളും പാ​റ തു​ര​ന്നാ​ണ് വീ​തി കു​റ​ഞ്ഞ റോ​ഡ് നി​ർ​മി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​ത്. ഏ​തു സ​മ​യ​വും മ​ണ്ണി​ടി​ച്ചി​ലും മ​റ്റു​മു​ണ്ടാ​കാ​വു​ന്ന സ്ഥ​ലം. ബോ​ർ​ഡ​ർ റോ​ഡ്സ് ഒാ​ർ​ഗ​നൈ​സേ​ഷ​നാ​ണ് റോ​ഡി​ന്‍റെ ചു​മ​ത​ല​ക്കാ​ർ.

ഉ​യ​ര​ത്തി​ലേ​ക്ക് എ​ത്തു​ന്തോ​റും ഓ​ക്സി​ജ​ന്‍റെ അ​ള​വു കു​റ​യു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടു​ള്ള പ്ര​ശ്ന​ങ്ങ​ൾ യാ​ത്ര​ക്കാ​ർ​ക്കും അ​നു​ഭ​വപ്പെട്ടു​തു​ട​ങ്ങും.​ചി​ല​ർ യാ​ത്രപോ​ലും പാ​തി​വ​ഴി​യി​ൽ അ​വ​സാ​നി​പ്പി​ക്കും. ചെ​റി​യ കു​ട്ടി​ക​ളെയുംകൊ​ണ്ടു​ള്ള യാ​ത്ര റി​സ്ക്ത​ന്നെ.

യാ​ത്ര​യി​ൽ കാ​ലാ​വ​സ്ഥാ-​ഭൂ​പ്ര​കൃ​തി മാ​റ്റം വ​ള​രെ​പ്പെ​ട്ടെ​ന്നാ​ണ്. പൈ​ൻ​മ​ര​ക്കാ​ടു​ക​ൾ പി​ന്നി​ട്ട് പാ​റ​ക്കെ​ട്ടു​ക​ളി​ൽ നി​ന്ന് മ​ഞ്ഞു​റ​ഞ്ഞ പ്ര​ദേ​ശ​ത്തേ​ക്കെ​ത്തു​ന്പോ​ൾ ന​മു​ക്ക് ധ​രി​ക്കാ​നു​ള്ള ഷൂ​സും ജാ​ക്ക​റ്റു​ക​ളു​മാ​യി വാ​ട​ക​ക്ക​ട​ക​ൾ ധാ​രാ​ളം. 50 രൂ​പ മ​ഞ്ഞി​ലു​പ​യോ​ഗി​ക്കാ​വു​ന്ന ഷൂ​സി​നും 100 രൂ​പ ജാ​ക്ക​റ്റി​നും വാ​ട​ക ന​ല്ക​ണം. മ​ട​ക്ക​യാ​ത്ര​യി​ൽ തി​രി​കെ ന​ല്കി​യാ​ൽ മ​തി. അ​വി​ടെ നി​ന്ന് ചെ​റു​കാ​പ്പി​യും സ്നാ​ക്സും ക​ഴി​ഞ്ഞ് യാ​ത്ര തു​ട​രാം.

സോം​ഗോ ത​ടാ​കം എ​ന്ന ചി​ല്ലു​ത​ടാ​കം

ഈ ​വ​ഴി​യി​ലു​ള്ള പ്ര​ധാ​ന​പ്പെ​ട്ട ഒ​രു ടൂ​റി​സ്റ്റ് കേ​ന്ദ്ര​മാ​ണ് സോം​ഗോ ത​ടാ​കം അ​ഥ​വാ ചം​ഗു ത​ടാ​കം. കി​ഴ​ക്ക​ൻ​സി​ക്കി​മി​ലെ ടി​ല്ലു ത​ടാ​ക​മാ​യ സോം​ഗോ ശൈ​ത്യ​കാ​ല​ത്ത് ത​ണു​ത്തു​റ​യും. മ​നു​ഷ്യ ആ​വാ​സം തീ​രെ ഇ​ല്ലാ​ത്ത ഈ ​പ്ര​ദേ​ശം ക​റു​ത്ത പ​രു​ന്തു​ക​ള​ട​ക്ക​മു​ള്ള പ​ക്ഷി​ക​ളു​ടെ സ​ങ്കേ​ത​മാ​ണ്. 12310 അ​ടി ഉ​യ​ര​ത്തി​ലാ​ണ് ഈ ​ത​ടാ​കം സ്ഥി​തി ചെ​യ്യു​ന്ന​ത്. തൊ​ട്ട​ടു​ത്താ​യി റോ​പ് വേ​യും ഒ​രു​ക്കി​യി​ട്ടു​ണ്ട്. യാ​ക്കു​ക​ളെ അ​ല​ങ്ക​രി​ച്ച് ത​ടാ​ക​ക്ക​ര​യി​ൽ നി​ർ​ത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. പ​ര​ന്പ​രാ​ഗ​ത വേ​ഷ​മി​ട്ടും മ​റ്റും ഫോ​ട്ടോ​യെ​ടു​ക്കാം. എ​ല്ലാം വാ​ട​ക​യ്ക്കു കി​ട്ടും. ഈ ​വേ​ഷ​ങ്ങ​ള​ണി​ഞ്ഞ് യാ​ക്കി​ന്‍റെ മേ​ലേ​യി​രു​ന്നു​ള്ള യാ​ത്ര ര​സ​ക​ര​മാ​യ അ​നു‌​ഭ​വ​മാ​ണ്.

ബാ​ബാ മ​ന്ദി​ർ

കു​റ​ച്ചു ദൂ​ര​വും കൂ​ടി പി​ന്നി​ട്ട​പ്പോ​ൾ ഇ​ന്ത്യ​ൻ പ​ട്ടാ​ളം നാ​ഥു​ല​യു​ടെ ഹീ​റോ എ​ന്നു വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ക്കു​ന്ന ക്യാ​പ്റ്റ​ൻ ബാ​ബാ ഹ​ർ​ഭ​ജ​ൻ സിം​ഗി​ന്‍റെ സ്മൃ​തി​മ​ന്ദി​ര​വും അ​ന്പ​ലവു​മെ​ത്തി.35 വ​ര്‍​ഷം മു​മ്പ് അ​തി​ര്‍​ത്തി സേ​വ​ന​ത്തി​നി​ടെ കാ​ണാ​താ​യ പി​ന്നീ​ട് മ​രി​ച്ച​നി​ല​യി​ൽ ക​ണ്ടെ​ത്തി​യ പ​ഞ്ചാ​ബു​കാ​ര​നാ​ണ് ബാ​ബാ ഹ​ര്‍​ഭ​ജ​ന്‍ സിം​ഗ്. നാ​ഥു​ല​യ്ക്കു മു​ന്പ് ഷി​മോ​ഗ എ​ന്നൊ​രു മ​നോ​ഹ​ര​മാ​യ ത​ടാ​ക​മു​ണ്ട്. അ​തി​ന​ടു​ത്താ​ണ് ബാ​ബാ ഹ​ര്‍​ഭ​ജ​ന്‍​സിം​ഗി​ന്‍റെ മ​ന്ദി​രം. ഇ​വി​ടത്തെ പ​ഞ്ചാ​ബ് റെ​ജി​മെ​ന്‍റി​ലാ​യി​രു​ന്നു ബാ​ബാ ഹ​ർ​ഭ​ജ​ൻ സേ​വ​ന​മ​നു​ഷ്ഠി​ച്ച​ത്.

1960 ക​ളി​ൽ നാ​ഥു​ലാ​യി​ലെ പ​ഞ്ചാ​ബ് റെ​ജി​മെ​ന്‍റി​ൽ സൈ​നി​ക സേ​വ​ന​ത്തി​നാ​യി എ​ത്തി​യ​താ​ണ് ബാ​ബാ ഹ​ർ​ഭ​ജ​ൻ. 13,200 അ​ടി ഉ​യ​ര​ത്തി​ൽ ഷി​മോ​ഗ താ​ഴ്‌വര​യി​ലാ​ണ് അ​ന്ന് റെ​ജി​മെ​ന്‍റി​ന്‍റെ താ​വ​ളം.1968-ൽ ​ഒ​ക്‌ടോബ​റി​ലെ ഒ​രു രാ​ത്രി​യി​ൽ ചു​ഴ​ലി​ക്കാ​റ്റും മ​ഴ​യും ഉ​രു​ൾ​പൊ​ട്ട​ലും മൂ​ലം പ​ഞ്ചാ​ബ് റെ​ജി​മെ​ന്‍റി​ന്‍റെ ചി​ല​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ൾ അ​പ​ക​ട​ത്തി​ൽ​പ്പെ​ട്ടു. ഹ​ർ​ഭ​ജ​നും അ​തി​ൽ ഉ​ൾ​പ്പെ​ട്ടു. മൂ​ന്നു​ദി​വ​സ​ത്തോ​ളം അ​ന്വേ​ഷി​ച്ചെ​ങ്കി​ലും ഒ​ന്നും ക​ണ്ടെ​ത്താ​നാ​യി​ല്ല. പി​റ്റേ​ന്ന് ഒ​രു പ​ട്ടാ​ള​ക്കാ​ര​ന്‍റെ സ്വ​പ്ന​ത്തി​ൽ ബാ​ബ പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​പ്പെ​ട്ടു. ത​ന്‍റെ ശ​രീ​രം ത​ടാ​ക​ക്ക​ര​യി​ലെ പാ​റ​ക്കൂ​ട്ട​ങ്ങ​ൾ​ക്ക​ടി​യി​ൽ നീ​രൊ​ഴു​ക്കി​ന് സ​മീ​പം ആ​റ​ടി താ​ഴ്ച​യി​ൽ പു​ത​ഞ്ഞു കി​ട​പ്പു​ണ്ട​ന്നും പു​റ​ത്തെ​ടു​ത്ത് സം​സ്ക​രി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നും പ​റ​ഞ്ഞു. ഉ​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​ൻ ചൂ​ണ്ടി​ക്കാ​ണി​ച്ച സ്ഥ​ല​ത്തു​ത​ന്നെ ഹ​ർ​ഭ​ജ​ൻ സിം​ഗി​ന്‍റെ മൃ​ത​ശ​രീ​രം ക​ണ്ടെ​ത്തി. അ​വി​ടെ​ത്ത​ന്നെ ബാ​ബ​യു​ടെ സ്മ​ര​ണ​യ്ക്കാ​യി മ​ന്ദി​രം പ​ണി​യു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ടൂ​റി​സ്റ്റു​ക​ളു​ടെ ഒ​രു പ്ര​ധാ​ന​സ​ന്ദ​ർ​ശ​ന കേ​ന്ദ്ര​മാ​യി ഇ​പ്പോ​ൾ ബാ​ബാ മ​ന്ദി​റും മാ​റി.

ഒ​രു മു​റി​യി​ൽ ബാ​ബ ഉ​പ​യോ​ഗി​ച്ച കു​റ​ച്ചു വ​സ്തു​ക്ക​ളും യൂ​ണി​ഫോ​മും ഇ​പ്പോ​ഴും സൂ​ക്ഷി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്. ഓ​രോ രാ​ത്രി​യും വൃ​ത്തി​യാ​യി വി​രി​ച്ചി​ടു​ന്ന കി​ട​ക്ക വി​രി​ക​ൾ രാ​വി​ലെ അ​സാ​ധാ​ര​ണ​മാം വി​ധം ചു​ളി​ഞ്ഞു​കി​ട​ക്കു​മെ​ന്നും ഷൂ​സ് ന​ന​ഞ്ഞും ച​ളി​പു​ര​ണ്ടും കാ​ണ​പ്പെ​ടു​മെ​ന്നുമാ​ണ് വി​ശ്വാ​സം. എ​ല്ലാ വ​ർ​ഷ​വും സെ​പ്റ്റം​ബ​ർ 14ന് ​ആ​ർ​മി​യു​ടെ അ​ല​ങ്ക​രി​ച്ച ഔ​ദ്യോ​ഗി​ക വാ​ഹ​ന​ത്തി​ൽ ബാ​ബ​യു​ടെ യൂ​ണി​ഫോ​മും തൊ​പ്പി​യും അ​ടു​ത്തു​ള്ള ജ​യ്പാ​ൽ​ഗു​ഡി റെ​യി​ൽ​വേ സ്റ്റേ​ഷ​നി​ലേ​ക്ക് ആ​ന​യി​ക്കും. അ​വി​ടെ നി​ന്നും തീ​വ​ണ്ടി​യി​ൽ റി​സ​ർ​വ് ചെ​യ്ത കം​പാ​ർ​ട്ടു​മെ​ന്‍റി​ൽ അ​വ ഭ​ദ്ര​മാ​യി വ​യ്ക്കും. ഒ​രു സൈ​നി​ക​നെ​യും കൂ​ട്ടി അ​ത് പ​ഞ്ചാ​ബി​ലെ ക​പൂ​ർ​ത്ത​ലയി​ലു​ള്ള ക​ൽ​ക്ക ഗ്രാ​മ​ത്തി​ലെ​ത്തി​ക്കും. അ​വി​ടെ നി​ന്നും മി​ലി​ട്ട​റി വാ​ഹ​ന​ത്തി​ൽ വീ​ട്ടി​ലെ​ത്തി​ക്കും. ര​ണ്ടു മാ​സ​ത്തെ അ​വ​ധി​ക്കു ശേ​ഷം വീ​ണ്ടും ഹ​ർ​ഭ​ജ​ന്‍റെ സാ​ധ​ന​ങ്ങ​ൾ പ​ഴ​യ​തു പോ​ലെ നാ​ഥു​ല​യി​ലേ​ക്ക്. എ​ല്ലാ മാ​സ​വും ഈ ​പ​ട്ടാ​ള​ക്കാ​ര​ന്‍റെ മാ​താ​വി​ന് ഒ​രു ചെ​റി​യ തു​ക ന​ല്‍​കി വ​രു​ന്നു​മു​ണ്ട്.

എ​ത്തി.. നാ​ഥു​ല....

ഹ​ർ​ഭ​ജ​ൻ സിം​ഗി​നോ​ടു പ്രാ​ർ​ഥി​ച്ച് നാ​ഥു​ല പാ​സി​ലേ​ക്ക്. കു​റ​ച്ച് കാ​ൽ​ന​ട യാ​ത്ര​യും ഉ​ണ്ട്. അ​ടു​ത്തെ​ത്തു​ന്പോ​ൾ ഇ​രു​രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളു​ടേ​യും സെ​ൻ​ട്രി പോ​സ്റ്റു​ക​ൾ കാ​ണാം. ഇ​രു ഭാ​ഗ​ത്തും സ​ദാ ജാ​ഗ​രൂ​ക​രാ​യ സൈ​നി​ക​ർ. സ​മു​ദ്ര നി​ര​പ്പി​ല്‍ നി​ന്നും 14,140 അ​ടി ഉ​യ​ര​ത്തി​ലാ​ണ് നാ​ഥു​ല. എ​ല്ലു​മ​ര​വി​ക്കു​ന്ന ത​ണു​പ്പു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും എ​ത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്ന സ്ഥ​ല​ത്തി​ന്‍റെ ഉ​ന്ന​തി​യി​ൽ പു​ള​ക​മ​ണി​ഞ്ഞ് ജ​യ്ജ​വാ​ൻ വി​ളി​ച്ച് ഞ​ങ്ങ​ൾ മ​ട​ങ്ങി... മ​ഞ്ഞി​ലൂ​ടെ.. ചു​ര​ത്തി​ലൂ​ടെ.. വീ​ണ്ടും ഗാ​ങ്ടോ​ക്കി​ലേ​ക്ക്...

ബു​ദ്ധ​കേ​ന്ദ്ര​ങ്ങ​ളും പ്ര​യ​ർ ഫ്ലാ​ഗ്സും

സി​ക്കി​മി​ലേ​ക്ക് ക​ട​ന്നുക​ഴി​ഞ്ഞാ​ൽ അ​ങ്ങി​ങ്ങ് വെ​ള്ള, പ​ച്ച, മ​ഞ്ഞ, നീ​ല, ചു​വ​പ്പ്, ക​റു​പ്പ് നി​റ​ങ്ങ​ളി​ലു​ള്ള പ​താ​ക​ക​ൾ കാ​ണാം. ബു​ദ്ധ​മ​ത സാ​ന്നി​ധ്യ​മാ​ണ് ഈ ​പ​താ​ക​ക​ൾ വി​ളി​ച്ചോ​തു​ന്ന​ത്. തെ​രു​വു​ക​ളും റോ​ഡു​ക​ളു​മെ​ല്ലാം വി​വി​ധ നി​റ​ങ്ങ​ളു​ള്ള പ​താ​ക​ക​ളാ​ൽ അ​ല​ങ്ക​രി​ച്ചി​രി​ക്കും. ബു​ദ്ധ​മ​ത വി​ശ്വാ​സി​ക​ൾ നൂ​റ്റാ​ണ്ടു​ക​ളാ​യി പി​ന്തു​ട​രു​ന്ന ഒ​രു പാ​ര​ന്പ​ര്യ​മാ​ണി​ത്. അ​വ​ർ താ​മ​സി​ക്കു​ന്നി​ട​ത്തും സ​ഞ്ച​രി​ക്കു​ന്നി​ട​ത്തു​മെ​ല്ലാം ഇ​വ സ്ഥാ​പി​ക്കും. കാ​റ്റി​ലൂ​ടെ പ​താ​ക​ക​ളു​ടെ പോ​സി​റ്റീ​വ് ഊ​ർ​ജം എ​ല്ലാ​യി​ട​ത്തു​മെ​ത്തി​ക്കു​ക എ​ന്ന​താ​ണ് ഇ​തി​നു പി​ന്നി​ൽ. ഈ ​പ​താ​ക​ക​ളു​ടെ സാ​ന്നി​ധ്യം സ​ന്തോ​ഷ​വും അ​ഭി​വൃ​ദ്ധി​യും കൊ​ണ്ടു​വ​രു​മെ​ന്നാ​ണ് അ​വ​രു​ടെ വി​ശ്വാ​സം. സി​ക്കി​മി​ന്‍റെ മു​ഖ​മു​ദ്ര ത​ന്നെ​യാ​ണ് ബു​ദ്ധ​മ​ത​വും ഈ ​പ്ര​യ​ർ ഫ്ളാ​ഗു​ക​ളും. ബു​ദ്ധ ഭി​ക്ഷു​ക്ക​ളെ അ​ടു​ത്ത​റി​യാ​നാ​യി ഞ​ങ്ങ​ൾ എ​ത്തി​യ​ത് ഗാ​ങ്ടോ​ക്കി​ന്‍റെ പ്രാ​ന്ത​പ്ര​ദേ​ശ​ത്തു​ള്ള പ്ര​ശ​സ്ത​മാ​യ റും​ടെ​ക് ആ​ശ്ര​മ​ത്തി​ലാ​ണ്. പ​ന്ത്ര​ണ്ടാം ക​ർ​മാ​പാ ലാ​മ​യു​ടെ കാ​ല​ത്ത് 1700ക​ളി​ൽ നി​ർ​മി​ച്ച​താ​ണ് ഈ ​ആ​ശ്ര​മം.

16ാം ക​ർ​മാ​പാ ടി​ബ​റ്റി​ൽ​നി​ന്നും പു​റ​ത്താ​ക്ക​പ്പെ​ട്ട സ​മ​യ​ത്ത് അ​ദ്ദേ​ഹം സി​ക്കി​മി​ലെ​ത്തി. ന​ശോ​ന്മു​ഖ​മാ​യി​രു​ന്ന റും​ടെ​ക് ആ​ശ്ര​മ​ത്തെ നാ​ട്ടു​കാ​രു​ടേ​യും സി​ക്കിം രാ​ജ​കു​ടും​ബ​ത്തി​ന്‍റേ​യും സ​ഹാ​യ​ത്തോ​ടെ അ​ദ്ദേ​ഹം പ​ടു​ത്തു​യ​ർ​ത്തി. ക​ർ​മാ​പ​യു​ടെ ആ​സ്ഥാ​ന​മാ​യും മാ​റ്റി. ധ​ർ​മ​ച​ക്ര കേ​ന്ദ്ര​മാ​യും ഇ​ത​റി​യ​പ്പെ​ടു​ന്നു. 16ാം ക​ർ​മാ​പ​ലാ​മ​യു​ടെ സ്മാ​ര​കാ​വ​ശി​ഷ്ട​ങ്ങ​ൾ സൂ​ക്ഷി​ക്കു​ന്ന ഗോ​ൾ​ഡ​ൻ സ്തൂ​പ​മാ​ണ് ഇ​വി​ടത്തെ പ്ര​ധാ​ന​മാ​യ ആ​ക​ർ​ഷ​ണം. റും​ടെ​ക് ആ​ശ്ര​മ​വും സ​ന്ദ​ർ​ശി​ച്ച് ഞ​ങ്ങ​ൾ ഗാങ്ടോ​ക്ക് വി​ട്ടു.....​എ​ന്നും മ​രം​പെ​യ്യു​ന്ന ഓ​ർ​മ​ക​ളു​മാ​യി.

ബി​ജോ മൈ​ക്കി​ൾ