ജീ​വ​ന്‍റെ ത​ന്ത്രി​ക​ൾ പൊ​ട്ടു​ന്പോ​ൾ...
കോ​വി​ഡി​ന് സം​ഗീ​ത​ജ്ഞ​നെ​ന്നോ സാ​ധ​ര​ണ​ക്കാ​ര​നെ​ന്നോ ഇ​ല്ല.., ഗ​വേ​ഷ​ണ ബി​രു​ദ​ധാ​രി​യെ​ന്നോ അ​ക്ഷ​ര​മെ​ഴു​താ​ത്ത​വ​നെ​ന്നോ ഇ​ല്ല... സി​നി​മ​യി​ലെ മു​ദ്രാ​വാ​ച​കം പോ​ലെ, കൊ​ല്ലാ​ൻ ഇ​നി​യും നോ​ക്കും അ​വ​ൻ.. ചാ​വാ​തി​രി​ക്കാ​ൻ നോ​ക്കേ​ണ്ട​ത് ന​മ്മ​ൾ സ്വ​യ​മാ​ണ്...

അ​ടു​ത്ത ഞാ​യ​റാ​ഴ്ച പ​ത്മ​ഭൂ​ഷ​ണ്‍ പ​ണ്ഡി​റ്റ് ദേ​വ​ബ്ര​ത ചൗ​ധ​രി എ​ന്ന ദേ​ബു ചൗ​ധ​രി​യു​ടെ 86-ാം പി​റ​ന്നാ​ളാ​ണ്. വി​ഖ്യാ​ത സി​ത്താ​ർ വാ​ദ​ക​നാ​യി​രു​ന്ന അ​ദ്ദേ​ഹം പി​റ​ന്നാ​ളാ​ഘോ​ഷി​ക്കാ​ൻ ഈ ​ലോ​ക​ത്തി​ല്ല. ക​ഴി​ഞ്ഞ ഒ​ന്നാം തീ​യ​തി അ​ദ്ദേ​ഹം അ​ന്ത​രി​ച്ചു.

തൊ​ട്ടു​പി​ന്നാ​ലെ, ഏ​ഴാം തീ​യ​തി അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്‍റെ മ​ക​നും പ്ര​ശ​സ്ത സി​ത്താ​റി​സ്റ്റു​മാ​യ പ്ര​തീ​ക് ചൗ​ധ​രി​യും ഈ ​ലോ​കം​വി​ട്ടു. ര​ണ്ടു​പേ​രു​ടെ​യും ജീ​വ​നെ​ടു​ത്ത് ആ ​ത​ന്ത്രി​ക​ളെ നി​ശ​ബ്ദ​മാ​ക്കി​യ​ത് കോ​വി​ഡ് ത​ന്നെ​യാ​ണ്. എ​ന്തൊ​രു വി​ധി​യെ​ന്ന് ഒ​രി​ക്ക​ൽ​ക്കൂ​ടി അ​ന്പ​ര​ക്കു​ക​യാ​ണ് സം​ഗീ​ത​ലോ​കം.

ഒ​രു നി​മി​ഷം, ഒ​രു യു​ഗം

എ​ണ്‍​പ​ത്ത​ഞ്ചു വ​യ​സു പി​ന്നി​ട്ടു, പ്രാ​യ​ത്തി​ന്‍റെ അ​വ​ശ​ത​ക​ളു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു, മ​റ​വി​രോ​ഗം അ​ല​ട്ടി​യി​രു​ന്നു. ഇ​തൊ​ന്നും കൊ​ണ്ട് ആ​ശ്വ​സി​ക്കാ​വു​ന്ന​ത​ല്ല പ​ണ്ഡി​റ്റ് ദേ​ബു ചൗ​ധ​രി​യു​ടെ മ​ര​ണം. അ​നേ​ക ല​ക്ഷ​ങ്ങ​ളു​ടെ ജീ​വ​നെ​ടു​ത്ത രോ​ഗ​മെ​ത്തു​ന്നു, പ​തി​റ്റാ​ണ്ടു​ക​ൾ നീ​ണ്ട മ​ഹാ​സം​ഗീ​ത ജീ​വി​ത​ത്തി​ന് അ​ന്ത്യം​കു​റി​ക്കു​ന്നു. വൈ​കാ​തെ രോ​ഗം അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്‍റെ മ​ക​നെ​യും കൂ​ടെ​ക്കൂ​ട്ടു​ന്നു. വേ​റൊ​രു ലോ​ക​ത്ത് ഒ​രു​മി​ച്ചൊ​രു ക​ച്ചേ​രി​ക്ക് എ​ന്ന​വ​ണ്ണം.

ഇ​ന്ന​ത്തെ ബം​ഗ്ലാ​ദേ​ശി​ന്‍റെ ഭാ​ഗ​മാ​യ മൈ​മെ​ൻ​സിം​ഗി​ലാ​ണ് ദേ​ബു ചൗ​ധ​രി​യു​ടെ ജ​ന​നം. നാ​ലാം വ​യ​സി​ൽ സി​ത്താ​ർ കൈ​യി​ലെ​ത്തി. പ​ഞ്ചു ഗോ​പാ​ൽ ദ​ത്ത​യാ​യി​രു​ന്നു ആ​ദ്യ ഗു​രു. തു​ട​ർ​ന്ന് വി​ഖ്യാ​ത​നാ​യ ഉ​സ്താ​ദ് മു​ഷ്താ​ഖ് അ​ലി ഖാ​നു കീ​ഴി​ൽ പ​ഠി​ക്കാ​ൻ അ​വ​സ​രം കി​ട്ടി. വി​വ​ര​ണാ​തീ​ത​മാ​യൊ​രു കാ​ലം. അ​തേ​ക്കു​റി​ച്ച് ദേ​ബു ചൗ​ധ​രി​ത​ന്നെ ഒ​രി​ക്ക​ൽ ഓ​ർ​മി​ച്ചു:

ഉ​സ്താ​ദി​നു കീ​ഴി​ൽ പ​ഠി​ക്കു​ക എ​ന്ന​ത് ക​ഠി​ന​മാ​യൊ​രു പ​രി​ശ്ര​മ​മാ​യി​രു​ന്നു. എ​നി​ക്ക് എ​ത്ര​മാ​ത്രം ക​ല​ർ​പ്പി​ല്ലാ​ത്ത ആ​ഗ്ര​ഹ​മു​ണ്ട് ഇ​തു പ​ഠി​ക്കാ​നെ​ന്ന് അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു പ​രീ​ക്ഷി​ക്ക​ണ​മാ​യി​രു​ന്നു. ആ​ദ്യ​ത്തെ ആ​റു​മാ​സം വെ​റു​തെ സ്വ​ര​ങ്ങ​ൾ മാ​ത്രം വാ​യി​ക്കാ​ൻ ആ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ടു. ഞാ​ൻ അ​നു​സ​രി​ച്ചു. പി​ന്നെ അ​ടു​ത്ത ഒ​രു വ​ർ​ഷം മു​ഴു​വ​ൻ ഒ​രു രാ​ഗം മാ​ത്രം വാ​യി​ക്കാ​ൻ ആ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ടു. ഞാ​ൻ അ​തും ചെ​യ്തു.

ഗൗ​ര​വ​ക്കാ​ര​നാ​യ ക​ടും​പി​ടു​ത്ത​ക്കാ​ര​നാ​യ ഗു​രു. അ​ദ്ദേ​ഹം ഒ​രി​ക്ക​ൽ​പോ​ലും ചി​രി​ച്ചു​ക​ണ്ടി​ട്ടി​ല്ല. ഓ​രോ രാ​ഗ​ത്തി​ന്‍റെ​യും പ​വി​ത്ര​ത കാ​ത്തു​സൂ​ക്ഷി​ക്കാ​ൻ ആ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്ന അ​ദ്ദേ​ഹം ഒ​രൊ​റ്റ സ്വ​രം പോ​ലും മാ​റ്റി വാ​യി​ക്കാ​ൻ സ​മ്മ​തി​ക്കാ​റി​ല്ല. അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്‍റെ ആ ​സു​വ​ർ​ണ​നി​യ​മം ഞാ​ൻ പി​ൽ​ക്കാ​ല​ത്തു മു​ഴു​വ​ൻ പാ​ലി​ച്ചു. മ​ഹാ​നാ​യ സം​ഗീ​ത​കാ​ര​നാ​യി​രു​ന്ന അ​ദ്ദേ​ഹം മൂ​ന്നു പ്ലെ​ക്ട്ര​ങ്ങ​ൾ (ത​ന്ത്രി മീ​ട്ടു​ന്ന​തി​നു​ള്ള ചെ​റി​യ ഉ​പ​ക​ര​ണം) ഉ​പ​യോ​ഗി​ച്ചു വാ​യി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു.

ആ​കാ​ശ​വാ​ണി​യു​ടെ പ്ര​ഥ​മ പ​രി​പാ​ടി​ക്കാ​യി 1953ൽ ​ഗു​രു​വി​നൊ​പ്പം ഡ​ൽ​ഹി​യി​ലെ​ത്തി​യ​താ​ണ് ദേ​ബു ചൗ​ധ​രി. ശി​ഷ്യ​ന്‍റെ​കൂ​ടി ഒ​രു റെ​ക്കോ​ർ​ഡിം​ഗ് എ​ടു​ക്കാ​ൻ ഗു​രു ആ​കാ​ശ​വാ​ണി​ക്കാ​രോ​ട് ആ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ടു. അ​ങ്ങ​നെ, 25 രൂ​പ പ്ര​തി​ഫ​ല​ത്തി​ന് ആ​ദ്യ​മാ​യി ദേ​ബു​വി​ന്‍റെ ക​ച്ചേ​രി റേ​ഡി​യോ​യി​ലൂ​ടെ സം​ഗീ​ത​ലോ​കം കേ​ട്ടു. ഒ​രു ച​രി​ത്ര​ത്തി​ന്‍റെ തു​ട​ക്ക​മാ​യി​രു​ന്നു അ​ത്.

പി​ന്നീ​ട് അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്‍റെ സി​ത്താ​ർ സ്വ​ര​സ​ഞ്ചാ​രം ന​ട​ത്താ​ത്ത ഇ​ട​ങ്ങ​ൾ കു​റ​വ്. അ​മേ​രി​ക്ക​യി​ൽ ലെ​ക്ച​ർ ഡെ​മോ​ണ്‍​സ്ട്രേ​ഷ​നു​ള്ള ക്ഷ​ണ​മാ​യി​രു​ന്നു തു​ട​ക്കം. പാ​രി​സി​ൽ ന​ട​ന്ന സം​ഗീ​ത​പ​രി​പാ​ടി​ക്കു​ശേ​ഷം വി​കാ​രാ​ധീ​ന​രാ​യ ശ്രോ​താ​ക്ക​ൾ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ പൊ​തി​ഞ്ഞു. സ്വീ​ഡ​നി​ൽ ഒ​രു കേ​ൾ​വി​ക്കാ​ര​ൻ ആ ​സം​ഗീ​തം ത​ന്‍റെ ക​ഴു​ത്തു​വേ​ദ​ന ഇ​ല്ലാ​താ​ക്കി​യെ​ന്ന അ​ത്ഭു​തം പ​ങ്കു​വ​ച്ചു. ഒ​രു നാ​ടോ​ടി​സം​ഗീ​ത​ശ​ക​ലം വാ​യി​ച്ച​ത് അ​ത്ര​മേ​ൽ ഇ​ഷ്ട​പ്പെ​ട്ട ട്രി​നി​ഡാ​ഡ് റേ​ഡി​യോ അ​ധി​കൃ​ത​ർ 20 വ​ർ​ഷ​ക്കാ​ലം അ​ത​വ​രു​ടെ മു​ദ്രാ​സം​ഗീ​ത​മാ​ക്കി ശ്രോ​താ​ക്ക​ളെ കേ​ൾ​പ്പി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു!.

എ​ട്ടു പു​തി​യ രാ​ഗ​ങ്ങ​ൾ, ആ​റു പു​സ്ത​ക​ങ്ങ​ൾ, എ​ണ്ണ​മ​റ്റ സം​ഗീ​ത​സൃ​ഷ്ടി​ക​ൾ.. ഇ​വ​യെ​ല്ലാം പ​ണ്ഡി​റ്റ് ദേ​വ​ബ്ര​ത ചൗ​ധ​രി​യു​ടെ മാ​ന്ത്രി​ക​വി​ര​ലു​ക​ളി​ൽ​നി​ന്ന് പി​റ​ന്നു. ഡ​ൽ​ഹി യൂ​ണി​വേ​ഴ്സി​റ്റി​യി​ൽ സം​ഗീ​ത​വി​ഭാ​ഗം ത​ല​വ​നും ഡീ​നു​മാ​യി​രു​ന്നു.

ഒ​ട്ടു​മി​ക്ക വാ​ദ​ക​രും 19 ഫ്രെ​ട്ടു​ക​ളു​ള്ള സി​ത്താ​ർ ഉ​പ​യോ​ഗി​ക്കു​ന്പോ​ൾ 17 എ​ണ്ണ​മു​ള്ള​താ​യി​രു​ന്നു അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു പ്രി​യ​ങ്ക​രം. അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്‍റെ സ്വ​ത​സി​ദ്ധ​മാ​യ മ​ധു​ര​സു​ന്ദ​ര ടോ​ണ്‍ ഓ​ർ​മ​യാ​കു​ക​യാ​ണ് ഇ​പ്പോ​ൾ. ഉ​സ്താ​ദ് വി​ലാ​യ​ത്ത് ഖാ​ൻ, പ​ണ്ഡി​റ്റ് ര​വി​ശ​ങ്ക​ർ, നി​ഖി​ൽ ബാ​ന​ർ​ജി തു​ട​ങ്ങി​യ മ​ഹാ​ര​ഥ​ന്മാ​രു​ടെ നി​ര​യി​ൽ ഇ​ടം​പി​ടി​ച്ച ഒ​രു സം​ഗീ​ത​യു​ഗം ഒ​രു നി​മി​ഷം​കൊ​ണ്ട് പൊ​ലി​ഞ്ഞ​തു​പോ​ലെ...

സ്പോ​ർ​ട്സി​ൽ​നി​ന്ന് സം​ഗീ​ത​ത്തി​ലേ​ക്ക്

പ്ര​ഗ​ത്ഭ​നാ​യ പി​താ​വി​ന്‍റെ പാ​ത പി​ൻ​തു​ട​ർ​ന്ന് രാ​ജ്യ​ത്തെ പു​തു​ത​ല​മു​റ സി​ത്താ​ർ വാ​ദ​ക​രി​ൽ മു​ൻ​നി​ര​ക്കാ​ര​നാ​യി പ​ണ്ഡി​റ്റ് പ്ര​തീ​ക് ചൗ​ധ​രി. സാ​ങ്കേ​തി​ക​ത്വ​വും സൗ​ന്ദ​ര്യ​ത്തി​ക​വും ഒ​ത്തി​ണ​ങ്ങി​യ സ്റ്റൈ​ലി​ഷ് സി​ത്താ​റി​സ്റ്റ് ആ​യി അ​ദ്ദേ​ഹം ചു​രു​ങ്ങി​യ​നാ​ളു​ക​ൾ​കൊ​ണ്ട് ഉ​യ​ർ​ന്നു​വ​ന്നു. പൂ​ർ​വ​പി​താ​ക്ക​ന്മാ​രു​ടെ സെ​നി​യ ഘ​രാ​ന​യി​ലെ പി​ന്മു​റ​ക്കാ​ര​ൻ. അ​ന​ന്യ​മാ​യ സ്ട്രിം​ഗ് അ​റേ​ഞ്ച്മെ​ന്‍റു​കൊ​ണ്ടും ശ്ര​ദ്ധേ​യ​നാ​യി അ​ദ്ദേ​ഹം.

സ്പോ​ർ​ട്സി​ലും പ​ഠ​ന​ത്തി​ലും ഒ​രു​പോ​ലെ ത​ത്പ​ര​നാ​യി​രു​ന്ന പ്ര​തീ​ക് വൈ​കാ​തെ​ത​ന്നെ ത​ന്‍റെ സം​ഗീ​ത പാ​ര​ന്പ​ര്യം പി​ൻ​തു​ട​ര​ണ​മെ​ന്ന ഉ​റ​ച്ച തീ​രു​മാ​ന​ത്തി​ലെ​ത്തി. പി​താ​വി​ൽ​നി​ന്നും ദാ​ദാ​ഗു​രു​വെ​ന്നു വി​ളി​ച്ച ഉ​സ്താ​ദ് മു​ഷ്താ​ഖ് അ​ലി ഖാ​ൻ സാ​ഹ​ബി​ൽ​നി​ന്നും പ​ഠ​നം തു​ട​ങ്ങി.

ഭാ​ര​ത​സ​ർ​ക്കാ​രി​ന്‍റെ റേ​ഡി​യോ ആ​ൻ​ഡ് നാ​ഷ​ണ​ൽ ടെ​ലി​വി​ഷ​ൻ വി​ഭാ​ഗം പ്ര​തീ​കി​ന് ടോ​പ് ക്ലാ​സ് ആ​ർ​ട്ടി​സ്റ്റ് എ​ന്ന ബ​ഹു​മ​തി ന​ൽ​കി​യി​രു​ന്നു. ഡ​ൽ​ഹി യൂ​ണി​വേ​ഴ്സി​റ്റി​യി​ൽ സം​ഗീ​ത​വി​ഭാ​ഗം പ്ര​ഫ​സ​റു​മാ​യി​രു​ന്നു അ​ദ്ദേ​ഹം.

ചെ​റു​പ്രാ​യ​ത്തി​ൽ​ത​ന്നെ ലോ​ക​മെ​ങ്ങും ക​ച്ചേ​രി​ക​ൾ, വ​ർ​ക്ക്ഷോ​പ്പു​ക​ൾ, ഒ​ട്ടേ​റെ പു​ര​സ്കാ​ര​ങ്ങ​ൾ.. 49 വ​യ​സു മാ​ത്ര​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന പ്ര​തീ​കി​ന്‍റെ സം​ഗീ​ത​യാ​ത്ര സ​ഫ​ല​മാ​യി​രു​ന്നു. സം​ഗീ​ത​ത്തി​ൽ സ്വ​ർ​ണ മെ​ഡ​ലോ​ടെ ബി​രു​ദാ​ന​ന്ത​ര ബി​രു​ദം, എം​ഫി​ലി​ൽ ഒ​ന്നാം റാ​ങ്ക്, സം​ഗീ​ത​ത്തി​ൽ പി​എ​ച്ച്ഡി എ​ന്നി​ങ്ങ​നെ അ​ക്കാ​ദ​മി​ക് മി​ക​വും അ​ദ്ദേ​ഹം പു​ല​ർ​ത്തി​യി​രു​ന്നു.

യു​വാ​ക്ക​ളെ ശാ​സ്ത്രീ​യ സം​ഗീ​ത​ത്തോ​ട് കൂ​ടു​ത​ൽ അ​ടു​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തി​ൽ ശ്ര​ദ്ധാ​ലു​വു​മാ​യി​രു​ന്നു അ​ദ്ദേ​ഹം. മ​ര​ണ​ത്തി​ലും പി​താ​വി​ന്‍റെ പാ​ത പി​ന്തു​ട​രു​ന്ന​തു​വ​രെ... മ​ക​ൻ അ​ധി​ര​ജ് ചൗ​ധ​രി ശ്ര​ദ്ധേ​യ​നാ​യ സി​ത്താ​ർ വാ​ദ​ക​നാ​ണ്.

കോ​വി​ഡി​ന് സം​ഗീ​ത​ജ്ഞ​നെ​ന്നോ സാ​ധ​ര​ണ​ക്കാ​ര​നെ​ന്നോ ഇ​ല്ല.., ഗ​വേ​ഷ​ണ ബി​രു​ദ​ധാ​രി​യെ​ന്നോ അ​ക്ഷ​ര​മെ​ഴു​താ​ത്ത​വ​നെ​ന്നോ ഇ​ല്ല... സി​നി​മ​യി​ലെ മു​ദ്രാ​വാ​ച​കം പോ​ലെ, കൊ​ല്ലാ​ൻ ഇ​നി​യും നോ​ക്കും അ​വ​ൻ.. ചാ​വാ​തി​രി​ക്കാ​ൻ നോ​ക്കേ​ണ്ട​ത് ന​മ്മ​ൾ സ്വ​യ​മാ​ണ്...

ഹരിപ്രസാദ്