മ​ണി​പ്പുർ
1972ൽ ​നി​ല​വി​ൽ വ​ന്ന വ​ട​ക്കു​കി​ഴ​ക്ക​ൻ സം​സ്ഥാ​ന​മാ​യ മ​ണി​പ്പുർ ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ ര​ത്നം എ​ന്ന​റി​യ​പ്പെ​ടു​ന്നു. മ​ണി​പ്പുരി​യും ഇം​ഗ്ളീ​ഷു​മാ​ണ് ഒൗ​ദ്യോ​ഗി​ക ഭാ​ഷ​ക​ൾ. നിരവധി ഗോത്രഭാഷകളും ഇവിടെ പ്രചാരത്തിലുണ്ട്. വ​ട​ക്ക് നാ​ഗാ​ലാ​ൻ​ഡ്, തെ​ക്ക് മി​സോ​റം, പ​ടി​ഞ്ഞാ​റ് ആസാം, കി​ഴ​ക്ക് മ്യാ​ൻ​മ​ർ എ​ന്നി​വ​യാ​ണ് അ​തി​ർ​ത്തി​ക​ൾ. കു​ന്നു​ക​ളും താ​ഴ്‌വാര​ങ്ങ​ളും നി​റ​ഞ്ഞ പതിനാറ് ജി​ല്ല​ക​ളി​ലാ​യി സം​സ്ഥാ​ന​ത്തി​ന്‍റെ 67 ശ​ത​മാ​ന​വും വ​ന​പ്രദേശമാ​ണ്.

34 ലക്ഷമാണ് മണിപ്പൂരിലെ ജനസംഖ്യ. മ​ണി​പ്പുരി​ൽ അ​ക്ര​മ​വും ക​ലാ​പ​വും ഏ​റെ​ക്കാ​ല​മാ​യു​ണ്ട്. മെ​യ്തെ​യ്-​കു​ക്കി വി​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ൾ ത​മ്മി​ലു​ള്ള സം​ഘ​ർ​ഷ​ത്തി​നു പു​റ​മേ, മെ​യ്തെ​യ്ക​ളും നാ​ഗ​രും ത​മ്മി​ൽ ഏ​റ്റു​മു​ട്ടാ​റു​ണ്ട്, നാ​ഗ​രും കു​ക്കി​ക​ളും ത​മ്മി​ലും സം​ഘ​ട്ട​ന​ങ്ങ​ളു​ണ്ട്.

മെ​യ്തെ​യ്ക​ൾ ഇ​ന്ത്യ​ൻ സൈ​ന്യ​വു​മാ​യും പലപ്പോഴും ഏ​റ്റു​മു​ട്ടു​ന്നതും പട്ടാളക്യാന്പുകൾ കൊള്ളയടിച്ച് ആയുധങ്ങൾ അപഹരിക്കുന്നതും പതിവാണ്. സായുധ പരിശീലനം നേടിയ സ്ത്രീകൾ ഉൾപ്പെടുന്ന പോരാളികളും മെയ്തെയ് വിഭാഗത്തിലുണ്ട്. കൊള്ളയും കൊലയും നടത്തുന്ന ഈ സംഘങ്ങളെ നിയന്ത്രിക്കാൻ പട്ടാളത്തിനും സാധിക്കു ന്നില്ല.

കു​ക്കി​ക​ൾ 2008ൽ ​സൈ​ന്യ​വു​മാ​യി ക​രാ​റു​ണ്ടാ​ക്കി സമാധാനം പു​ല​ർ​ത്തു​ന്നു. മെ​യ്തെ​യ്ക​ൾ ഭൂരിപക്ഷവും ഹി​ന്ദു​ക്ക​ളും കു​ക്കി​ക​ൾ ഏ​റെ​യും ക്രൈ​സ്ത​വ​രു​മാ​ണ്.

കേ​ന്ദ്ര ആ​ഭ്യ​ന്ത​ര മ​ന്ത്രാ​ല​യ​ത്തി​ന്‍റെ ക​ണ​ക്ക​നു​സ​രി​ച്ച് ഒ​ളി​കേ​ന്ദ്ര​ങ്ങ​ളി​ലി​രു​ന്ന് എ​ട്ട് മെയ്തെ​യ് തീ​വ്ര​വാ​ദ ഗ്രൂ​പ്പു​ക​ളാ​ണ് ഇ​പ്പോ​ൾ കു​ക്കി വം​ശ​ജ​രെ ഉന്മൂല​നം ചെ​യ്യാ​ൻ ക​ലാ​പം ന​ട​ത്തു​ന്ന​ത്. സൈ​നി​ക കേന്ദ്രങ്ങൾ ആ​ക്ര​മി​ച്ച് കൈ​വ​ശ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ തോ​ക്കുശേ​ഖ​ര​വും ആധുനിക തോക്കുകൾ ഉപയോഗിക്കാൻ പ​രി​ശീ​ല​നം നേ​ടി​യ തീ​വ്ര​വാ​ദി​ക​ളും ഇ​വ​ർ​ക്കൊ​പ്പ​മു​ണ്ട്.

ഈ ​ഗ്രൂ​പ്പു​ക​ളി​ൽ പ്ര​മു​ഖ​മാ​യ​വ പീ​പ്പി​ൾ​സ് ലി​ബ​റേ​ഷ​ൻ ആ​ർ​മി (പി.​എ​ൽ.​എ), യു​ണൈ​റ്റ​ഡ് നാ​ഷ​ന​ൽ ലി​ബ​റേ​ഷ​ൻ ഫ്ര​ണ്ട് (യു.​എ​ൻ.​എ​ൽ.​എ​ഫ്) എ​ന്നി​വ​യാ​ണ്. 2008ലെ ​ഉ​ട​ന്പ​ടി​പ്ര​കാ​രം കുക്കികൾ അക്രമത്തിൽ നിന്ന് പിന്തിഞ്ഞെങ്കിലും അ​വ​രി​ൽ ചി​ല​ർ ക​രാ​ർ ലം​ഘി​ച്ച് കു​ക്കി ഭൂരിപക്ഷ മേ​ഖ​ല​ക​ളി​ൽ മെ​യ്തെ​യ്കൾ​ക്കെ​തി​രേ അ​തി​ക്ര​മ​ങ്ങ​ൾ ന​ട​ത്തി​യ​താ​യി ആ ​വി​ഭാ​ഗം ആരോപിക്കുന്നു.

വി​ക​സ​ന​ത്തി​ന്‍റെ അ​ഭാ​വ​മാ​ണ് മ​ണി​പ്പൂ​രി​ന്‍റെ അ​ടി​സ്ഥാ​ന പ്ര​ശ്നം. വ​ട​ക്കു​കി​ഴ​ക്ക​ൻ സം​സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളി​ൽ ഏ​റ്റ​വും പി​ന്നാ​ക്ക ദേ​ശ​മാ​യ മ​ണി​പ്പൂ​രി​ൽ 36.9 ശ​ത​മാ​നം ജ​ന​ങ്ങ​ളും ദാ​രി​ദ്ര്യരേഖ​യ്ക്കു താ​ഴെ​യാ​ണ്. കൃഷിയാണ് പ്രധാന തൊഴിൽ. ടൂറിസത്തിന് ഏറെ സാധ്യതകളുണ്ടെങ്കി ലും അതൊന്നും നേട്ടമായിട്ടില്ല.

ആ​രോ​ഗ്യ​പ​രി​ര​ക്ഷ, വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സം എ​ന്നി​വ​യു​ടെ കാ​ര്യ​ത്തി​ലും പ​രി​താ​പ​ക​ര​മാ​ണ് അ​വ​സ്ഥ. ജോ​ലി​യും തൊ​ഴി​ലും നേ​ടാ​നു​ള്ള മ​ത്സ​രം​കൂ​ടി​യാ​ണ് മെ​യ്തെ​യ്ക​ളും കു​ക്കി​ക​ളും ത​മ്മി​ലു​ള്ള ശ​ത്രു​ത​യു​ടെ പ്ര​ധാ​ന കാ​ര​ണ​ങ്ങ​ളി​ലൊ​ന്ന്. മ​ണി​പ്പുർ നി​യ​മ​സ​ഭ​യി​ലെ അ​റു​പ​ത് സീ​റ്റു​ക​ളി​ൽ നാ​ൽ​പ​തെ​ണ്ണ​വും മെ​യ്തെ​യ് ഭൂ​രി​പ​ക്ഷ​മേ​ഖ​ല​യാ​യ ഇം​ഫാ​ൽ താ​ഴ് വ​ര​യി​ലാ​ണ്.