സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ സ​മ​ര ച​രി​ത്ര​ത്തി​ൽ നി​റ​പ്പ​കി​ട്ടേ​റെ​യി​ല്ലാ​ത്ത ഗ​ദ്ദ​ർ മു​ന്നേ​റ്റം
ഗ​ദ്ദ​ർ പാ​ർ​ട്ടി​യു​ടെ മി​ക്ക നേ​താ​ക്ക​ളും അ​റ​സ്റ്റ് ചെ​യ്യ​പ്പെ​ട്ടു. ല​ഹോ​റി​ൽ പി​ടി​യി​ലാ​യ ഗ​ദ്ദ​ർ പാ​ർ​ട്ടി നേ​താ​ക്ക​ൾ​ക്കു​മേ​ൽ ഗൂ​ഡാ​ലോ​ച​ന​ക്കു​റ്റം ചു​മ​ത്തി വി​ചാ​ര​ണ ചെ​യ്തു. 42 പേ​രെ വ​ധ ശി​ക്ഷ​യ്ക്ക് വി​ധേ​യ​രാ​ക്കി. 200ല​ധി​കം പേ​രെ ദീ​ർ​ഘ​കാ​ല​ത്തേ​ക്ക് ജ​യി​ലി​ല​ട​ച്ചു.

രാ​ജ്യം സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തി​ന്‍റെ അ​മൃ​ത മ​ഹോ​ത്സ​വം ആ​ഘോ​ഷി​ക്കു​ന്ന വേ​ള​യി​ൽ സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​സ​മ​ര ച​രി​ത്ര​ത്തി​ൽ അ​ത്ര​യ​ധി​ക​മൊ​ന്നും ആ​ഘോ​ഷി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത ഒ​രു ധീ​ര വി​പ്ല​വ​മു​ന്നേ​റ്റ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചാ​ണ് ഡ​ൽ​ഹി നോ​ട്ട്സ് ഇ​ത്ത​വ​ണ പ​റ​യു​ന്ന​ത്. ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് അ​ധി​നി​വേ​ശ​ത്തി​നെ​തി​രേ രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്‍റെ പു​റ​ത്തു​നി​ന്നു പോ​രാ​ടി​യ ഒ​രു വ​ലി​യ വി​ഭാ​ഗം ജ​ന​ത​യു​ണ്ട്. ഗ​ദ്ദ​ർ പാ​ർ​ട്ടി എ​ന്ന പേ​രി​ൽ വി​ദേ​ശ​ത്ത് ഒ​രു സം​ഘ​ട​ന രൂ​പീ​ക​രി​ച്ച് ഇ​ന്ത്യ​ൻ സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി മ​റ്റൊ​രു ഭൂ​ഖ​ണ്ഡ​ത്തി​ൽ സം​ഘ​ടി​ച്ച​വ​രു​ടെ മു​ന്നേ​റ്റ​മാ​യി​രു​ന്നു അ​ത്.

പ​ത്തൊ​ൻ​പ​താം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ന്‍റെ അ​വ​സാ​ന​ത്തി​ലും ഇ​രു​പ​താം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ന്‍റെ തു​ട​ക്ക​ത്തി​ലും ഒ​രു വ​ലി​യ വി​ഭാ​ഗം ഇ​ന്ത്യ​ക്കാ​ർ, പ്ര​ത്യേ​കി​ച്ച് പ​ഞ്ചാ​ബി​ൽ നി​ന്നു​ള്ള സി​ഖ് സ​മു​ദാ​യ​ത്തി​ൽ​പ്പെ​ട്ട​വ​ർ അ​മേ​രി​ക്ക​യി​ലേ​ക്കും കാ​ന​ഡ​യി​ലേ​ക്കും ജീ​വി​ത​മാ​ർ​ഗം തേ​ടി കു​ടി​യേ​റി. സ​മൂ​ഹ​ത്തി​ന്‍റെ ഉ​ന്ന​ത​ശ്രേ​ണി​യി​ൽ​പ്പെ​ട്ട​വ​രു​ടെ കു​ടി​യേ​റ്റം പോ​ലെ​യാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല, ഇ​വ​ർ രാ​ജ്യം വി​ട്ട​ത് കൊ​ളോ​ണി​യ​ൽ വാ​ഴ്ച​യു​ടെ കാ​ൽ​ക്കീ​ഴി​ൽ നി​ന്നു മോ​ച​നം കൊ​തി​ച്ചും ജീ​വി​ത​മാ​ർ​ഗം തേ​ടി​യു​മാ​യി​രു​ന്നു.

തി​ക​ച്ചും സാ​ധാ​ര​ണ​ക്കാ​രാ​യ ജ​ന​വി​ഭാ​ഗം. പ​ക്ഷേ, കു​ടി​യേ​റ്റ​ത്തി​ന്‍റെ ആ​ദ്യ​നാ​ളു​ക​ളി​ൽ ത​ന്നെ കൊ​ളോ​ണി​യ​ൽ അ​ടി​മ​ത്ത​ത്തി​ന്‍റെ നി​ഴ​ലി​ൽ​നി​ന്നും ത​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് എ​വി​ടേ​ക്ക് ഓ​ടി​പ്പോ​യാ​ലും ര​ക്ഷ​യി​ല്ലെ​ന്ന് അ​വ​ർ തി​രി​ച്ച​റി​ഞ്ഞു. ഈ ​തി​രി​ച്ച​റി​വാ​ണ് ബ്രി​ട്ടീ​ഷു​കാ​ർ​ക്കെ​തി​രേ ഗ​ദ്ദ​ർ മു​ന്നേ​റ്റ​ത്തി​ന് വ​ഴി​യൊ​രു​ക്കി​യ​ത്. 1857ലെ ​ശി​പാ​യി ല​ഹ​ള​യി​ൽ നി​ന്ന് പ്ര​ചോ​ദ​നം ഉ​ൾ​ക്കൊ​ണ്ടാ​ണ് അ​വ​ർ ഗ​ദ്ദ​ർ പാ​ർ​ട്ടി എ​ന്ന പേ​ര് സ്വീ​ക​രി​ച്ച​ത്. അ​ങ്ങ​നെ 1913ൽ ​അ​മേ​രി​ക്ക​യി​ലേ​ക്കും കാ​ന​ഡ​യി​ലേ​ക്കും കു​ടി​യേ​റി​യ​വ​രു​ടെ ഇ​ന്ത്യ​ൻ സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ സ​മ​ര മു​ന്നേ​റ്റ​മാ​യി ഗ​ദ്ദ​ർ പാ​ർ​ട്ടി മാ​റു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു.

യു​ഗാ​ന്ത​ർ ആ​ശ്ര​മം എ​ന്ന പേ​രി​ൽ കാ​ലി​ഫോ​ർ​ണി​യ​യി​ലെ സാ​ൻ​ഫ്രാ​ൻ​സി​സ്കോ​യി​ൽ അ​വ​ർ ഒ​രു ഓ​ഫീ​സ് തു​റ​ന്നു. ഉ​ർ​ദു, ഗു​രു​മു​ഖി ഭാ​ഷ​ക​ളി​ൽ ഗ​ദ്ദ​ർ എ​ന്ന പ​ത്ര​വും പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​ര​ണം ആ​രം​ഭി​ച്ചു. ആ ​പ​ത്ര​ത്തി​ന്‍റെ ഏ​റ്റ​വും മു​ക​ളി​ലാ​യി ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് ആ​ധി​പ​ത്യ​ത്തി​ന്‍റെ ശ​ത്രു എ​ന്നും അ​ച്ച​ടി​ച്ചി​രു​ന്നു. അ​തോ​ടൊ​പ്പം ത​ന്നെ പ​ത്ര​ത്തി​ൽ പ​തി​വാ​യി പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു ഒ​രു പ​ര​സ്യം ഇ​ങ്ങ​നെ​യാ​യി​രു​ന്നു: ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ ഒ​രു വി​പ്ല​വം ന​ട​ത്താ​ൻ ധീ​ര​രാ​യ പോ​രാ​ളി​ക​ളെ ആ​വ​ശ്യ​മു​ണ്ട ്. ശ​ന്പ​ളം- മ​ര​ണം, പാ​രി​തോ​ഷി​കം - ര​ക്ത​സാ​ക്ഷി​ത്വം, പെ​ൻ​ഷ​ൻ - സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യം, ഫീ​ൽ​ഡ് ഓ​ഫ് ഓ​പ്പ​റേ​ഷ​ൻ - ഇ​ന്ത്യ.

ഇ​ത്ര​യൊ​ക്കെ​യാ​ണെ​ങ്കി​ലും അ​മേ​രി​ക്ക​യി​ൽ താ​മ​സി​ച്ച് ഇ​ന്ത്യ​ൻ സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ സ​മ​രം എ​ങ്ങ​നെ ന​യി​ക്കാം എ​ന്ന​തി​ൽ ഗ​ദ്ദ​ർ പാ​ർ​ട്ടി​ക്ക് ആ​ദ്യം കാ​ര്യ​മാ​യ പ​ദ്ധ​തി​ക​ളൊ​ന്നും ത​ന്നെ ഉ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. 1914ൽ ​ഒ​ന്നാം ലോ​ക​മ​ഹാ​യു​ദ്ധം പൊ​ട്ടി​പ്പു​റ​പ്പെ​ട്ട​തി​നു പി​ന്നാ​ലെ ഗ​ദ്ദ​ർ പാ​ർ​ട്ടി​യു​ടെ മു​തി​ർ​ന്ന നേ​താ​ക്ക​ളി​ൽ ഒ​രാ​ളാ​യി​രു​ന്ന ലാ​ലാ ഹ​ർ​ദ​യാ​ലി​ന്‍റെ അ​റ​സ്റ്റി​നു​ശേ​ഷ​മാ​ണ് അ​വ​ർ ക്രി​യാ​ത്മ​ക​മാ​യി സ​മ​ര​മു​ഖ​ത്തേ​ക്ക് പ്ര​വേ​ശി​ക്കു​ന്ന​ത്. ബ്രി​ട്ടീ​ഷ്് വാ​ഴ്ച​യു​ടെ വേ​ര​റ​ക്കാ​നു​ള്ള ഒ​രേ​യൊ​രു മാ​ർ​ഗ​മാ​യാ​ണ് അ​വ​ർ ലോ​ക​മ​ഹാ​യു​ദ്ധ​ത്തെ ക​ണ്ട​ത്. അ​തി​ന്‍റെ മ​റ​വി​ൽ ഇ​ന്ത്യ​യി​ലേ​ക്ക് ക​ട​ക്കാ​ൻ ഗ​ദ്ദ​റു​ക​ൾ പ​ദ്ധ​തി​യി​ട്ടു.

ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ പ​ട്ടാ​ള​ക്കാ​രു​ടെ കൈ​ക​ളി​ൽ നി​ന്ന് ആ​യു​ധ​വും മ​റ്റും കൈ​ക്ക​ലാ​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു ല​ക്ഷ്യം. ക​ർ​ഷ​ക​രെ​യും മ​റ്റും സം​ഘ​ടി​പ്പി​ച്ച് ബ്രീ​ട്ടീ​ഷു​കാ​ർ​ക്കെ​തി​രേ ശി​പാ​യ് ല​ഹ​ള​യു​ടെ മാ​തൃ​ക​യി​ൽ ഒ​രു വി​പ്ല​വ​മു​ന്നേ​റ്റ​മാ​യി​രു​ന്നു ഗ​ദ്ദ​റു​ക​ളു​ടെ ല​ക്ഷ്യം. മാ​ത്ര​മ​ല്ല, 1857ലെ ​ല​ഹ​ള​യ്ക്കെ​തി​രേ ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് സൈ​നി​ക പ​ക്ഷ​ത്തു​നി​ന്ന് സ​മ​ര​ക്കാ​ർ​ക്കെ​തി​രേ പോ​രാ​ടി എ​ന്നൊ​രു കു​റ്റ​ബോ​ധം അ​ക്കാ​ല​ത്ത് പ​ഞ്ചാ​ബി​ലെ ഒ​രു വി​ഭാ​ഗ​ത്തി​നി​ട​യി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.

അ​തി​ന് പ​രി​ഹാ​ര​മാ​യി ബ്രീ​ട്ടീ​ഷു​കാ​ർ​ക്കെ​തി​രേ സാ​യു​ധ​പോ​രാ​ട്ടം ന​ട​ത്ത​ണ​മെ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു ഗ​ദ്ദ​ർ പാ​ർ​ട്ടി​യു​ടെ ക​ണ​ക്കു​കൂ​ട്ട​ൽ. യു​ദ്ധ സ​ന്നാ​ഹ​ങ്ങ​ൾ ഒ​രു​ക്കു​ന്ന​തി​നും കൂ​ടു​ത​ൽ ആ​ളു​ക​ളെ സം​ഘ​ടി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തി​നു​മാ​യി ഗ​ദ്ദ​ർ പാ​ർ​ട്ടി​യു​ടെ പ്ര​മു​ഖ നേ​താ​ക്ക​ൾ വി​വി​ധ വി​ദേ​ശ രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളി​ലു​ള്ള ഇ​ന്ത്യ​ക്കാ​ർ​ക്കി​ട​യി​ലേ​ക്ക് പോ​യി.

ജ​പ്പാ​ൻ, ഫി​ലി​പ്പൈ​ൻ​സ്, ചൈ​ന, ഹോം​ങ്കോം​ഗ്, സിം​ഗ​പ്പൂ​ർ, മ​ല​യ തു​ട​ങ്ങി​യ രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളി​ൽ ജോ​ലി ചെ​യ്യു​ന്ന ഇ​ന്ത്യ​ക്കാ​രെ സം​ഘ​ടി​പ്പി​ച്ചു ഇ​ന്ത്യ​യി​ലേ​ക്ക് മ​ട​ക്കി എ​ത്തി​ച്ച് ബ്രി​ട്ടീ​ഷു​കാ​ർ​ക്കെ​തി​രേ അ​ണി​നി​ര​ത്തു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു ല​ക്ഷ്യം. പ​ക്ഷേ, ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ ബ്രി​ട്ടീ​ഷു​കാ​രു​ടെ ക​രു​ത്തും ആ​ൾ​ബ​ല​വും ക​ണ​ക്കു​കൂ​ട്ടി​യെ​ടു​ക്കു​ന്ന​തി​ൽ ഗ​ദ്ദ​റു​ക​ൾ പ​രാ​ജ​യ​പ്പെ​ട്ടു.

എ​ങ്കി​ലും 1914ൽ ​എ​ണ്ണാ​യി​ര​ത്തി​ൽ അ​ധി​കം വ​രു​ന്ന ഗ​ദ്ദ​റു​ക​ൾ ഇ​ന്ത്യ​യി​ലേ​ക്ക് ര​ഹ​സ്യ​മാ​യി നു​ഴ​ഞ്ഞു​ക​യ​റി. ചി​ല​ർ ഇ​ന്ത്യ​ക്കാ​രാ​യ സൈ​നി​ക​രു​മാ​യി ബ​ന്ധം സ്ഥാ​പി​ച്ചു. കു​റ​ച്ചു പേ​ർ നേ​രി​ട്ട് പ​ഞ്ചാ​ബി​ലെ ഗ്രാ​മ​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്ക് പോ​യി ക​ർ​ഷ​ക​രെ​യും മ​റ്റും സം​ഘ​ടി​പ്പി​ക്കാ​ൻ ശ്ര​മി​ച്ചു. മ​റ്റൊ​രു വി​ഭാ​ഗം ബം​ഗാ​ളി​ലേ​ക്ക് ചെ​ന്ന് റാ​ഷ് ബി​ഹാ​രി ബോ​സി​നെ പോ​ലു​ള്ള വി​പ്ല​വ​കാ​രി​ക​ളു​മാ​യി ബ​ന്ധം സ്ഥാ​പി​ച്ചു.

ബം​ഗാ​ൾ വി​പ്ല​വ​കാ​രി​ക​ളോ​ട് ബ്രി​ട്ടീ​ഷു​കാ​ർ​ക്കെ​തി​രേ​യു​ള്ള ത​ങ്ങ​ളു​ടെ മു​ന്നേ​റ്റ​ത്തെ ന​യി​ക്ക​ണ​മെ​ന്ന് ഗ​ദ്ദ​റു​ക​ൾ ആ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ടു. നി​ർ​ഭാ​ഗ്യ​ക​ര​മെ​ന്ന് പ​റ​യ​ട്ടെ ഈ ​ക​ണ​ക്കു​കൂ​ട്ട​ലു​ക​ളും സ​ഖ്യം ചേ​ര​ലു​ക​ളു​മൊ​ന്നും വേ​ണ്ട​ത്ര ഫ​ലം കാ​ണാ​തെ പോ​യി. പ​ഞ്ചാ​ബി​ന​പ്പു​റം മ​റ്റൊ​രി​ട​ത്തേ​ക്കും കാ​ര്യ​മാ​യി വ്യാ​പി​ക്കാ​ൻ ക​ഴി​ഞ്ഞി​ല്ല എ​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു തി​രി​ച്ച​ടി​യു​ടെ പ്ര​ധാ​ന കാ​ര​ണം. ഗ​ദ്ദ​ർ മു​ന്നേ​റ്റ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ച് ഇ​തി​നോ​ട​കം ത​ന്നെ ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് ഇ​ന്‍റ​ലി​ജ​ന്‍റ്സി​ന് വി​വ​രം ല​ഭി​ച്ചി​രു​ന്നു. അ​വ​ർ തീ​ർ​ച്ച​യാ​യും പ്ര​തി​രോ​ധം ഒ​രു​ക്കി.

ഗ​ദ്ദ​ർ പാ​ർ​ട്ടി​യു​ടെ മി​ക്ക നേ​താ​ക്ക​ളും അ​റ​സ്റ്റ് ചെ​യ്യ​പ്പെ​ട്ടു. ല​ഹോ​റി​ൽ പി​ടി​യി​ലാ​യ ഗ​ദ്ദ​ർ പാ​ർ​ട്ടി നേ​താ​ക്ക​ൾ​ക്കു​മേ​ൽ ഗൂ​ഢാ​ലോ​ച​ന ക്കു​റ്റം ചു​മ​ത്തി വി​ചാ​ര​ണ ചെ​യ്തു. 42 പേ​രെ വ​ധ​ശി​ക്ഷ​യ്ക്ക് വി​ധേ​യ​രാ​ക്കി. 200ല​ധി​കം പേ​രെ ദീ​ർ​ഘ​കാ​ല​ത്തേ​ക്ക് ജ​യി​ലി​ല​ട​ച്ചു. അ​തി​നി​ടെ, റാ​ഷ് ബി​ഹാ​രി ബോ​സ് ജ​പ്പാ​നി​ലേ​ക്ക് ര​ക്ഷ​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു.

അ​ങ്ങ​നെ സ്വ​ത​ന്ത്ര്യ​മോ​ഹി​ക​ൾ​ക്ക് ഏ​റെ പ്ര​ചോ​ദ​ന​മാ​യി​രു​ന്ന ഗ​ദ്ദ​ർ മു​ന്നേ​റ്റം അ​വ​സാ​നി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. പ​ക്ഷേ, സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ബോ​ധ​വും രാ​ജ്യ​സ്നേ​ഹ​വും ഉ​ള്ളി​ലു​ള്ള ഒ​രു ഇ​ന്ത്യ​ക്കാ​ര​ന് ലോ​ക​ത്തി​ന്‍റെ ഏ​ത് കോ​ണി​ൽ​നി​ന്നും പോ​രാ​ടാ​ൻ ക​ഴി​യും എ​ന്ന​തി​ന്‍റെ തെ​ളി​വാ​യി​രു​ന്നു ഗ​ദ്ദ​ർ മു​ന്നേ​റ്റം. അ​ങ്ങ​നെ​യാ​ണ് ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് ആ​ർ​മി​യി​ൽ ഹ​വീ​ൽ​ദാ​ർ ആ​യി​രു​ന്ന ച​ന്ദ്ര​സിം​ഗ് ഗ​ഡു​വാ​ളി എ​ന്ന സൈ​നി​ക​ൻ ഗ​ദ്ദ​റു​ക​ളു​ടെ സ്വാ​ധീ​ന​ത്താ​ൽ രാ​ജ്യ​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി പോ​രാ​ടാ​നു​റ​യ്ക്കു​ന്ന​ത്. 1930ൽ ​ഇ​പ്പോ​ഴ​ത്തെ പാ​ക്കി​സ്ഥാ​നി​ലു​ള്ള  പെ​ഷ​വാ​റി​ൽ ഖാ​ൻ അ​ബ്ദു​ൾ ഗാ​ഫ​ർ ഖാ​ന്‍റെ നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ൽ ന​ട​ന്ന ക​ലാ​പം അ​ടി​ച്ച​മ​ർ​ത്താ​ൻ ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് സൈ​ന്യം ച​ന്ദ്ര സിം​ഗ് ഗ​ഡു​വാ​ളി​യെ നി​യോ​ഗി​ച്ചു.

പെ​ഷ​വാ​റി​ൽ സ​മ​ര​ത്തി​ന്‍റെ ഭാ​ഗ​മാ​യി ആ​യി​ര​ക്ക​ണ​ക്കി​ന് പ​ത്താ​ൻ​മാ​ർ ത​ടി​ച്ചു കൂ​ടി​യി​രു​ന്നു. നി​രാ​യു​ധ​രാ​യി നി​ൽ​ക്കു​ന്ന പ​ത്താ​ൻ​മാ​ർ​ക്ക് നേ​രെ മൂ​ന്നു റൗ​ണ്ട ് വെ​ടി​യു​തി​ർ​ക്കാ​ൻ ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് ക്യാ​പ്റ്റ​ൻ നി​ർ​ദേ​ശം ന​ൽ​കി. എ​ന്നാ​ൽ, കൈ​വ​ശം ഒ​രാ​യു​ധം പോ​ലും ഇ​ല്ലാ​തെ സ​മാ​ധാ​ന​പ​ര​മാ​യി നി​ൽ​ക്കു​ന്ന പ​ത്താ​ൻ​മാ​രു​ടെ നേ​ർ​ക്ക് ഒ​രൊ​റ്റ വെ​ടി​യു​ണ്ട പോ​ലും പാ​യി​ക്ക​രു​ത് എ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു ച​ന്ദ്ര സിം​ഗ് ത​ന്‍റെ സൈ​നി​ക​ർ​ക്ക് ന​ൽ​കി​യ നി​ർ​ദേ​ശം. ബ്രീ​ട്ടീ​ഷ് ക്യാ​പ്റ്റ​നെ അ​വ​ഗ​ണി​ച്ച സൈ​നി​ക​ർ ച​ന്ദ്ര​സിം​ഗി​ന്‍റെ നി​ർ​ദേ​ശം അ​നു​സ​രി​ച്ചു. ജാ​ലി​യ​ൻ വാ​ലാ ബാ​ഗി​ലേ​തു പോ​ലൊ​രു വ​ലി​യ കൂ​ട്ട​ക്കൊ​ല​യാ​ണ് അ​തോ​ടെ ഒ​ഴി​വാ​യ​ത്. കൃ​ത്യ​വി​ലോ​പ​ത്തി​ന് ച​ന്ദ്ര​സിം​ഗ് ഗ​ഡു​വാ​ളി അ​റ​സ്റ്റ് ചെ​യ്യ​പ്പെ​ട്ടു.

താ​ൻ രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്‍റെ അ​തി​ർ​ത്തി സം​ര​ക്ഷി​ക്കാ​നാ​ണ് സൈ​ന്യ​ത്തി​ൽ ചേ​ർ​ന്ന​തെ​ന്നും ഇ​ന്ത്യ​ക്കാ​രാ​യ സ​ഹോ​ദ​ര​ങ്ങ​ളെ കൊ​ല്ലാ​ന​ല്ലെ​ന്നും അ​ദ്ദേ​ഹം വാ​ദി​ച്ചു. പ​ക്ഷേ, ബ്രീ​ട്ടീ​ഷ് ഭ​ര​ണ​കൂ​ടം വ​ധ​ശി​ക്ഷ​യാ​ണ് അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന് വി​ധി​ച്ച​ത്. പി​ന്നീ​ട് ഇ​ത് ജീ​വ​പ​ര്യ​ന്ത​മാ​യി വെ​ട്ടി​ക്കു​റ​ച്ചു. പി​ന്നീ​ട് രാ​ജ്യ​ത്തി​ന് സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യം ല​ഭി​ക്കു​ന്ന വേ​ള​യി​ലാ​ണ് ഇ​ദ്ദേ​ഹം ജ​യി​ൽ മോ​ചി​ത​നാ​കു​ന്ന​ത്.

സെ​ബി മാ​ത്യു