മ​ഹാ​ന​ന്ദി​യ​യു​ടെ പ്ര​ണ​യ പ്ര​യാ​ണം
നീ​ണ്ട മു​ടി​യി​ഴ​ക​ളും നീ​ല​ക്ക​ണ്ണു​ക​ളു​മാ​യി വ​ന്ന അ​വ​ൾ അ​യാ​ളു​ടെ അ​രി​കി​ലെ​ത്തു​ന്ന മ​റ്റെ​ല്ലാ​വ​രെ​യു​മെ​ന്ന​പോ​ലെ ത​ന്‍റെ ഒ​രു ചി​ത്രം വ​ര​ച്ചു ത​ര​ണ​മെ​ന്നാ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ടു. അ​യാ​ളു​ടെ ജീ​വി​തം അ​ടി​മു​ടി മാ​റി​ത്തു​ട​ങ്ങു​ന്ന നി​മി​ഷ​മാ​യി​രു​ന്നു അ​ത്.

ഈ ​ല​ക്കം ഡ​ൽ​ഹി നോ​ട്സ് ഒ​രു പു​സ്ത​കം തു​റ​ന്നു​വ​യ്ക്കു​ക​യാ​ണ്. സ്വീ​ഡി​ഷ് മാ​ധ്യ​മ​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ക​ൻ പെ​ർ ജെ. ​ആ​ൻ​ഡേ​ഴ്സ​ണ്‍ എ​ഴു​തി​യ ‘ദി ​അ​മേ​സിം​ഗ് സ്റ്റോ​റി ഓ​ഫ് ദി ​മാ​ൻ ഹൂ ​സൈ​ക്കി​ൾ​ഡ് ഫ്രം ​ഇ​ന്ത്യ ടു ​യൂ​റോ​പ്പ് ഫോ​ർ ല​വ് ’. ഇ​തേ ക​ഥ സ്ലം ​ഡോ​ഗ് മി​ല്യ​ണ​യ​ർ എ​ന്ന ചി​ത്ര​ത്തി​ലെ നാ​യ​ക​നാ​യി​രു​ന്ന ദേ​വ് പ​ട്ടേ​ലി​നെ നാ​യ​ക​നാ​ക്കി സി​നി​മ​യാ​ക്കാ​നു​ള്ള ഒ​രു​ക്ക​ത്തി​ലു​മാ​ണ്. ആ​ൻ​ഡേ​ഴ്സ​ൻ എ​ഴു​തി​യ ക​ഥ ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ ന​ട​ന്ന കാ​ല​ത്തി​ലേ​ക്ക് ന​മ്മു​ക്കു പോ​കാം.

1949: ഒ​ഡീ​ഷ​യി​ലെ അ​ത്മ​ലി​ക് എ​ന്ന ഉ​ൾ​ഗ്രാ​മ​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു പ്ര​ദ്യു​കു​മാ​ർ മ​ഹാ​ന​ന്ദി​യ​യു​ടെ ജ​ന​നം. ഗോ​ത്ര​വ​ർ​ഗ​ക്കാ​രു​ടെ പ​തി​വ​നു​സ​രി​ച്ച് കു​ഞ്ഞ് ജ​നി​ച്ച​യു​ട​ൻ ജാ​ത​കം കു​റി​ക്കു​ന്ന​തി​നു പൂ​ജാ​രി എ​ത്തി.

പൂ​ജാ​രി പ​റ​ഞ്ഞ​തി​ങ്ങ​നെ​യാ​യി​രു​ന്നു. ‘ഇ​വ​ൻ വി​വാ​ഹം ക​ഴി​ക്കു​ന്ന​ത് ഈ ​നാ​ട്ടി​ൽ​നി​ന്നും ഏ​റെ അ​ക​ലെ​യു​ള്ള ഒ​രു യു​വ​തി​യെ ആ​യി​രി​ക്കും. അ​വ​ൾ സം​ഗീ​ത​മ​റി​ഞ്ഞി​രി​ക്കും. അ​വ​ൾ വൃ​ഷ​ഭ രാ​ശി​ക്കാ​രി​യാ​യി​രി​ക്കും. സ്വ​ന്ത​മാ​യി ഒ​രു ചെ​റു​വ​നം ഉ​ള്ള​വ​ളു​മാ​യി​രി​ക്കും.’

1975 ഡി​സം​ബ​ർ 17: അ​തി​ശൈ​ത്യ​ത്തി​ന്‍റെ പി​ടി​യി​ല​മ​ർ​ന്ന ഡ​ൽ​ഹി​യി​ലെ ഒ​രു മ​ഞ്ഞു​കാ​ല സാ​യാ​ഹ്നം. കൊ​ണാ​ട്ട് പ്ലേ​സി​ലെ മ​ര​ച്ചു​വ​ട്ടി​ൽ ഒ​രു ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​ര​ൻ കു​നി​ഞ്ഞി​രു​ന്നു ചി​ത്രം വ​ര​യ്ക്കു​ക​യാ​ണ്. പ്ര​ദ്യു​കു​മാ​ർ മ​ഹാ​ന​ന്ദി​യ ഇ​ട​വേ​ള​യി​ൽ മു​ഖ​മു​യ​ർ​ത്തി നോ​ക്കി​യ​പ്പോ​ൾ ന​ട​ന്ന​ടു​ക്കു​ന്ന ഒ​രു വി​ദേ​ശ യു​വ​തി​യെ​യാ​ണ് ക​ണ്ട​ത്.

നീ​ണ്ട മു​ടി​യി​ഴ​ക​ളും നീ​ല​ക്ക​ണ്ണു​ക​ളു​മാ​യി വ​ന്ന അ​വ​ൾ അ​യാ​ളു​ടെ അ​രി​കി​ലെ​ത്തു​ന്ന മ​റ്റെ​ല്ലാ​വ​രെ​യു​മെ​ന്ന​പോ​ലെ ത​ന്‍റെ ഒ​രു ചി​ത്രം വ​ര​ച്ചു ത​ര​ണ​മെ​ന്നാ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ടു. അ​യാ​ളു​ടെ ജീ​വി​തം അ​ടി​മു​ടി മാ​റി​ത്തു​ട​ങ്ങു​ന്ന നി​മി​ഷ​മാ​യി​രു​ന്നു അ​ത്.

അ​യാ​ൾ അ​വ​രു​ടെ മു​ഖ​ത്തേ​ക്കു​നോ​ക്കി വ​ര​യ്ക്കാ​നു​ള്ള ക​ട്ടി​ക്ക​ട​ലാ​സെ​ടു​ത്തു. കൈ​ക​ൾ വി​റ​യ്ക്കു​ക​യാ​ണ്. പെ​ൻ​സി​ൽ മു​ന്നോ​ട്ടു​നീ​ങ്ങു​ന്നി​ല്ല. ഭ​യ​മെ​ന്നോ പ​രി​ഭ്ര​മ​മെ​ന്നോ തി​രി​ച്ച​റി​യാ​ത്ത വി​കാ​ര​ത്താ​ൽ വീ​ർ​പ്പു​മു​ട്ടി​യ അ​യാ​ൾ അ​വ​രോ​ട് നാ​ളെ വ​രാ​ൻ ക​ഴി​യു​മോ എ​ന്ന് ചോ​ദി​ച്ചു. അ​വ​ർ സ​മ്മ​തി​ച്ചു.

പി​റ്റേ ദി​വ​സ​വും മു​ഖ​ചി​ത്രം പ​ക​ർ​ത്തി കി​ട്ടാ​നാ​യി അ​വ​ൾ വ​ന്നു. അ​ന്നും നി​രാ​ശ​യാ​യി​രു​ന്നു ഫ​ലം. ഒ​ടു​വി​ൽ മൂ​ന്നാം ദി​വ​സ​മാ​ണ് ഷാ​ർ​ലെ​റ്റ് വോ​ണ്‍ ഷെ​ഡ്വി​ൻ എ​ന്ന ആ ​സ്വീ​ഡി​ഷ് യു​വ​തി​യു​ടെ മു​ഖ സൗ​ന്ദ​ര്യം അ​ൽ​പം​പോ​ലും ചോ​ർ​ന്നു​പോ​കാ​തെ മ​ഹാ​ന​ന്ദി​യ വ​ര​ച്ചു​ന​ൽ​കി​യ​ത്.

വ​ര​ച്ച​ത് ക​ട​ലാ​സി​ലാ​യാ​ലും ഷാ​ർ​ല​റ്റി​ന്‍റെ മു​ഖം പ​തി​ഞ്ഞ​ത് മ​ഹാ​ന​ന്ദി​യ​യു​ടെ മ​ന​സി​ലാ​യി​രു​ന്നു. ത​ന്‍റെ ജ​ന​ന സ​മ​യ​ത്ത് പൂ​ജാ​രി പ​റ​ഞ്ഞ​താ​യി കേ​ട്ടി​ട്ടു​ള്ള എ​ല്ലാ കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളും ശ​രി​യാ​യി വ​രു​ന്ന​തു​പോ​ലെ മ​ഹാ​ന​ന്ദി​യ​യ്ക്കു തോ​ന്നി. അ​വ​ർ വീ​ണ്ടും ക​ണ്ടു. ഏ​റെ പ​രി​ച​യ​പ്പെ​ട്ടു.

പ്ര​വ​ച​ന​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം ശ​രി​യാ​യി​വ​രി​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ര​ണ്ടാം ത​വ​ണ ചി​ത്രം വ​ര​യ്ക്കാ​നെ​ത്തി​യ​പ്പോ​ൾ അ​വ​ൾ വൃ​ഷ​ഭ രാ​ശി​ക്കാ​രി​യാ​ണോ എ​ന്ന് മ​ഹാ​ന​ന്ദി​യ ചോ​ദി​ച്ചു. അ​തേ​യെ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു മ​റു​പ​ടി. നി​ന​ക്ക് സ്വ​ന്ത​മാ​യി വീ​ട്ടി​ൽ വ​ന​മു​ണ്ടോ എ​ന്ന​യാ​ൾ ചോ​ദി​ച്ച​പ്പോ​ൾ ഉ​ണ്ടെ​ന്ന​വ​ൾ മ​റു​പ​ടി പ​റ​ഞ്ഞു.

സം​ഗീ​തം അ​റി​യാ​മോ എ​ന്ന ചോ​ദ്യ​മേ ബാ​ക്കി​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു​ള്ളൂ. പി​യാ​നോ​യും ഫ്ളൂ​ട്ടും വാ​യി​ക്കാ​ന​റി​യാം എ​ന്നു​കൂ​ടി പ​റ​ഞ്ഞ​പ്പോ​ൾ മു​റി ഇം​ഗ്ളീ​ഷി​ൽ ഈ ​നി​മി​ഷം മു​ൻ​പെ​ങ്ങോ തീ​രു​മാ​നി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​താ​ണെ​ന്ന് വി​ക്കി​വി​ക്കി പ​റ​ഞ്ഞു മ​ഹാ​ന​ന്ദി​യ എ​ഴു​ന്നേ​റ്റു. എ​ന്താ​ണ് മു​ൻ​പു തീ​രു​മാ​നി​ച്ച​തെ​ന്ന് ഷാ​ർ​ലെ​റ്റ് ചോ​ദി​ച്ച​പ്പോ​ൾ നീ ​എ​ന്‍റെ ഭാ​ര്യ​യാ​കാ​ൻ പോ​കു​ന്ന​വ​ളാ​ണെ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു മ​ഹാ​ന​ന്ദി​യ​യു​ടെ മ​റു​പ​ടി.

ജാ​ത​ക​ക​ഥ അ​യാ​ൾ ചു​രു​ക്കി പ​റ​ഞ്ഞു​കൊ​ടു​ത്തു. വൈ​കാ​തെ അ​വ​ർ പ്ര​ണ​യ​ത്തി​ലാ​യി. പി.​കെ. മ​ഹാ​ന​ന്ദി​യ എ​ന്ന പേ​രി​ൽ മു​ഖ​ചി​ത്ര​വ​ര​യി​ൽ ആ ​യു​വാ​വ് ഡ​ൽ​ഹി​യി​ൽ പേ​രെ​ടു​ത്തു വ​രു​ന്ന കാ​ല​മാ​യി​രു​ന്ന​ത്.

ദ​ളി​ത​നാ​യി​രു​ന്ന​തി​നാ​ൽ തൊ​ട്ടു​കൂ​ടാ​യ്മ​യു​ടെ ക​യ്പ​റി​ഞ്ഞാ​ണ് മ​ഹാ​ന​ന്ദി​യ വ​ള​ർ​ന്ന​ത്. ക്ലാ​സ് മു​റി​യി​ൽ ഇ​രി​ക്കാ​ൻ അ​നു​വാ​ദ​മി​ല്ലാ​തെ വ​രാ​ന്ത​യി​ലി​രു​ന്നാ​ണ് പ​ഠി​ച്ച​ത്. സ്കൂ​ൾ​പ​ഠ​നം ഒ​രു​വി​ധം പൂ​ർ​ത്തി​യാ​ക്കി ഡ​ൽ​ഹി​യി​ലെ കോ​ള​ജ് ഓ​ഫ് ആ​ർ​ട്സി​ൽ‌ ചി​ത്ര​ക​ല പ​ഠി​ക്കാ​ൻ ഒ​രു സ്കോ​ള​ർ​ഷി​പ്പി​ന്‍റെ പി​ൻ​ബ​ല​ത്തി​ൽ ഡ​ൽ​ഹി​യി​ലേ​ക്ക് വ​ണ്ടി​ക​യ​റി മ​ഹാ​ന​ന്ദി​യ.

ആ ​തു​ക പ​ഠ​ന​ത്തി​ന് തി​ക​യാ​തെ വ​ന്ന​പ്പോ​ൾ വ​ര​യു​മാ​യി നി​ര​ത്തി​ലേ​ക്കി​റ​ങ്ങി കൊ​ണാ​ട്ട് പ്ലേ​സി​ലി​രു​ന്ന് പ​ത്തു രൂ​പ നി​ര​ക്കി​ൽ സ്കെ​ച്ചു​ക​ൾ വ​ര​ച്ചു കൊ​ടു​ത്തു. അ​ക്കാ​ല​ത്ത് രേ​ഖാ​ചി​ത്ര​ങ്ങ​ൾ വ​ര​ച്ചു കൊ​ടു​ത്തി​രു​ന്ന വ​ക​യി​ൽ പോ​ലീ​സ് മി​ക്ക​വാ​റും സ്റ്റേ​ഷ​നി​ൽ നി​ന്നു ഭ​ക്ഷ​ണ​വും സ്റ്റേ​ഷ​ൻ വ​രാ​ന്ത​യി​ൽ കി​ട​ക്കാ​നൊ​രു മൂ​ല​യും ന​ൽ​കി​യി​രു​ന്നു.

അ​ക്കാ​ല​ത്താ​ണ് റ​ഷ്യ​ൻ ബ​ഹി​രാ​കാ​ശ പ​ര്യ​വേ​ഷ​ക വാ​ല​ന്‍റീ​ന തെ​ര​ഷ്കോ​വ​യെ ഇ​ന്ദി​രാ​ഗാ​ന്ധി ഇ​ന്ത്യ​യി​ലേ​ക്ക് ക്ഷ​ണി​ച്ചു​വ​രു​ത്തു​ന്ന​ത്. കൊ​ണാ​ട്ട് പ്ലേ​സി​ൽ ഷോ​പ്പിം​ഗി​നി​റ​ങ്ങി​യ വാ​ല​ന്‍റീ​ന മ​ഹാ​ന​ന്ദി​യ​യു​ടെ മു​ന്നി​ൽ വ​ന്നു​പെ​ട്ടു. ത​ന്‍റെ ചി​ത്രം വ​ര​ച്ചു കി​ട്ടാ​ൻ അ​വ​ർ മ​ഹാ​ന​ന്ദി​യെ ഇ​ൻ​ഡോ സോ​വി​യ​റ്റ് സൊ​സൈ​റ്റി​യു​ടെ പാ​ർ​ല​മെ​ന്‍റ​റി ക്ല​ബി​ലേ​ക്ക് ക്ഷ​ണി​ച്ചു.

വാ​ല​ന്‍റീ​ന തെ​ര​ഷ്കോ​വ​യു​ടെ പ​ത്തു സ്കെ​ച്ചു​ക​ളാ​ണ് അ​യാ​ൾ വ​ര​ച്ചു​ന​ൽ​കി​യ​ത്. സം​ഭ​വം ടി​വി​യി​ൽ വ​ന്ന​തോ​ടെ ഒ​റ്റ ദി​വ​സം കൊ​ണ്ട് മ​ഹാ​ന​ന്ദി​യ ഡ​ൽ​ഹി​യി​ൽ അ​റി​യ​പ്പെ​ട്ടു തു​ട​ങ്ങി. പി​ന്നീ​ട് ഇ​ന്ദി​രാ ഗാ​ന്ധി​യു​ടെ ചി​ത്രം വ​ര​യ്ക്കാ​നു​ള്ള അ​വ​സ​ര​വും ല​ഭി​ച്ചു.

ഇ​നി പ​ഴ​യ ക​ഥ​യി​ലേ​ക്ക്. പ്ര​ണ​യം പ​ര​സ്പ​രം തു​റ​ന്നു​പ​റ​ഞ്ഞ​തി​നു പി​ന്നാ​ലെ മ​ഹാ​ന​ന്ദി​യ​യും ഷാ​ർ​ല​റ്റും ഒ​ഡീ​ഷ​യി​ലെ അ​യാ​ളു​ടെ വീ​ട്ടി​ലെ​ത്തി​യ​പ്പോ​ൾ വ​ലി​യ സ്വീ​ക​ര​ണ​മാ​ണ് ല​ഭി​ച്ച​ത്. മ​ഹാ​ന​ന്ദി​യ​യു​ടെ ജാ​ത​ക​ത്തി​ൽ പൂ​ജാ​രി പ്ര​വ​ചി​ച്ച വ​ധു​വി​നെ കാ​ണാ​ൻ അ​യ​ൽ​വാ​സി​ക​ളെ​ത്തി.

ചെ​റി​യ രീ​തി​യി​ൽ വി​വാ​ഹ​ച്ച​ട​ങ്ങും ന​ട​ന്നു. മൂ​ന്നാ​ഴ്ച മാ​ത്ര​മാ​ണ് അ​വ​ർ​ക്ക് ഒ​രു​മി​ച്ചു താ​മ​സി​ക്കാ​ൻ ഭാ​ഗ്യം ല​ഭി​ച്ച​ത്. ഷാ​ർ​ല​റ്റി​ന് അ​ത്യാ​വ​ശ്യ​മാ​യി സ്വീ​ഡ​നി​ലേ​ക്ക് മ​ട​ങ്ങേ​ണ്ട​തു​ണ്ടാ​യ​തി​നാ​ൽ ഒ​ന്ന​ര വ​ർ​ഷ​ക്കാ​ല​ത്തേ​ക്ക് അ​വ​ർ കൂ​ടി​ക്ക​ണ്ടി​ട്ടേ​യി​ല്ല.

കാ​ത്തി​രി​പ്പി​നു​ശേ​ഷം ഷാ​ർ​ല​റ്റി​ന​രി​കി​ലേ​ക്കു​പോ​കാ​ൻ മ​ഹാ​ന​ന്ദി​യ തീ​രു​മാ​നി​ച്ചു. ഉ​ള്ള​തെ​ല്ലാം വി​റ്റു​പെ​റു​ക്കി ഒ​രു സൈ​ക്കി​ൾ വാ​ങ്ങി 1978ൽ ​പ്ര​ണ​യ പാ​ത​യി​ലൂ​ടെ ഭൂ​ഖ​ണ്ഡ​ങ്ങ​ൾ താ​ണ്ടി പ്ര​യാ​ണം ആ​രം​ഭി​ച്ചു.

അ​ക്കാ​ല​ത്ത് അ​തി​ർ​ത്തി ക​ട​ന്നു​ള്ള യാ​ത്ര​ക​ൾ​ക്ക് ഇ​ത്ര​യേ​റെ നി​യ​ന്ത്ര​ണ​ങ്ങ​ളോ വി​ല​ക്കു​ക​ളോ ഇ​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. പോ​കും​വ​ഴി​യെ​ല്ലാം ആ​ളു​ക​ളു​ടെ ചി​ത്ര​ങ്ങ​ൾ വ​ര​ച്ചു​കൊ​ടു​ത്ത് വ​ഴി​ച്ചെ​ല​വി​നു​ള്ള പ​ണ​വും ക​ണ്ടെ​ത്തി.

പാ​ക്കി​സ്ഥാ​ൻ, അ​ഫ്ഗാ​നി​സ്ഥാ​ൻ, ഇ​റാ​ൻ, ട​ർ​ക്കി, മു​ൻ യൂ​ഗോ​സ്ലാ​വി​യ, ജ​ർ​മ​നി, ഓ​സ്ട്രി​യ, ഡെ​ൻ​മാ​ർ​ക്ക് രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ൾ ക​ട​ന്നാ​ണ് യൂ​റോ​പ്പി​ലെ​ത്തി​യ​ത്. കാ​ണ്ഡ​ഹാ​റി​ലും കാ​ബൂ​ളി​ലും ഇ​സ്താം​ബൂ​ളി​ലും എ​ത്തി​യ​പ്പോ​ൾ സു​ഖ​വി​വി​ര​ങ്ങ​ള​ന്വേ​ഷി​ച്ചു കൊ​ണ്ടു​ള്ള ഷാ​ർ​ലെ​റ്റി​ന്‍റെ ക​ത്തു​ക​ൾ മ​ഹാ​ന​ന്ദി​യ​യെ തേ​ടി​യെ​ത്തി​യ​ത് പ്ര​യാ​ണ​ത്തി​നു ക​രു​ത്തു പ​ക​ർ​ന്നു.

ദി​വ​സം 70 കി​ലോ​മീ​റ്റ​ർ​വ​രെ അ​യാ​ള്‌ സൈ​ക്കി​ൾ ച​വി​ട്ടി. അ​ക്കാ​ല​ത്തെ അ​ഫ്ഗാ​നി​സ്ഥാ​ൻ സു​ന്ദ​ര​വും ശാ​ന്ത​വു​മാ​യ ദേ​ശ​മാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ന്ന് മ​ഹാ​ന​ന്ദി​യ ഇ​ന്നോ​ർ​മി​ക്കു​ന്നു. ഇ​സ്താം​ബൂ​ളി​ൽ നി​ന്നു വി​യ​ന്ന​യി​ലും അ​വി​ടെ​നി​ന്ന് സ്വീ​ഡ​നി​ലെ ഗോ​ഥ​ൻ​ബ​ർ​ഗി​ലും എ​ത്തി.

അ​ഞ്ചു മാ​സ​ത്തെ യാ​ത്ര​യ്ക്കൊ​ടു​വി​ൽ അ​വി​ടെ ഷാ​ർ​ല​റ്റി​ന്‍റെ മാ​താ​പി​താ​ക്ക​ളു​ടെ സാ​ന്നി​ധ്യ​ത്തി​ലാ​ണ് ഇ​രു​വ​രും ഒൗ​ദ്യോ​ഗി​ക​മാ​യി വി​വാ​ഹി​ത​രാ​യ​ത്. ഡോ. ​പി.​കെ. മ​ഹാ​ന​ന്ദി​യ ഇ​പ്പോ​ൾ സ്വീ​ഡി​ഷ് സ​ർ​ക്കാ​രി​ന്‍റെ ക​ലാ സാം​സ്കാ​രി​ക ഉ​പ​ദേ​ഷ്ടാ​വാ​ണ്.

മ​ഹാ​ന​ന്ദി​യ​യും ഷാ​ർ​ല​റ്റും ചേ​ർ​ന്ന് ഗോ​ത്ര​വ​ർ​ഗ​ത്തി​ൽ​പ്പെ​ട്ട 25,000 ഇ​ന്ത്യ​ൻ വി​ദ്യാ​ർ​ഥി​ക​ൾ​ക്ക് ക​ൾ​ച്ച​റ​ൽ സ്കോ​ള​ർ​ഷി​പ്പ് ന​ൽ​കു​ന്നു​ണ്ട്. 2005ൽ ​മ​ഹാ​ന​ന്ദി​യ​യു​ടെ പേ​ര് സ​മാ​ധാ​ന​ത്തി​നു​ള്ള നൊ​ബേ​ൽ പു​ര​സ്കാ​ര​ത്തി​ന് ശി​പാ​ർ​ശ ചെ​യ്തി​രു​ന്നു.

മാ​ത്യു


Copyright @ 2022 , Rashtra Deepika Ltd.