സ​മ​ര​വീ​ര്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ സ്മ​ര​ണ​ക​ളി​ൽ...
കൊ​ടും വേ​ന​ലി​ന്‍റെ അ​ഗ്നി​പ​രീ​ക്ഷ ക​ഴി​യു​ക​യാ​ണ്. ഋ​തു​ഭേ​ദ​ങ്ങ​ളി​ൽ ഉ​ത്ത​രേ​ന്ത്യ മ​റ്റൊ​രു ശൈ​ത്യ​കാ​ല​ത്തേ​ക്കു​ള്ള ചു​വ​ടു​മാ​റ്റ​ത്തി​ന്‍റെ ഒ​രു​ക്ക​ങ്ങ​ളി​ലാ​ണ്. അ​വ​കാ​ശ​ങ്ങ​ൾ​ക്കു വേ​ണ്ടി​യും അ​വ​ഗ​ണ​ന​ക​ൾ​ക്കെ​തി​രേ​യും ത​ല​സ്ഥാ​ന അ​തി​ർ​ത്തി​ക​ളി​ൽ പോ​രാ​ടു​ന്ന ക​ർ​ഷ​ക​രും കാ​ലാ​വ​സ്ഥാ മാ​റ്റ​ത്തെ നേ​രി​ടാ​നു​ള്ള ത​യാ​റെ​ടു​പ്പി​ലാ​ണ്. ഈ ​അ​വ​സ​ര​ത്തി​ൽ രാ​ജ്യം മൂ​ന്നു പ​തി​റ്റാ​ണ്ട് മു​ൻ​പ് സാ​ക്ഷ്യം വ​ഹി​ച്ച മ​റ്റൊ​രു ക​ർ​ഷ​ക സ​മ​ര​ത്തി​ന്‍റെ സ്മ​ര​ണ​യി​ലേ​ക്കാ​ണ് ഡ​ൽ​ഹി നോ​ട്ട്സ് ഈ ​ല​ക്കം വി​ര​ൽ ചൂ​ണ്ടു​ന്ന​ത്.

33 ശൈ​ത്യ​കാ​ല​ങ്ങ​ൾ​ക്കു മു​ൻ​പ് രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്‍റെ വി​വി​ധ ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളി​ൽ നി​ന്ന് ഡ​ൽ​ഹി​യി​ലേ​ക്ക് ഒ​ഴു​കി​യെ​ത്തി ജ​ന​സ​മു​ദ്ര​മാ​യി മാ​റി​യ ഒ​രു ക​ർ​ഷ​ക സ​മ​ര​ത്തി​ന്‍റെ ച​രി​ത്ര​മാ​ണി​ത്. 1988 ഒ​ക്ടോ​ബ​ർ 25ന് ​തു​ട​ങ്ങി​യ മു​ന്നേ​റ്റ​ത്തി​ൽ ഭ​ര​ണ​സി​രാ കേ​ന്ദ്ര​ത്തി​ന്‍റെ ഒ​ത്ത ന​ടു​വി​ലെ ബോ​ട്ട് ക്ല​ബ്ബി​ന് ചു​റ്റു​മു​ള്ള പു​ൽ​ത്ത​ക​ടി​ക​ളി​ൽ ചു​രു​ങ്ങി​യ സ​മ​യ​ത്തി​നു​ള്ളി​ൽ അ​ഞ്ചു ല​ക്ഷ​ത്തോ​ളം ക​ർ​ഷ​ക​രാ​ണ് അ​ണി​നി​ര​ന്ന​ത്. ഭാ​ര​തീ​യ കി​സാ​ൻ യൂ​ണി​യ​ൻ നേ​താ​വ് മ​ഹേ​ന്ദ്ര സിം​ഗ് ടി​ക്കാ​യ​ത് ആ​യി​രു​ന്നു ക​ർ​ഷ​രെ ത​ല​സ്ഥാ​ന​ത്തേ​ക്കു ന​യി​ച്ചു കൊ​ണ്ടു​വ​ന്ന​ത്.

സ​ർ​ക്കാ​ർ നി​യ​ന്ത്ര​ണ​ത്തി​ലു​ള്ള ഓ​ൾ ഇ​ന്ത്യ റേ​ഡി​യോ​യി​ൽ കൂ​ടി പു​റം​ലോ​കം വാ​ർ​ത്ത​ക​ൾ അ​റി​യു​ന്ന കാ​ലം. ഒ​ന്നു​കി​ൽ ബി​ബി​സി കേ​ൾ​ക്ക​ണം. അ​ല്ലെ​ങ്കി​ൽ പ​ത്ര​ങ്ങ​ൾ വ​രു​ന്ന​ത് വ​രെ കാ​ത്തി​രി​ക്ക​ണം. ഇ​ക്കാ​ല​ത്തേ​തു​പോ​ലെ 24 മ​ണി​ക്കൂ​ർ ലൈ​വ് സം​പ്രേ​ഷ​ണം ന​ട​ത്തു​ന്ന വാ​ർ​ത്താ ചാ​ന​ലു​ക​ളു​ടെ സാ​ധ്യ​ത അ​ന്ന് ചി​ന്ത​യി​ൽ പോ​ലു​മി​ല്ല. എ​ന്തി​നാ​ണ് ക​ർ​ഷ​ക​ർ കൂ​ട്ട​ത്തോ​ടെ വ​ന്നി​രി​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്ന് ആ​ദ്യം ത​ല​സ്ഥാ​ന ജ​ന​ത​യ്ക്ക് ഒ​രു പി​ടി​യും കി​ട്ടി​യി​ല്ല.

അ​ക്കാ​ല​ത്തെ രാ​ജീ​വ് ഗാ​ന്ധി സ​ർ​ക്കാ​രി​നെ പി​ടി​ച്ചു​ല​യ്ക്കാ​ൻ മാ​ത്ര​മു​ള്ള​താ​യി​രു​ന്നു ടി​ക്കാ​യ​ത്തി​ന്‍റെ നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ൽ ന​ട​ന്ന ക​ർ​ഷ​ക പ​ട​യോ​ട്ടം. പ​രാ​തി​ക​ളു​ടെ പ​ര​ന്പ​ര ത​ന്നെ​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു ക​ർ​ഷ​ക​ർ​ക്ക്. കാ​ർ​ഷി​ക പ്ര​തി​സ​ന്ധി​ക​ൾ​ക്ക് പു​റ​മേ, ഉ​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ ദു​ഷ്പ്ര​ഭു​ത്വം, വൈ​കി കി​ട്ടു​ന്ന ഫ​ണ്ടു​ക​ൾ, അ​ധി​കാ​ര കേ​ന്ദ്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ ത​ണു​പ്പ​ൻ സ​മീ​പ​ന​ങ്ങ​ൾ തു​ട​ങ്ങി​യ​വ​യി​ൽ പൊ​റു​തി​മു​ട്ടി​യ​പ്പോ​ഴാ​ണ് അ​വ​ർ ത​ല​സ്ഥാ​ന​ത്ത് ത​ന്പ​ടി​ച്ച​ത്. റോ​ന്തു ചു​റ്റി​യ പോ​ലീ​സ് പ​ല​ത​വ​ണ വി​ര​ട്ടി​യോ​ടി​ക്കാ​ൻ ശ്ര​മി​ച്ചെ​ങ്കി​ലും ഫ​ലം ക​ണ്ടി​ല്ല. ക​ർ​ഷ​ക​രെ​യും അ​വ​ർ​ക്കൊ​പ്പ​മു​ള്ള ക​ന്നു​കാ​ലി​ക​ളെ​യും ഓ​ടി​ക്കാ​ൻ പോ​ലീ​സ് ലൗ​ഡ് സ്പീ​ക്ക​റു​ക​ളി​ൽ ത​ട്ടു​പൊ​ളി​പ്പ​ൻ പാ​ശ്ചാ​ത്യ ഗാ​ന​ങ്ങ​ൾ വ​ച്ചു. ഇ​ക്കാ​ല​ത്തെ ജ​ല​പീ​ര​ങ്കി​ക്ക് പ​ക​ര​മെ​മെ​ന്നു ക​രു​താം.

പ​രി​സ​ര പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ൽ ജ​ല​വി​ത​ര​ണം നി​ർ​ത്തി‌​വ​ച്ചു. എ​ന്നി​ട്ടും അ​ടി​പ​ത​റാ​തെ ക​ർ​ഷ​ക​ർ ത​ങ്ങ​ളു​ടെ ആ​വ​ശ്യ​ങ്ങ​ളി​ൽ ഉ​റ​ച്ചു നി​ന്നു. ഒ​റ്റ രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ക്കാ​രെ പോ​ലും സ​മ​ര​വേ​ദി​യി​ലേ​ക്ക് ക​ർ​ഷ​ക​നേ​താ​ക്ക​ൾ ക​യ​റ്റി​യി​ല്ല. പ​തു​ക്കെ ഡ​ൽ​ഹി​യി​ലെ ക​ർ​ഷ​ക​സ​മ​രം ജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ മ​ന​സി​ലേ​ക്ക് പ​തി​ഞ്ഞു​തു​ട​ങ്ങി. അ​ന്നു​മു​ത​ൽ രാ​ജ്യ​ത്തി​നും ജ​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്കും മ​ന​സി​ലാ​യ ഒ​രു കാ​ര്യ​മു​ണ്ട്. അ​സ്വ​സ്ഥ​രാ​യ ക​ർ​ഷ​ക​ർ എ​ന്നാ​ൽ, അ​സ്വ​സ്ഥ​മാ​യ രാ​ജ്യം എ​ന്നാ​ണ് അ​ർ​ഥം.

സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യാ​ന​ന്ത​ര ഭാ​ര​തം പി​ന്നെ​യും നി​ര​വ​ധി ക​ർ​ഷ​ക സ​മ​ര​ങ്ങ​ൾ​ക്കും സാ​ക്ഷ്യം വ​ഹി​ച്ചു. ചൗ​ധ​രി ച​ര​ണ്‍ സിം​ഗ് എ​ന്ന പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി​യെ രാ​ജ്യം ക​ണ്ടു. ച​ര​ണ്‍ സിം​ഗി​ന്‍റെ ക​ർ​ഷ​ക സ്നേ​ഹ​വും ആ​ത്മാ​ർ​ഥ​യും അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്‍റെ സ​മാ​ധി സ്ഥ​ല​ത്തി​ന് കി​സാ​ൻ ഘ​ട്ട് എ​ന്ന പേ​ര് നേ​ടി​ക്കൊ​ടു​ത്തു. ച​ര​ണ്‍ സിം​ഗി​ന്‍റെ ജ​ൻ​മ​ദി​ന​മാ​യ ഡി​സം​ബ​ർ 23 ദേ​ശീ​യ ക​ർ​ഷ​ക ദി​ന​മാ​യി ആ​ച​രി​ക്കു​ന്നു.

ഇ​ക്കാ​ല​ത്ത് കേ​ന്ദ്ര സ​ർ​ക്കാ​ർ പാ​സാ​ക്കി​യ വി​വാ​ദ കാ​ർ​ഷി​ക നി​യ​മ​ങ്ങ​ൾ​ക്കെ​തി​രേ ഡ​ൽ​ഹി അ​തി​ർ​ത്തി​യി​ലെ ക​ർ​ഷ​ക സ​മ​രം പ​ത്താം മാ​സ​ത്തി​ലേ​ക്കു ക​ട​ന്നി​രി​ക്കു​ന്നു. മ​ഹേ​ന്ദ്ര സിം​ഗ് ടി​ക്കാ​യ​ത്തി​ന്‍റെ മ​ക്ക​ളാ​യ രാ​കേ​ഷ് ടി​ക്കാ​യ​ത്തും ന​രേ​ഷ് ടി​ക്കാ​യ​ത്തും ഉ​ൾ​പ്പെ​ടെ​യു​ള്ള​വ​ർ ഈ ​സ​മ​ര​ത്തെ ന​യി​ക്കു​ന്നു. സം​യു​ക്ത കി​സാ​ൻ മോ​ർ​ച്ച​യു​ടെ നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ൽ നാ​ൽ​പ​തോ​ളം ക​ർ​ഷ​ക സം​ഘ​ട​ന​ക​ളാ​ണ് അ​ണി​നി​ര​ന്നി​രി​ക്കു​ന്ന​ത്.

ഈ ​സ​മ​ര​ത്തി​ന്‍റെ ഭാ​ഗ​മാ​യി 564 ക​ർ​ഷ​രു​ടെ ജീ​വ​നാ​ണ് ഇ​തു​വ​രെ ന​ഷ്ട​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്ന​ത്. ഏ​റ്റ​വും ഒ​ടു​വി​ൽ ഹ​രി​യാ​ന​യി​ലെ ക​ർ​ണാ​ലി​ൽ പോ​ലീ​സ് ന​ട​ത്തി​യ ലാ​ത്തി​ച്ചാ​ർ​ജി​ൽ മ​രി​ച്ച സു​ശീ​ൽ ക​ജാ​ൽ എ​ന്ന ക​ർ​ഷ​ക​നും ഇ​തി​ൽ ഉ​ൾ​പ്പെ​ടു​ന്നു. ച​രി​ത്ര​ത്തി​ൽ ഇ​ടം പി​ടി​ച്ച ക​ർ​ഷ​ക പോ​രാ​ട്ടം ഇ​ന്ത്യാ ച​രി​ത്ര​ത്തി​ൽ ഇ​ടം​നേ​ടി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നു.

• ആ​കാ​ശം നോ​ക്കി അ​ദ്ഭു​ത മി​നാ​രം

ഡ​ൽ​ഹി സ​ന്ദ​ർ​ശി​ക്കു​ന്ന​വ​ർ നി​ർ​ബ​ന്ധ​മാ​യും കാ​ണേ​ണ്ട സ്മാ​ര​ക​ങ്ങ​ളി​ൽ ഒ​ന്നാ​ണ് കു​ത്ത​ബ് മി​നാ​ർ. ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ അ​വ​ശേ​ഷി​ക്കു​ന്ന ഇ​ന്തോ-​ഇ​സ്‌​ലാ​മി​ക് വാ​സ്തു​വി​ദ്യ​യു​ടെ ഇ​ത്ത​ര​ത്തി​ൽ അ​ന്പ​രി​പ്പി​ക്കു​ന്ന മ​റ്റൊ​രു മാ​തൃ​ക വേ​റെ​യി​ല്ല. ക​ല്ലു​കൊ​ണ്ടു പ​ണി​ത​തി​ൽ ലോ​ക​ത്തി​ലെ​ത​ന്നെ ഏ​റ്റ​വും ഉ​യ​രം കൂ​ടി​യ മി​നാ​ര​ങ്ങ​ളി​ൽ ഒ​ന്നാ​ണ് യു​നെ​സ്കോ​യു​ടെ പൈ​തൃ​ക പ​ട്ടി​ക​യി​ൽ ഇ​ടം പി​ടി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള കു​ത്ത​ബ് മി​നാ​ർ.

കു​ത്ത​ബ് മി​നാ​റി​ന് ഈ ​പേ​ര് വ​ന്ന​തി​നെ​ക്കു​റി​ച്ച് ച​രി​ത്ര​കാ​ര​ൻ​മാ​ർ​ക്കി​ട​യി​ൽ ഭി​ന്നാ​ഭി​പ്രാ​യ​ങ്ങ​ളു​ണ്ട്. ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ ആ​ദ്യ​ത്തെ മു​സ്‌​ലിം ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രി​യും കു​ത്ത​ബ് മി​നാ​റി​ന്‍റെ നി​ർ​മാ​ണ​ത്തി​നു തു​ട​ക്ക​മി​ടു​ക​യും ചെ​യ്ത സു​ൽ​ത്താ​ൻ കു​ത്ബു​ദീ​ൻ ഐ​ബ​ക്കി​ന്‍റെ പേ​രി​ൽ​നി​ന്നാ​ണ് കു​ത്ത​ബ് മി​നാ​ർ ഉ​ട​ലെ​ടു​ത്ത​തെ​ന്നാ​ണ് ഒ​രു വി​ഭാ​ഗ​ത്തി​ന്‍റെ വാ​ദം. എ​ന്നാ​ൽ, ബാ​ഗ്ദാ​ദി​ലെ മ​ത​പ​ണ്ഡി​ത​ൻ ക്വാ​ജ കു​ത് ബു​ദീ​ൻ ഭ​ക്ത്യാ​ർ കാ​കി​യു​ടെ പേ​രി​ൽ നി​ന്നാ​ണെ​ന്ന് മ​റ്റൊ​രു വി​ഭാ​ഗ​വും വാ​ദി​ക്കു​ന്നു. 1199ലാ​ണ് കു​ത്ബു​ദീ​ൻ ഐ​ബ​ക് മി​നാ​ര​ത്തി​ന്‍റെ ഒ​ന്നാം നി​ല പ​ണി​ത​ത്. 1229 ൽ ​സു​ൽ​ത്താ​ൻ ഇ​ൽ​ത്തു​മി​ഷ് ആ​ണ് ഇ​തി​ന്‍റെ ബാ​ക്കി നി​ർ​മാ​ണം പൂ​ർ​ത്തീ​ക​രി​ച്ച​ത്.

72.5 മീ​റ്റ​ർ ഉ​യ​ര​മു​ള്ള കു​ത്ത​ബ് മി​നാ​റി​നു​ള്ളി​ൽ 379 പ​ടി​ക​ളു​ണ്ട്. മി​നാ​ര​ത്തി​ന്‍റെ താ​ഴ​ത്തെ വ്യാ​സം 14.32 മീ​റ്റും ഉ​യ​ര​ത്തി​ൽ 2.75 മീ​റ്റ​റു​മാ​ണ്. കു​ത്ത​ബ് സ​മു​ച്ച​യ​ത്തി​ൽ മി​നാ​ര​ത്തി​ന് ചു​റ്റും നി​ര​വ​ധി വി​സ്മ​യ നി​ർ​മി​തി​ക​ളു​ണ്ട്. ഇ​ന്നേ​വ​രെ തു​രു​ന്പി​ന്‍റെ അം​ശം പോ​ലും ഏ​ൽ​പ്പി​ക്കാ​ൻ ക​ഴി​യാ​ത്ത ഇ​രു​ന്പ് സ്തൂ​പം, ക്വാ​വ​ത്, ഉ​ൽ ഇ​സ്‌​ലാം മോ​സ്ക്, അ​ലാ​യ് ദ​ർ​വാ​സ, ഇ​ൽ​തു​മി​ഷ് ടോം​ബ്, അ​ലാ​യ് മി​നാ​ർ, അ​ല ഉ​ദ് ദി​ൻ​സ് മ​ദ്ര​സ, ഇ​മാം സ​മീ​ന്‍റെ ടോം​ബ്, മേ​ജ​ർ സ്മി​ത്തി​ന്‍റെ ക​പ്പേ​ള എ​ന്നി​വ ഇ​തി​ൽ ചി​ല​ത് മാ​ത്രം.

ഒ​രി​ക്ക​ൽ ഇ​ടി​മി​ന്ന​ലേ​റ്റ് കേ​ടു​പാ​ടു​ക​ൾ സം​ഭ​വി​ച്ച കു​ത്ത​ബ് മി​നാ​റി​ന്‍റെ മു​ക​ൾ നി​ല പു​ന​ർ​നി​ർ​മി​ച്ച​ത് മു​ഹ​മ്മ​ദ് ബി​ൻ തു​ഗ്ല​ക് ആ​ണ്. പ​ല മു​ഗ​ൾ സു​ൽ​ത്താ​ൻ​മാ​രും പി​ൽ​ക്കാ​ല​ത്ത് കു​ത്ത​ബ് മി​നാ​റി​ന്‍റെ കേ​ടു​പാ​ടു​ക​ൾ തീ​ർ​ത്തി​ട്ടു​ണ്ട്. കു​ത്ത്ബു​ദീ​ൻ ഐ​ബ​ക് പ​ണി​ത ആ​ദ്യ​നി​ല​യു​ടെ ചു​മ​രി​ൽ അ​റ​ബി​വാ​ച​ക​ങ്ങ​ൾ കൊ​ത്തി വ​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്. ഏ​റ്റ​വും മു​ക​ളി​ലെ ര​ണ്ടു​നി​ല​ക​ളൊ​ഴി​കെ മ​റ്റു നി​ല​ക​ളെ​ല്ലാം ചു​വ​ന്ന മ​ണ​ൽ​ക്ക​ല്ലി​ന്‍റെ ക​ട്ട​ക​ൾ കൊ​ണ്ടാ​ണ് നി​ർ​മി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​ത്. മു​ക​ളി​ലെ ര​ണ്ടു നി​ല​ക​ൾ ഫി​റോ​സ് ഷാ ​തു​ഗ്ല​ക് വെ​ണ്ണ​ക്ക​ല്ലു​കൊ​ണ്ടാ​ണ് പ​ണി​തി​ട്ടു​ള്ള​ത്.

1980-ൽ ​വൈ​ദ്യു​തി​ത്ത​ക​രാ​റി​നെ​ത്തു​ട​ർ​ന്നു​ണ്ടാ​യ തി​ക്കി​ലും തി​ര​ക്കി​ലും 25 കു​ട്ടി​ക​ൾ മ​രി​ച്ച ദാ​രു​ണ സം​ഭ​വ​ത്തി​നു ശേ​ഷം മി​നാ​റി​നു​ള്ളി​ലേ​ക്ക് സ​ന്ദ​ർ​ശ​ക​രെ പ്ര​വേ​ശി​പ്പി​ക്കു​ന്നി​ല്ല.

തെ​ക്ക​ൻ ഡ​ൽ​ഹി​യി​ലെ മെ​ഹ്റോ​ളി​യി​ൽ കു​ത്ത​ബ് സ​മു​ച്ച​യ​ത്തി​ലാ​ണ് ഒ​രു ചെ​റു ച​രി​വോ​ടെ കു​ത്ത​ബ് മി​നാ​ർ ആ​കാ​ശ​ത്തി​ലേ​ക്ക് ത​ല നീ​ട്ടി നി​ൽ​ക്കു​ന്ന​ത്.

സെബി മാത്യു


Copyright @ 2022 , Rashtra Deepika Ltd.