റ​ഷ്യ​ൻ ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റ് നേ​താ​വാ​യി​രു​ന്ന വ്ളാ​ദി​മി​ർ ലെ​നി​ന്‍റെ പൂ​ർ​ണ​കാ​യ പ്ര​തി​മ​യു​ള്ള അ​പൂ​ർ​വ ഇ​ന്ത്യ​ൻ ന​ഗ​ര​ങ്ങ​ളി​ലൊ​ന്നാ​ണ് ഡ​ൽ​ഹി. ത​ന്‍റെ വ്യ​ക്തി​ത്വ​ത്തി​ന്‍റെ അ​ട​യാ​ളം ത​ന്നെ​യാ​യി മാ​റി​യ ത്രീ ​പീ​സ് സ്യൂ​ട്ടി​ൽ പാ​ന്‍റ്സി​ന്‍റെ പോ​ക്ക​റ്റി​ൽ കൈ​യി​ട്ടു നി​ൽ​ക്കു​ന്ന ലെ​നി​ന്‍റെ വെ​ങ്ക​ല പ്ര​തി​മ ഡ​ൽ​ഹി നെ​ഹ്റു പാ​ർ​ക്കി​ലാ​ണു​ള്ള​ത്.

1987 ന​വം​ബ​ർ ഒ​ന്നി​ന് അ​ന്ന​ത്തെ പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി​യാ​യി​രു​ന്ന രാ​ജീ​വ് ഗാ​ന്ധി​യു​ടെ സാ​ന്നി​ധ്യ​ത്തി​ൽ സോ​വി​യ​റ്റ് യൂ​ണി​യ​ൻ പ്രീ​മി​യ​ർ ആ​യി​രു​ന്ന നി​ക്കോ​ളാ​യ് റി​സ്ഹ്കോ​വ് ആ​ണ് ഡ​ൽ​ഹി​യി​ൽ ലെ​നി​ന്‍റെ പ്ര​തി​മ അ​നാ​ച്ഛാ​ദാ​നം ചെ​യ്ത​ത്. ആ ​സ​മ​യ​ത്ത് ഇ​ന്ത്യ​ക്കാ​രും സോ​വി​യ​റ്റ് യൂ​ണി​യ​ൻ സ്വ​ദേ​ശി​ക​ളു​മാ​യി നൂ​റു ക​ണ​ക്കി​നു വി​ദ്യാ​ർ​ഥി​ക​ളാ​ണ് ഇ​രു രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളു​ടേ​യും പ​താ​ക​യു​മേ​ന്തി നെ​ഹ്റു പാ​ർ​ക്കി​ൽ അ​ണി​നി​ര​ന്ന​ത്.

നി​ല​വി​ൽ ഡ​ൽ​ഹി​യി​ലും കൊ​ൽ​ക്ക​ത്ത​യി​ലും വി​ജ​യ​വാ​ഡ​യി​ലും മാ​ത്ര​മാ​ണ് ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ ലെ​നി​ന്‍റെ പ്ര​തി​മ​യു​ള്ള​ത്. ത്രി​പു​ര​യി​ൽ 2018ൽ ​ബി​ജെ​പി അ​ധി​കാ​ര​ത്തി​ലെ​ത്തി​യ​പ്പോ​ൾ ലെ​നി​ന്‍റെ പ്ര​തി​മ ത​ക​ർ​ത്തു താ​ഴെ​യി​ട്ടി​രു​ന്നു.

പാ​ർ​ക്കി​നു​ള്ളി​ലെ ചു​വ​ന്ന പൂ​ക്ക​ളു​ടെ​യും പ​ച്ച​പ്പി​ന്‍റെ​യും ന​ടു​വി​ൽ ഒ​രു കൈ ​പോ​ക്ക​റ്റി​ലി​ട്ട് ത​ല ഉ​യ​ർ​ത്തി ആ​കാ​ശം നോ​ക്കി നി​ൽ​ക്കു​ക​യാ​ണ് ലെ​നി​ന്‍റെ പൂ​ർ​ണ രൂ​പം. മ​റ്റു വി​ശേ​ഷ​ണ​ങ്ങ​ളൊ​ന്നും ത​ന്നെ​യി​ല്ലാ​തെ ലെ​നി​ൻ എ​ന്നു മാ​ത്രം ഇം​ഗ്ലീ​ഷി​ലും ഹി​ന്ദി​യി​ലും എ​ഴു​തി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. വി​പ്ല​വ നേ​താ​വി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു​ള്ള ച​രി​ത്ര​ബോ​ധം ഓ​രോ സ​ന്ദ​ർ​ശ​ക​ന്‍റെ​യും ഉ​ള്ളി​ലു​ണ്ടാ​കു​മെ​ന്ന ദീ​ർ​ഘ വീ​ക്ഷ​ണ​മാ​കും മ​റ്റൊ​രു വി​ശേ​ഷ​ണ​വും ഇ​ല്ലാ​തെ ലെ​നി​ൻ എ​ന്ന പേ​രി​ൽ ഒ​തു​ക്കി നി​ർ​ത്താ​ൻ അ​ന്ന് അ​ധി​കൃ​ത​രെ പ്രേ​രി​പ്പി​ച്ചി​രി​ക്കു​ക.

ഡ​ൽ​ഹി​യി​ൽ ത​ല ഉ​യ​ർ​ത്തി നി​ൽ​ക്കു​ന്ന ലെ​നി​ൻ പ്ര​തി​മ 1987ൽ ​ഇ​ന്ത്യ​യും സോ​വി​യ​റ്റ് യൂ​ണി​യ​നു​മാ​യി ഉ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന ഉൗ​ഷ്മ​ള ന​യ​ത​ന്ത്ര ബ​ന്ധ​ത്തി​ന്‍റെ തെ​ളി​വാ​ണ്. സോ​വി​യ​റ്റ് യൂ​ണി​യ​നി​ലെ തൊ​ഴി​ലാ​ളി വ​ർ​ഗ സ​മ​ര ച​രി​ത്ര​ങ്ങ​ളി​ലും ഇ​ന്ത്യ​യ്ക്കും ഇ​ന്ത്യ​ക്കാ​ർ​ക്കും പ​ങ്കു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.

ബ്രി​ട്ടീ​ഷു​കാ​ർ​ക്കെ​തി​രേ പോ​രാ​ടി​യി​രു​ന്ന ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ സോ​ഷ്യ​ലി​സ്റ്റ് നേ​താ​ക്ക​ളെ​യും നി​ര​വ​ധി സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ സ​മ​ര സേ​നാ​നി​ക​ളെ​യും ലെ​നി​ന്‍റെ ആ​ശ​യ​ങ്ങ​ൾ ഏ​റെ സ്വാ​ധീ​നി​ച്ചി​രു​ന്നു. ലെ​നി​ൻ ആ​ക​ട്ടെ ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ ഇ​ട​തു നേ​താ​ക്ക​ൾ​ക്കു പു​റ​മേ ഇ​വ​രെ​ല്ലാ​വ​രു​മാ​യും അ​ടു​പ്പും പു​ല​ർ​ത്തു​ക​യും ആ​ശ​യ വി​നി​മ​യം ന​ട​ത്തു​ക​യും ചെ​യ്തി​രു​ന്നു. 1917ൽ ​ലെ​നി​ന്‍റെ നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ൽ ന​ട​ന്ന ബോ​ൾ​ഷെ​വി​ക് വി​പ്ല​വം ഇ​ന്ത്യ​ൻ സ​മ​ര നാ​യ​ക​രി​ൽ കാ​ര്യ​മാ​യി സ്വാ​ധീ​നം ചെ​ലു​ത്തി.

റ​ഷ്യ​യി​ലെ അ​ക്കാ​ല​ത്തെ വി​ക​സ​ന മു​ന്നേ​റ്റ​ങ്ങ​ൾ ഖ​ദ​ർ മു​ന്നേ​റ്റം, ഖി​ലാ​ഫ​ത്ത് സ​മ​രം തു​ട​ങ്ങി കൊ​ളോ​ണി​യ​ൽ ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ നി​ര​വ​ധി സ​മ​ര​ങ്ങ​ളെ​യും കാ​ര്യ​മാ​യി സ്വാ​ധീ​നി​ച്ചി​രു​ന്നു. റ​ഷ്യ​ന്‌ വി​പ്ല​വ​ത്തി​ൽ നി​ന്ന് ഉൗ​ർ​ജം കൊ​ള്ളു​ന്ന ഇ​ന്ത്യ​ൻ സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ സ​മ​ര​ത്തെ ബ്രി​ട്ടീ​ഷു​കാ​രും ഭ​യ​പ്പെ​ട്ടു തു​ട​ങ്ങി. അ​തോ​ടൊ​പ്പം ഐ​റി​ഷ് സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ സ​മ​ര​ത്തി​ന്‍റെ സ്വാ​ധീ​ന​വും ഇ​വി​ടെ പ്ര​തി​ഫ​ലി​ച്ചി​രു​ന്നു. അ​തോ​ടെ, ബ്രി​ട്ടീ​ഷു​കാ​ർ വ്യാ​പ​ക​മാ​യി ലെ​നി​നെ​ക്കു​റി​ച്ച് കിം​വ​ദ​ന്തി​ക​ളും നു​ണ​ക​ളും പ്ര​ച​രി​പ്പി​ക്കാ​ൻ തു​ട​ങ്ങി.

ബം​ഗാ​ളി​ലെ വി​പ്ല​വ മു​ന്നേ​റ്റ​ങ്ങ​ളാ​യ യു​ഗ​ന്ദ​റി​ന്‍റെ​യും അ​നു​ശീ​ല​ന്‍റെ​യും പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ക​ർ ലെ​നി​നെ ഉ​ദ്ധ​രി​ച്ചു വി​പ്ല​വ മു​ദ്രാ​വാ​ക്യ​ങ്ങ​ൾ മു​ഴ​ക്കി. വ​ട​ക്കേ ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ ഹി​ന്ദു​സ്ഥാ​ൻ റി​പ്പ​ബ്ലി​ക്ക​ൻ ആ​ർ​മി ഉ​ദ​യം ചെ​യ്തു. ധീ​ര പോ​രാ​ളി​ക​ളാ​യ ഭ​ഗ​ത് സിം​ഗി​നെ​യും ച​ന്ദ്ര​ശേ​ഖ​ർ ആ​സാ​ദി​നെ​യും ലെ​നി​നും അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്‍റെ ആ​ശ​യ​ങ്ങ​ളും ആ​ഴ​ത്തി​ൽ സ്വാ​ധീ​നി​ച്ചി​രു​ന്നു.

ഇ​വ​ർ പി​ന്നീ​ട് ഹി​ന്ദു​സ്ഥാ​ൻ റി​പ്പ​ബ്ലി​ക്ക​ൻ ആ​ർ​മി​യെ ഹി​ന്ദു​സ്ഥാ​ൻ സോ​ഷ്യ​ലി​സ്റ്റ് റി​പ്പ​ബ്ലി​ക്ക​ൻ അ​സോ​സി​യേ​ഷ​നാ​ക്കി മാ​റ്റി. 1930 ജ​നു​വ​രി 21ന് ​ഭ​ഗ​ത് സിം​ഗും കൂ​ട്ടാ​ളി​ക​ളും ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് കോ​ട​തി​യി​ൽ വെ​ച്ച് റ​ഷ്യ​യി​ലേ​ക്ക് ഒ​രു ടെ​ലി​ഗ്രാം സ​ന്ദേ​ശം അ​യ​ക്ക​ണ​മെ​ന്ന് അ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ടു. മ​ഹാ​നാ​യ ലെ​നി​നി​ന് വി​പ്ല​വ അ​ഭി​വാ​ദ്യ​ങ്ങ​ൾ എ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു ആ ​ടെ​ലി​ഗ്രാം.

സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ സ​മ​ര നേ​താ​ക്ക​ൾ​ക്കു പു​റ​മേ ഇ​ന്ത്യ​ൻ സാ​ഹി​ത്യ രം​ഗ​ത്തെ​യും ലെ​നി​ൻ ആ​ഴ​ത്തി​ൽ സ്വാ​ധീ​നി​ച്ചി​രു​ന്നു. അ​ല്ലാ​മ ഇ​ഖ്ബാ​ൽ, ഹ​സ്ര​ത് മൊ​ഹാ​നി, സു​ബ്ര​ഹ്മ​ണ്യ ഭാ​ര​തി, പ്രേം ​ച​ന്ദ്, സൂ​ര്യ​കാ​ന്ത് ത്രി​പാ​ഠി തു​ട​ങ്ങി നി​ര​വ​ധി ക​വി​ക​ളും എ​ഴു​ത്തു​കാ​രും ലെ​നി​ന്‍റെ ആ​ശ​യ​ങ്ങ​ളി​ൽ ആ​കൃ​ഷ്ട​രാ​യി. 1970ൽ ​ഇ​ന്ത്യ​ൻ ത​പാ​ൽ വ​കു​പ്പ് ലെ​നി​ന്‍റെ ജ​ൻ​മ​ദി​ന​ത്തി​ൽ ചി​ത്രം പ​തി​ച്ച സ്റ്റാ​ന്പ് പു​റ​ത്തി​റ​ക്കി.

1970 ഏ​പ്രി​ൽ 22ന് ​ഡ​ൽ​ഹി വി​ജ്ഞാ​ൻ ഭ​വ​നി​ൽ സം​ഘ​ടി​പ്പി​ച്ച വി​പു​ല​മാ​യ ച​ട​ങ്ങി​ലാ​യി​രു​ന്നു സ്റ്റാ​ന്പ് പ്ര​കാ​ശി​പ്പി​ച്ച​ത്. അ​ന്ന് ലെ​നി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു​ള്ള സിം​പോ​സി​യ​വും പ്ര​ഭാ​ഷ​ണ​ങ്ങ​ളും ഉ​ൾ​പ്പെ​ടു​ത്തി വ​ലി​യൊ​രു ച​ട​ങ്ങാ​ണ് ഇ​ന്ത്യ​ൻ സ​ർ​ക്കാ​ർ സം​ഘ​ടി​പ്പി​ച്ച​ത്. ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ പ്ര​ഥ​മ വി​ദേ​ശ​കാ​ര്യ സെ​ക്ര​ട്ട​റി​യാ​യി​രു​ന്ന കെ.​പി.​എ​സ്. മേ​നോ​നും സാ​ഹി​ത്യ അ​ക്കാ​ഡ​മി സെ​ക്ര​ട്ട​റി​യാ​യി​രു​ന്നു സു​നി​തി കു​മാ​ർ ചാ​റ്റ​ർ​ജി​യു​മാ​ണ് മു​ഖ്യ പ്ര​ഭാ​ഷ​ണ​ങ്ങ​ൾ ന​ട​ത്തി​യ​ത്.

അ​തേ​വ​ർ​ഷം ഓ​ഗ​സ്റ്റ് 23, 24 തീ​യ​തി​ക​ളി​ൽ ലെ​നി​ന്‍റെ സ്മ​ര​ണാ​ർ​ഥം സാ​ഹി​ത്യ അ​ക്കാ​ഡ​മി ദേ​ശീ​യ, സം​സ്ഥാ​ന ത​ല​ങ്ങ​ളി​ൽ സെ​മി​നാ​റു​ക​ളും സം​ഘ​ടി​പ്പി​ച്ചു. ലെ​നി​ന്‍റെ നൂ​റാം ജ​ന്മ​ദി​ന​ത്തി​ൽ കൊ​ൽ​ക്ക​ത്ത നാ​ഷ​ണ​ൽ ലൈ​ബ്ര​റി ഓ​ഡി​റ്റോ​റി​യ​ത്തി​ലും വ​ലി​യ ച​ട​ങ്ങു​ക​ൾ ന​ട​ത്തി​യി​രു​ന്നു. നൂ​റാം ജ​ന്മ​വാ​ർ​ഷി​ക​ത്തി​ലും ലെ​നി​നോ​ടു​ള്ള ആ​ദ​ര​സൂ​ച​ക​മാ​യി ത​പാ​ൽ വ​കു​പ്പ് പ്ര​ത്യേ​ക സ്റ്റാ​ന്പ് പു​റ​ത്തി​റ​ക്കി​യി​രു​ന്നു.

സെബി മാത്യു