""അ​മ്മ​യാ​ണ് എ​ന്‍റെ ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ ഏ​റ്റ​വും വ​ലി​യ സ്വാ​ധീ​നം. ക​ണ്ണൂ​രി​ലെ ക​ക്കാ​ട് എ​ന്ന ഗ്രാ​മ​പ്ര​ദേ​ശ​ത്ത് വ​ള​ർ​ന്ന അ​മ്മ​യ്ക്ക് ഔ​പ​ചാ​രി​ക​മാ​യ വ​ലി​യ വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സം ഒ​ന്നും ഉ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. എ​ങ്കി​ലും സം​സ്കൃ​ത​ത്തി​ൽ അ​റി​വു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. എ​ന്‍റെ കു​ട്ടി​ക്കാ​ല​ത്ത് മ​ഹാ​ഭാ​ര​ത​വും ഭ​ഗ​വ​ത്ഗീ​ത​യും അ​മ്മ വാ​യി​ച്ചു ത​ന്നു.

ന​മ്മു​ടെ പു​രാ​ണേ​തി​ഹാ​സ​ങ്ങ​ൾ ന​ൽ​കു​ന്ന മ​ഹ​ത്ത​ര​ങ്ങ​ളാ​യ സ​ന്ദേ​ശ​ങ്ങ​ൾ അ​ന്നേ മ​ന​സി​ലു​റ​ച്ച​താ​ണ്. ഭ​ഗ​വ​ത്ഗീ​ത​യി​ലെ ഉ​പ​ദേ​ശ​ങ്ങ​ൾ എ​ല്ലാ​ക്കാ​ല​ത്തും മ​നു​ഷ്യ​ന്‍റെ പ്ര​ശ്ന​പ​രി​ഹാ​ര​ത്തി​നു സ്വീ​ക​രി​ക്കാ​വു​ന്ന​താ​ണ്. ഫ​ലം നോ​ക്കാ​തെ ക​ർ​മം ചെ​യ്യു​ക എ​ന്ന ത​ത്വ​വും കു​ട്ടി​ക്കാ​ല​ത്ത് ഞാ​ൻ പ​ഠി​ച്ച​താ​ണ്.

പു​രാ​ണ​ങ്ങ​ൾ കൂ​ടാ​തെ ത​ക​ഴി​യു​ടേ​യും കേ​ശ​വ​ദേ​വി​ന്‍റെ​യും ബ​ഷീ​റി​ന്‍റെ​യും എം​ടി​യു​ടേ​യും സാ​ഹി​ത്യ​ലോ​ക​ത്തേ​ക്കു​ള്ള വ​ഴി തു​റ​ന്നു ത​ന്ന​തും അ​മ്മത​ന്നെ. വാ​യ​ന​ശാ​ല​യി​ൽനി​ന്നു പു​സ്ത​ക​ങ്ങ​ൾ എ​ടു​ത്ത് വാ​യി​ച്ചശേ​ഷം നോ​വ​ലു​ക​ളി​ലെ ക​ഥാ​പാ​ത്ര​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ച് അ​മ്മ​യും ഞാ​നും ച​ർ​ച്ച ചെ​യ്യു​മാ​യി​രു​ന്നു. എം.​ടി.​ വാ​സു​ദേ​വ​ൻ നാ​യ​രു​ടെ നാ​ലു​കെ​ട്ട് വാ​യി​ച്ചു ക​ഴി​ഞ്ഞ​പ്പോ​ൾ അ​മ്മ ചോ​ദി​ച്ചു. "അ​പ്പു​ണ്ണി​യു​ടെ ജീ​വി​ത​ത്തെക്കുറി​ച്ച് എ​ന്തു തോ​ന്നു​ന്നു.

ത​റ​വാ​ട്ടി​ൽനി​ന്നും അ​പ്പു​ണ്ണി​യെ വ​ല്യ​മ്മാ​മ പു​റ​ത്താ​ക്കു​ന്ന​തി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു​ള്ള പ​രാ​മ​ർ​ശം എ​ങ്ങ​നെ അ​നു​ഭ​വ​പ്പെ​ട്ടു'. വി​ശാ​ല​മാ​യ വാ​യ​ന​യി​ലേ​ക്ക് മാ​ത്ര​മ​ല്ല സ്വ​ന്ത​മാ​യൊ​രു വീ​ക്ഷ​ണ​വും ചി​ന്താ​ഗ​തി​യും ഉ​ണ്ടാ​ക്കു​വാ​നും പ്രേ​ര​ണ​യാ​യ​ത് അ​മ്മ​യാ​ണ്. അ​മ്മ​യു​ടെ ജീ​വി​തം, വി​ശ്വാ​സ​ങ്ങ​ൾ, സ്നേ​ഹം, ശി​ക്ഷ​ണം എ​ല്ലാം എ​ന്‍റെ ജീ​വി​ത​ത്തി​ൽ ക​രു​ത്താ​യി മാ​റി.''

സി​പി​ഐ​യു​ടെ സം​സ്ഥാ​ന​ത്തെ മു​തി​ർ​ന്ന നേ​താ​ക്ക​ളി​ലൊ​രാ​ളാ​യ പ​ന്ന്യ​ൻ ര​വീ​ന്ദ്ര​ൻ ത​ന്‍റെ ജീ​വി​ത​ത്തി​നു വ​ഴി​കാ​ട്ടി​യാ​യ അ​മ്മ യ​ശോ​ദ​യെ​പ്പ​റ്റി ഇ​ങ്ങ​നെ ഓ​ർ​ക്കു​ന്നു. സ​ത്യ​ത്തി​ന്‍റെ വ​ഴി​യി​ലൂ​ടെ മാ​ത്ര​മേ സ​ഞ്ച​രി​ക്കാ​വൂ എ​ന്നും സ​ത്യം മാ​ത്ര​മേ പ​റ​യാ​വൂ എ​ന്നു​മു​ള്ള അ​മ്മ​യു​ടെ ഓ​ർ​മ​പ്പെ​ടു​ത്ത​ലു​ക​ൾ ത​ന്‍റെ പൊ​തു​ജീ​വി​ത​ത്തെ ന​യി​ക്കു​ന്ന ഘ​ട​ക​ങ്ങ​ളാ​ണെ​ന്ന് പ​ന്ന്യ​ൻ ര​വീ​ന്ദ്ര​ൻ പ​റ​യു​ന്നു.

""ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ ചെ​റു​പ്പ​ത്തി​ൽ​ത്ത​ന്നെ അ​ച്ഛ​നെ ന​ഷ്ട​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. പി​ന്നെ മ​ണ്ണ് ചു​മ​ന്നും ഏ​റെ ക​ഷ്ട​പ്പെ​ട്ട് അ​ധ്വാ​നി​ച്ചു​മാ​ണ് ഞ​ങ്ങ​ൾ കു​ട്ടി​ക​ളെ അ​മ്മ വ​ള​ർ​ത്തി​യ​ത്. അ​മ്മ തി​ക​ഞ്ഞ ഒ​രു ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റാ​യി​രു​ന്നു, ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റ് പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ക​യ​ല്ല. എ​നി​ക്ക് മൂ​ന്നു വ​യ​സു​ള്ള​പ്പോ​ഴാ​ണ് ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റ് ആ​ചാ​ര്യ​നാ​യി​രു​ന്ന എ​കെ​ജി​ക്ക് ചു​വ​ന്ന മാ​ല​യ​ണി​യു​വാ​നു​ള്ള ഭാ​ഗ്യം ല​ഭി​ച്ച​ത്. അ​മ്മ എ​ന്നെ ഒ​ക്ക​ത്തെ​ടു​ത്താ​ണ് മാ​ല​യ​ണി​യി​ക്കു​ന്ന​ത്. കു​ട്ടി​യാ​യി​രു​ന്ന കാ​ലം മു​ത​ൽ അ​മ്മ പ​റ​യും- "നീ ​എ​കെ​ജി​ക്കു മാ​ല​യി​ട്ട കു​ട്ടി​യാ​ണെ​ന്ന്.' ഈ ​വാ​ക്കു​ക​ൾ എ​ന്നി​ൽ വ​ലി​യൊ​രു അ​ഭി​മാ​ന​വും ഉ​ത്ത​ര​വാ​ദി​ത്ത​വും ഉ​ണ്ടാ​ക്കി​യി​രു​ന്നു.


അ​മ്മ ഞ​ങ്ങ​ൾ കു​ട്ടി​ക​ൾ​ക്കു ന​ൽ​കി​യ ശി​ക്ഷ​ണ​ത്തി​ന്‍റെ മ​ഹ​ത്വം എ​ത്ര വ​ലു​താ​യി​രു​ന്നു എ​ന്ന് ഞാ​ൻ ആ​ലോ​ചി​ക്കാ​റു​ണ്ട്. പ്ര​ത്യേ​കി​ച്ചും ഇ​ന്ന​ത്തെ ന​മ്മു​ടെ സാ​മൂ​ഹ്യ അ​വ​സ്ഥ​ക​ളി​ൽ. ത​ല്ലു​ക, ശാ​സി​ക്കു​ക, കു​റ്റ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക അ​ങ്ങ​നെ ഒ​ന്നും ചെ​യ്യാ​തെ ത​ന്നെ നേ​ർ​വ​ഴി​യി​ലേ​ക്ക് മ​ക്ക​ളെ ന​യി​ക്കു​വാ​ൻ അ​മ്മ​യ്ക്ക് സാ​ധി​ച്ചു.

എ​നി​ക്ക് പ​തി​നേ​ഴു വ​യ​സു​ള്ള കാ​ല​ത്ത് സു​ഹൃ​ത്തി​ന്‍റെ വീ​ട്ടി​ൽ വ​ച്ചാ​ണ് ജീ​വി​ത​ത്തി​ൽ ആ​ദ്യ​മാ​യി ഞാ​ൻ മ​ദ്യ​പി​ക്കു​ന്ന​ത്. സു​ഹൃ​ത്തി​ന്‍റെ സ​ഹോ​ദ​ര​ൻ മി​ലി​ട്ട​റി​യി​ൽനി​ന്നു കൊ​ണ്ടു​വ​ന്ന റ​മ്മാ​ണ് ഞാ​ൻ ക​ഴി​ച്ച​ത്. സു​ഹൃ​ത്തി​ന്‍റെ വീ​ട്ടി​ൽനി​ന്നും ഭ​ക്ഷ​ണ​മൊ​ക്കെ ക​ഴി​ച്ച​ശേ​ഷം രാ​ത്രി വ​ള​രെ ഇ​രു​ട്ടി​യാ​ണ് ഞാ​ൻ വീ​ട്ടി​ലെ​ത്തി​യ​ത്. കാ​ലു​ക​ൾ നി​ല​ത്തു​റ​യ്ക്കു​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. വാ​തി​ലി​ൽ മു​ട്ടി​യ​പ്പോ​ൾ അ​മ്മ​യാ​ണ് വാ​തി​ൽ തു​റ​ന്ന​ത്. അ​മ്മ എ​ന്നെ നോ​ക്കി പി​ന്നെ ഒ​ന്നും മി​ണ്ടാ​തെ അ​ക​ത്തേ​ക്ക് ക​യ​റി​പ്പോ​യി.

ര​ക്ഷ​പ്പെട്ടു എ​ന്ന് എ​നി​ക്ക് തോ​ന്നി. മു​റി​യി​ൽ ക​യ​റി​യ ഉ​ട​നെ ഞാ​ൻ ഉ​റ​ങ്ങി​പ്പോ​വു​ക​യും ചെ​യ്തു. രാ​വി​ലെ അ​മ്മ എ​ന്നോ​ട് ചോ​ദി​ച്ചു- "എ​ടാ നീ ​ഇ​ന്ന​ലെ രാ​ത്രി വൈ​കു​വോ​ളം എ​വി​ടെ​യാ​യി​രു​ന്നു.' (വ​ലി​യ സ്നേ​ഹം വ​രു​ന്പോ​ഴാ​ണ് അ​മ്മ എ​ടാ എ​ന്ന് വി​ളി​ക്കു​ക). ഞാ​ൻ ഒ​ന്നും മി​ണ്ടി​യി​ല്ല. അ​മ്മ എ​ന്‍റെ ക​ണ്ണു​ക​ളി​ലേ​ക്ക് ത​റ​പ്പി​ച്ചു നോ​ക്കി പി​ന്നെ ഉ​റ​ച്ച ശ​ബ്ദ​ത്തി​ൽ പ​റ​ഞ്ഞു-"നീ ​ഇ​ന്ന​ലെ മ​ദ്യ​പി​ച്ചു അ​ല്ലേ. നി​ന്‍റെ ആ​ദ്യ​ത്തേ​യും അ​വ​സാ​ന​ത്തേ​യും മ​ദ്യ​പാ​ന​മാ​യി​രി​ക്ക​ണ​മി​ത്.'
അ​മ്മ ഇ​തു പ​റ​യു​ന്പോ​ൾ അ​മ്മ​യു​ടെ ക​ണ്ണു​ക​ളി​ൽനി​ന്നു ചു​ടു​ക​ണ്ണീ​ർ ഒ​ലി​ച്ചി​റ​ങ്ങു​ന്ന​ത് ഞാ​ൻ ക​ണ്ടി​രു​ന്നു. അ​തെ​ന്നെ വ​ല്ലാ​തെ ന​ടു​ക്കി. പി​ന്നെ എ​വി​ടെ മ​ദ്യം ക​ണ്ടാ​ലും ആ​രെ​ന്നെ മ​ദ്യ​പി​ക്കു​വാ​ൻ വി​ളി​ച്ചാ​ലും എ​നി​ക്ക് അ​മ്മ​യു​ടെ ക​ണ്ണീ​ർ ഓ​ർ​മ വ​രും. ഒ​രു​പ​ക്ഷെ മ​ദ്യ​പി​ച്ച​തി​നു അ​മ്മ എ​ന്നെ ത​ല്ലി​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ൽ എ​നി​ക്ക് മാ​റ്റം ഉ​ണ്ടാ​കു​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല.

1978ൽ ​ഞാ​ൻ സോ​വി​യ​റ്റ് യൂ​ണി​യ​നി​ൽ പോ​യ​പ്പോ​ൾ വോ​ഡ്ക ക​ഴി​ക്കാ​ൻ പ​ല​രും നി​ർ​ബ​ന്ധി​ച്ചു. വോ​ഡ്ക അ​വി​ടെ ജ​ന​കീ​യ മ​ദ്യ​മാ​ണ്. ബ്ര​ഷ്നേ​വും ക്രൂ​ഷ്ചേ​വും ക​ഴി​ക്കു​ന്ന​താ​ണെന്ന് അവർ പറഞ്ഞു. ഞാ​ൻ അ​ന്ന് വ​ള​രെ ചെ​റു​പ്പ​വും. ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റു​കാ​ർ അ​വി​ടെനി​ന്ന് വോ​ഡ്ക ക​ഴി​ക്കു​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കി​ൽ പി​ന്നെ​ന്ത് ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റാ​ണെ​ന്ന് ചി​ല​ർ. ഞാ​ൻ ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റു​കാ​ര​നാ​യ​ത് എ​ന്‍റെ അ​മ്മ എ​ന്നെ പ്ര​സ​വി​ച്ച​തു​കൊ​ണ്ടാ​ണെന്ന് ഞാൻ പറഞ്ഞു.

അ​മ്മ മ​ദ്യം നി​രോ​ധി​ച്ചി​രി​ക്കു​ക​യാ​ണ്. വോ​ഡ്ക​യ​ല്ല ഏ​തു മ​ദ്യം ക​ണ്ടാ​ലും എ​നി​ക്ക് അ​മ്മ​യു​ടെ ക​ണ്ണു​നീ​രാ​ണ് ഓ​ർ​മ വ​രു​ന്ന​ത്. അ​തു​കൊ​ണ്ട് ഞാ​നി​ല്ല. മൈ​ന​സ് ഡി​ഗ്രി​യി​ലു​ള്ള അ​ന്ന​ത്തെ കൊ​ടും​ത​ണു​പ്പി​ൽ എ​നി​ക്ക് പി​ടി​ച്ചു​നി​ൽ​ക്കാ​ൻ ക​ഴി​ഞ്ഞ​തും ആ ​ക​ണ്ണീ​രോ​ർ​മ എ​ന്‍റെ ഉ​ള്ളി​ൽ പി​ട​ഞ്ഞ​തു​കൊ​ണ്ടു ത​ന്നെ. ''