അ​ഖി​ലേ​ന്ത‍്യാ സ​ർ​വീ​സു​കാ​ർ 63, അ​റ്റ​ൻ​ഡ​ർ​മാ​ർ 416, ക്ല​ർ​ക്കു​മാ​ർ 872, ഫോ​റ​സ്റ്റ​ർ-​ഫോ​റ​സ്റ്റ് ഗാ​ർ​ഡു​മാ​ർ 3,631, പോ​ലീ​സ് കോ​ൺ​സ്റ്റ​ബി​ൾ​മാ​ർ 110. ആ​കെ ജീ​വ​ന​ക്കാ​ർ 7,236. ഇ​തി​ൽ സ്ഥി​രം സ്റ്റാ​ഫ് 5,838, താ​ത്കാ​ലി​ക​ക്കാ​ർ 1,398. 2025-26ലെ ​സം​സ്ഥാ​ന ബ​ജ​റ്റ് രേ​ഖ​യി​ൽ​നി​ന്നു ല​ഭ‍്യ​മാ​കു​ന്ന കേ​ര​ള വ​നം​വ​കു​പ്പി​ലെ ജീ​വ​ന​ക്കാ​രു​ടെ സ്ഥി​തി​വി​വ​ര ക​ണ​ക്കു​ക​ളാ​ണി​ത്. ഇ​വ​രെ​യെ​ല്ലാം ഭ​രി​ക്കാ​ൻ തീ​ർ​ത്തും ദു​ർ​ബ​ല​നാ​യ ഒ​രു മ​ന്ത്രി എ​ന്ന​താ​ണ് കേ​ര​ളം നേ​രി​ടു​ന്ന പ​രി​താ​പ​ക​ര​മാ​യ സാ​ഹ​ച​ര‍്യം. ജ​ന​ദ്രോ​ഹ​ത്തി​ൽ ഏ​റ്റ​വും മു​ന്നി​ലെ​ന്ന് ഭ​ര​ണ​ക​ക്ഷി​യി​ൽ​നി​ന്ന​ട​ക്കം വി​മ​ർ​ശ​നം നേ​രി​ടു​ന്ന വ​കു​പ്പാ​ണി​ത്. സം​സ്ഥാ​ന​ത്തെ 35 ല​ക്ഷ​ത്തോ​ളം ജ​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് സ്വൈ​ര‍്യ​മാ​യി ജീ​വി​ക്ക​ണ​മെ​ങ്കി​ൽ വ​നം​വ​കു​പ്പി​നെ ഉ​ട​ച്ചു​വാ​ർ​ക്ക​ണ​മെ​ന്ന​താ​ണ് യാ​ഥാ​ർ​ഥ‍്യം.

കേ​ര​ള​ത്തി​ലെ വ​നം​വ​കു​പ്പി​ന്‍റെ ഏ​ക​ല​ക്ഷ‍്യം വ​ന​വി​സ്തൃ​തി വ​ർ​ധി​പ്പി​ക്ക​ലാ​ണ്. വ​നം-​വ​ന‍്യ​ജീ​വി എന്നൊ​ക്കെ​യാ​ണ് വ​കു​പ്പി​ന്‍റെ പേ​രെ​ങ്കി​ലും വ​ന‍്യ​ജീവി സം​ര​ക്ഷ​ണം എ​ന്ന​ത് വ​നാ​തി​ർ​ത്തി​യി​ൽ താ​മ​സി​ക്കു​ന്ന ജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ ക​ട​മ​യാ​ണെ​ന്നാ​ണ് വ​നം​വ​കു​പ്പി​ന്‍റെ ധാ​ര​ണ. ഈ ​തെ​റ്റാ​യ ധാ​ര​ണ തി​രു​ത്താ​നും കേ​ര​ള​ത്തി​ൽ ഇ​നി വ​ന​വി​സ്തൃ​തി കൂ​ട്ടേ​ണ്ട​തി​ല്ലെ​ന്ന് അ​സ​ന്നി​ഗ്ധ​മാ​യി പ്ര​ഖ‍്യാ​പി​ക്കാ​നും അ​തു വ​നം​വ​കു​പ്പി​നെ​ക്കൊ​ണ്ട് ന​ട​പ്പി​ൽ ​വ​രു​ത്താ​നും കെ​ല്പു​ള്ള ഭ​ര​ണ​നേ​തൃ​ത്വ​മാ​ണ് ഉ​ണ്ടാ​കേ​ണ്ട​ത്. കു​രി​ശു ത​ക​ർ​ക്കാ​നും പാവ​പ്പെ​ട്ട​വ​രെ ക​ള്ള​ക്കേ​സി​ൽ കു​ടു​ക്കാ​നും അ​മി​താ​വേ​ശം ​കാ​ട്ടു​ന്ന വ​നം​വ​കു​പ്പ് ഉ​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​രെ എ​ത്ര​യും പെ​ട്ടെ​ന്ന് വ​നാ​തി​ർ​ത്തി​ക​ളി​ൽ വി‍​ന‍്യ​സി​ച്ച് വ​ന‍്യ​ജീ​വി​സം​ര​ക്ഷ​ണ ചു​മ​ത​ല ഏ​ൽ​പ്പി​ക്കു​ക​യാ​ണു വേ​ണ്ട​ത്.

വ​നം​വ​കു​പ്പി​ലെ ജീ​വ​ന​ക്കാ​രു​ടെ ക​ണ​ക്കു പ​രി​ശോ​ധി​ച്ചാ​ൽ വ​കു​പ്പി​ന്‍റെ മു​ൻ​ഗ​ണ​ന ഏ​തെ​ന്നു വ‍്യ​ക്ത​മാ​കും. വ​ന​സം​ര​ക്ഷ​ണ വി​ഭാ​ഗ​ത്തി​ൽ 1,198 സ്ഥി​രം ജീ​വ​ന​ക്കാ​രു​ണ്ട്. താ​ത്കാ​ലി​ക​ക്കാ​ർ ആ​രു​മി​ല്ല. എ​ന്നാ​ൽ, വ​ന‍്യ​ജീ​വി സം​ര​ക്ഷ​ണ വി​ഭാ​ഗ​ത്തി​ൽ 165 സ്ഥി​രം ജീ​വ​ന​ക്കാ​രും 93 താ​ത്കാ​ലി​ക ജീ​വ​ന​ക്കാ​രു​മാ​ണു​ള്ള​ത്.


പെ​രി​യാ​ർ ടൈ​ഗ​ർ റി​സ​ർ​വ് പ്രോ​ജ​ക്ടി​ൽ സ്ഥി​രം ജീ​വ​ന​ക്കാ​ർ ആ​റു​പേ​ർ മാ​ത്രം. മൂ​ന്ന് ഓ​ഫീ​സ് അ​സി​സ്റ്റ​ന്‍റ്, ഒ​രു എ​ൽ​ഡി ടൈ​പ്പി​സ്റ്റ്, ര​ണ്ട് കോ​ൺ​ഫി​ഡ​ൻ​ഷ‍്യ​ൽ അ​സി​സ്റ്റ​ന്‍റ്. താ​ത്കാ​ലി​ക ജീ​വ​ന​ക്കാ​ർ‌ 65 പേ​രു​ണ്ട്. ലോ​ക​ബാ​ങ്ക് സ​ഹാ​യ​മു​ള്ള പ്രോ​ജ​ക്ടു​ക​ളി​ൽ‌ മു​ഴു​വ​നും സ്ഥി​രം ജീ​വ​ന​ക്കാ​രാ​ണ്. ഇ​ക്കോ​ള​ജി ഡെ​വ​ല​പ്മെ​ന്‍റ് (സോ​ഷ‍്യ​ൽ ഫോ​റ​സ്ട്രി) വി​ഭാ​ഗ​ത്തി​ൽ 491 പേ​രും സോ​ഷ‍്യ​ൽ ഫോ​റ​സ്ട്രി ഫേ​സ് 2ൽ 32 ​പേ​രും സ്ഥി​രം ജീ​വ​ന​ക്കാ​രാ​ണ്.

38,863 ച​തു​ര​ശ്ര കി​ലോ​മീ​റ്റ​ർ മാ​ത്രം ഭൂ​വി​സ്തൃ​തി​യു​ള്ള കേ​ര​ള​ത്തി​ന്‍റെ 69.4 ശ​ത​മാ​നം വ​ന​ഭൂ​മി​യടക്കം നി​യ​ന്ത്ര​ണങ്ങളുള്ള മേ​ഖ​ല​യാ​ണ്. 30.6 ശ​ത​മാ​നം ഭൂ​മി മാ​ത്ര​മാ​ണ് ജ​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് താ​മ​സി​ക്കു​ന്ന​തി​നും കൃ​ഷി​ക്കും മ​റ്റു വി​ക​സ​ന പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്കു​മു​ള്ള​ത്. 2022-23ലെ ​ക​ണ​ക്കു പ്ര​കാ​രം കേ​ര​ള​ത്തി​ലെ ജ​ന​സാ​ന്ദ്ര​ത ച​തു​ര​ശ്ര കി​ലോ​മീ​റ്റ​റി​ന് 913 എ​ന്ന​താ​ണ്. ദേ​ശീ​യ ശ​രാ​ശ​രി​യാ​ക​ട്ടെ 415 മാ​ത്ര​വും.

കേ​ര​ള വ​നം​വ​കു​പ്പി​ന്‍റെ അ​ധീ​ന​ത​യി​ലു​ള്ള വ​ന​ഭൂ​മി 11,521.993 ച​തു​ര​ശ്ര കി​ലോ​മീ​റ്റ​റാ​ണെ​ന്നാ​ണ് സം​സ്ഥാ​ന സ​ർ​ക്കാ​ർ പു​റ​ത്തി​റ​ക്കി​യ 2019-20ലെ ​ഫോ​റ​സ്റ്റ് സ​ർ​വേ റി​പ്പോ​ർ​ട്ടി​ൽ വ‍്യ​ക്ത​മാ​ക്കി​യി​രി​ക്കു​ന്ന​ത്. ഇ​ത് സം​സ്ഥാ​ന ഭൂ​വി​സ്തൃ​തി​യു​ടെ 29.65 ശ​ത​മാ​നം വ​രു​മെ​ന്നും റി​പ്പോ​ർ​ട്ടി​ലു​ണ്ട്.

2021ലെ ​ഇ​ന്ത‍്യ​ൻ ഫോ​റ​സ്റ്റ് റി​പ്പോ​ർ​ട്ട് പ്ര​കാ​രം രാ​ജ‍്യ​ത്തി​ന്‍റെ വ​ന​വി​സ്തൃ​തി മൊ​ത്തം ഭൂവി​സ്തൃ​തി​യു​ടെ 21.71 ശ​ത​മാ​നം മാ​ത്ര​മാ​ണ്. ഇ​ത്ത​ര​മൊ​രു സാ​ഹ​ച​ര‍്യ​ത്തി​ൽ സം​സ്ഥാ​ന​ത്ത് ഒ​രി​ഞ്ചു ഭൂ​മി​യി​ൽ​പോ​ലും ഇ​നി വ​ന​വ​ത്ക​ര​ണം ആ​വ​ശ്യ​മി​ല്ല. ഈ ​സ​ത‍്യം സ​ർ​ക്കാ​ർ അം​ഗീ​ക​രി​ക്കു​ക​യും വ​നം​വ​കു​പ്പി​നെ ബോ​ധ‍്യ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യും ചെ​യ്ത് വ​നം​വ​കു​പ്പി​ന്‍റെ ല​ക്ഷ‍്യ​ങ്ങ​ളി​ലും പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ളി​ലും മാ​റ്റം വ​രു​ത്ത​ണം.