യുദ്ധം കുറവുകളോട്
""മാ​റ്റ​ത്തി​ന്‍റെ മു​ഖ​മാ​കാ​നാ​ണ് ഞാ​ൻ ആ​ഗ്ര​ഹി​ക്കു​ന്ന​ത്. മാ​റ്റ​മെ​ന്നു പ​റ​ഞ്ഞാ​ൽ എ​ല്ലാം തി​ക​ഞ്ഞ​വ​രു​ടെ​യ​ല്ല; മ​റി​ച്ച് ഒ​ന്നു​മി​ല്ലാ​ത്ത​വ​രു​ടെ മാ​റ്റ​ങ്ങ​ൾ''.​ചു​ണ്ടി​ൽ വി​രി​യു​ന്ന ചി​രി​യു​മാ​യി ന​മ്മോ​ടി​തു പ​റ​യു​ന്ന​ത് രാ​ധാം​ബി​ക​യാ​ണ്. ത​ന്‍റെ ശാ​രീ​രി​ക വെ​ല്ലു​വി​ളി​ക​ളെ സ​ധൈ​ര്യം തി​രി​കെ വെ​ല്ലു​വി​ളി​ച്ച് ജീ​വി​ത​വി​ജ​യ​ത്തി​ന്‍റെ ആ​കാ​ശ​വും ക​ട​ന്ന​ശേ​ഷ​മാ​ണ് രാ​ധാം​ബി​ക ഇ​തു പ​റ​യു​ന്ന​ത്.
തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​രം പേ​രൂ​ർ​ക്ക​ട​യി​ലെ ശി​വ​വാ​സു ഇ​ല​ക്‌ട്രോ​ണി​ക്സി​ന്‍റെ ര​ണ്ടാം നി​ല​യി​ലേ​ക്ക് വ​ള​രെ ശ്ര​ദ്ധ​യോ​ടെ ക്ര​ച്ച​സ് ഉൗ​ന്നി ക​യ​റു​ന്ന​തി​നി​ട​യി​ലും സ്ഥാ​പ​ന​ത്തി​ലെ ജീ​വ​ന​ക്കാ​രോ​ടു സം​സാ​രി​ക്കാ​നും കു​ശ​ലാ​ന്വേ​ഷ​ണം ന​ട​ത്താ​നും രാ​ധാം​ബി​ക സ​മ​യം ക​ണ്ടെ​ത്തി.

കേ​ൾ​വി വൈ​ക​ല്യ​മു​ള്ള കു​ട്ടി​ക​ളോ​ട് ആം​ഗ്യ​ഭാ​ഷ​യി​ൽ ഗു​ഡ് മോ​ർ​ണിം​ഗ് പ​റ​ഞ്ഞു. അ​വ​ർ തി​രി​ച്ചും. ര​ണ്ടാം നി​ല​യി​ലെ ഓ​ഫീ​സ് മു​റി ത​ഴേ​ക്കു മാ​റ്റി​യാ​ൽ കൂ​ടു​ത​ൽ സൗ​ക​ര്യ​മാ​കു​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ലേ എ​ന്ന ചോ​ദ്യ​ത്തി​നു രാ​ധാം​ബി​ക ന​ൽ​കി​യ മ​റു​പ​ടി ഇ​ങ്ങ​നെ, ‘എ​നി​ക്കി​ത് ശി​ല​മാ​ണ്. തീ​രെ സു​ഖ​മി​ല്ലാ​ത്ത കു​ട്ടി​ക​ളു​മു​ണ്ട് ഇ​വി​ടെ. അ​വ​ർ​ക്കാ​ണ് താ​ഴ​ത്തെ നി​ല’. ഇ​ത്ര​യും പ​റ​ഞ്ഞ് ഓ​ഫീ​സ് മു​റി​യു​ടെ ഒ​രു​വ​ശ​ത്തേ​ക്ക് ക്ര​ച്ച​സ് ചാ​രി​വ​ച്ച്, ത​നി​ക്കാ​യി പ്ര​ത്യേ​കം ഒ​രു​ക്കി​യ ക​സേ​ര​യി​ലേ​ക്ക് രാ​ധാം​ബി​ക ഇ​രു​ന്നു. ര​ണ്ടാം വ​യ​സി​ൽ ത​ള​ർ​ത്തി​യ പോ​ളി​യോ ഇ​പ്പോ​ഴും രാ​ധാം​ബി​ക എ​ന്ന സം​രം​ഭ​ക​യെ വി​ട്ടു​പോ​യി​ട്ടി​ല്ല എ​ന്ന​തി​ന് ആ​കെ​യു​ള്ള അ​ട​യാ​ളം അ​വ​രു​ടെ ഓ​ഫീ​സ് മു​റി​യു​ടെ ഒ​രു​വ​ശ​ത്താ​യി ചാ​രി​വ​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന ക്ര​ച്ച​സാ​ണ്. അ​തി​ന​പ്പു​റ​ത്തേ​ക്ക് എ​ന്തെ​ങ്കി​ലും ത​ള​ർ​ച്ച ഈ ​അ​റു​പ​തു​കാ​രി​ക്കു​ണ്ടെ​ന്ന് ആ​ർ​ക്കും തോ​ന്നു​ക​യി​ല്ല. ജീ​വി​ത​ത്തി​ൽ ഇ​ന്നോ​ളം അ​നു​ഭ​വി​ച്ച ദുഃ​ഖ​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം ത​ന്‍റെ ചി​രി​ക്കു പി​ന്നി​ൽ വ​ള​രെ മ​നോ​ഹ​ര​മാ​യി ഒ​ളി​പ്പി​ച്ചു​വ​യ്ക്കു​ന്ന​തു ത​ന്നെ​പ്പോ​ലെ​യു​ള്ള ഒ​രു​പാ​ടു സ്ത്രീ​ക​ൾ​ക്കു പ്ര​ചോ​ദ​ന​മാ​കാ​നാ​ണെ​ന്ന് രാ​ധാം​ബി​ക പ​റ​യു​ന്നു.

‘​ജ​യി​ക്കാ​ൻ വേ​ണ്ട​ത് ആ​ഗ്ര​ഹം മാ​ത്ര​മ​ല്ല, മ​റി​ച്ച് വാ​ശി​യാ​ണ്. ആ​രു​ടേ​യും മു​ന്നി​ൽ ത​ല​കു​നി​ക്കി​ല്ലെ​ന്ന വാ​ശി​’ - രാ​ധാം​ബി​ക പ​റ​യു​ന്നു. ആ ​വാ​ശി​യാ​ണ് തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​രം പേ​രൂ​ർ​ക്ക​ട​യി​ലെ ശി​വ​വാ​സു ഇ​ല​ക്‌ട്രോ​ണി​ക്സ് എ​ന്ന സ്ഥാ​പ​നം. അ​തേ ആ​വേ​ശ​മാ​ണ് മി​ക​ച്ച തൊ​ഴി​ൽ​ദാ​താ​വി​നു​ള്ള കേ​ന്ദ്ര, സം​സ്ഥാ​ന പു​ര​സ്കാ​ര​ങ്ങ​ൾ രാ​ധാം​ബി​ക​യ്ക്കു നേ​ടി​ക്കൊ​ടു​ത്ത​തും. ക​ളി​യാ​ക്ക​ലു​ക​ൾ​ക്കും കു​ത്തു​വാ​ക്കു​ക​ൾ​ക്കു​മി​ട​യി​ൽ രാ​ധാം​ബി​ക ക​ണ്ട സ്വ​പ്നം നാ​ലാം പ​തി​റ്റാ​ണ്ടി​ലേ​ക്കു ക​ട​ക്കു​ന്പോ​ൾ 47 ഭി​ന്ന​ശേ​ഷി​ക്കാ​രു​ൾ​പ്പെ​ടെ 150പേ​ർ​ക്കാ​ണ് ഇ​വ​ർ തൊ​ഴി​ൽ ന​ൽ​കു​ന്ന​ത്.

വി​ല്ല​നാ​യി പോ​ളി​യോ

ര​ണ്ടാം വ​യ​സി​ൽ, കു​ഞ്ഞു രാ​ധാം​ബി​ക​യു​ടെ ജീ​വി​ത​ത്തി​ൽ വി​ധി വ​ള​രെ ക്രൂ​ര​മാ​യി ഇ​ട​പെ​ട്ടു. ഒ​രു സാ​ധാ​ര​ണ പ​നി​യു​ടെ രൂ​പ​ത്തി​ലാ​ണ് പോ​ളി​യോ ക​ട​ന്നു വ​ന്ന​ത്. കു​ഞ്ഞു​ങ്ങ​ൾ​ക്കു വ​രു​ന്ന പ​നി​യ​ങ്ങ് മാ​റി​ക്കോ​ളും എ​ന്നു ക​രു​തി മാ​താ​പി​താ​ക്ക​ൾ ചെ​റി​യ മ​രു​ന്നൊ​ക്കെ കൊ​ടു​ത്തു നോ​ക്കി. എ​ന്നി​ട്ടും പി​ടി​യ​യ്ക്കാ​ൻ പ​നി ത​യാ​റാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. അ​ധി​കം വൈ​കാ​തെ പ​നി കു​ഞ്ഞു ശ​രീ​ര​ത്തെ ത​ള​ർ​ത്തി. ജീ​വ​ൻ മാ​ത്രം തു​ടി​ക്കു​ന്ന, ച​ല​ന​മ​റ്റു കി​ട​ക്കു​ന്ന രാ​ധാം​ബി​ക​യേ​യും കൊ​ണ്ട് അ​ച്ഛ​നും അ​മ്മ​യും മു​ട്ടാ​ത്ത വാ​തി​ലു​ക​ളി​ല്ല, ക​യ​റി​യി​റ​ങ്ങാ​ത്ത ആ​ശു​പ​ത്രി​ക​ളി​ല്ല. ആ​യു​ർ​വേ​ദ​വും അ​ലോ​പ്പ​തി​യു​മൊ​ക്കെ മാ​റി​മാ​റി പ​രീ​ക്ഷി​ച്ചു. ഒ​ടു​വി​ൽ കു​ട്ടി കൈ​യും കാ​ലും അ​ന​ക്കി​ത്തു​ട​ങ്ങി. ച​ല​ന​ശേ​ഷി​യി​ല്ലാ​തെ കി​ട​ന്ന കു​ഞ്ഞി​ന് അ​ത്ര​യെ​ങ്കി​ലും സാ​ധി​ച്ച​ല്ലോ എ​ന്നോ​ർ​ത്ത് അ​ച്ഛ​നും അ​മ്മ​യും ആ​ശ്വ​സി​ച്ചു. ചി​കി​ത്സ മു​ന്നോ​ട്ടു പോ​കു​ന്തോ​റും രാ​ധാം​ബി​ക​യു​ടെ ശ​രീ​രം മ​രു​ന്നു​ക​ളോ​ട് മെ​ല്ലെ പ്ര​തി​ക​രി​ച്ചു തു​ട​ങ്ങി.

‘​യ​ഥാ​ർ​ത്ഥ​ത്തി​ൽ പ​റ​ഞ്ഞാ​ൽ അ​തെ​ന്‍റെ ര​ണ്ടാം ജന്മം ​ആ​യി​രു​ന്നു. കാ​ര​ണം തു​ട​ക്കം മു​ത​ൽ കൈ​കാ​ലി​ട്ടി​ള​ക്കി​യും ശ​രീ​രം മെ​ല്ലെ അ​ന​ക്കി​യു​മൊ​ക്കെ​യാ​ണ് ജീ​വി​ത​ത്തി​ലേ​ക്കു മ​ട​ങ്ങി വ​ന്ന​ത്. അ​പ്പോ​ഴും വ​ല​തു കാ​ൽ എ​ന്നോ​ടു പി​ണ​ങ്ങി നി​ന്നു. അ​തോ​ടെ ര​ണ്ടാം പി​ച്ച​വ​യ്്പി​ൽ വീ​ഴ്ച​ക​ൾ പ​തി​വാ​യി. ഏ​ഴു മ​ക്ക​ളി​ൽ ആ​റാ​മ​ത്തെ മ​ക​ളാ​ണ് ഞാ​ൻ. ചേ​ട്ടന്മാ​രും ചേ​ച്ചി​മാ​രു​മൊ​ക്കെ സ്കൂ​ളി​ൽ പോ​കു​ന്ന​തു കാ​ണു​ന്പോ​ൾ എ​നി​ക്ക് വ​ലി​യ ആ​ഗ്ര​ഹ​മാ​യി​രു​ന്നു.​’ കു​ട്ടി​ക്കാ​ല​ത്തെ ഓ​ർ​മ​ക​ളി​ലേ​ക്ക് രാ​ധാം​ബി​ക മെ​ല്ലെ ന​ട​ന്നു.

‘​അ​ങ്ങ​നെ അ​ഞ്ചാ​മ​ത്തെ വ​യ​സി​ൽ എ​ന്നെ​യും അ​ന്പ​ല​മു​ക്ക് ജി​എ​ച്ച് സ്കൂ​ളി​ൽ ചേ​ർ​ത്തു. അ​ച്ഛ​ന്‍റെ​യോ അ​മ്മ​യു​ടേ​യോ തോ​ളി​ലി​രു​ന്നാ​ണ് സ്കൂ​ളി​ലേ​ക്കു​ള്ള യാ​ത്ര. വൈ​കു​ന്നേ​രം സ്കൂ​ൾ വി​ടാ​റാ​കു​ന്പോ​ൾ അ​വ​ർ വ​ന്ന് കാ​ത്തുനി​ൽ​ക്കും. സ്വ​യം ന​ട​ക്കാ​റാ​യ​പ്പോ​ൾ ഞാ​ൻ പ​തു​ക്കെ ന​ട​ന്നു​പോ​കാ​ൻ തു​ട​ങ്ങി.​’

കു​ത്തു​വാ​ക്കു​ക​ൾ ക​രു​ത്താ​കു​ന്പോ​ൾ

പ​ഠി​ക്കാ​നു​ള്ള അ​ട​ങ്ങാ​ത്ത ആ​ഗ്ര​ഹ​മാ​ണ് ഈ ​ത​ള​ർ​ച്ച​ക​ൾ​ക്കി​ട​യി​ലും രാ​ധാം​ബി​ക​യെ സ്കൂ​ളി​ലേ​ക്ക് എ​ത്തി​ച്ചി​രു​ന്ന​ത്. എ​ന്നാ​ൽ സ്കൂ​ളി​ൽ പോ​കു​ന്ന കാ​ലം മു​ത​ൽ കൂ​ട്ടു​കാ​രു​ടേ​യും നാ​ട്ടു​കാ​രു​ടേ​യും കു​ത്തു​വാ​ക്കു​ക​ൾ ഒ​രു​പാ​ടു കേ​ട്ടി​ട്ടു​ണ്ടെ​ന്ന് രാ​ധാം​ബി​ക പ​റ​ഞ്ഞു. ‘​അ​ന്ന്് ഇ​ന്ന​ത്തെപ്പോ​ലെ ഒ​രു​പാ​ട് ഭി​ന്ന​ശേ​ഷി​ക്കാ​രൊ​ന്നും ഇ​ല്ല​ല്ലോ. അ​ഥ​വാ ഉ​ണ്ടെ​ങ്കി​ൽ ത​ന്നെ അ​വ​രെ വീ​ട്ടു​കാ​ർ പു​റ​ത്തേ​ക്കു വി​ടാ​റു​മി​ല്ല. കാ​ലി​ന്‍റെ സ്വാ​ധീ​ന​ക്കു​റ​വു​കൊ​ണ്ട് എ​ത്ര​ശ്ര​ദ്ധി​ച്ചാ​ലും ഞാ​ൻ വീ​ണു​പോ​കും. വീ​ണാ​ൽ പി​ന്നെ എ​ഴു​ന്നേ​ൽ​ക്കാ​ൻ വ​ലി​യ പാ​ടാ​ണ്. സ്കൂ​ളി​ലേ​ക്ക് പോ​കു​ന്ന വ​ഴി​യി​ലൊ​ക്കെ കു​ട്ടി​ക​ൾ മ​റ​ഞ്ഞു​നി​ന്ന് ഇ​ര​ട്ട​പ്പേ​രു വി​ളി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. അ​ന്നൊ​ക്കെ അ​തു വ​ലി​യ വി​ഷ​മ​മു​ണ്ടാ​ക്കി. എ​ങ്കി​ലും പ​ഠി​ക്ക​ണം എ​ന്ന മോ​ഹം ഉ​ള്ളി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ട് പ്രീ​ഡി​ഗ്രി വ​രെ പ​ഠി​ച്ചു.

കോ​ള​ജി​ൽ പോ​യാ​ൽ വീ​ണ്ടും ക​ളി​യാ​ക്ക​ലു​ക​ൾ കേ​ൾ​ക്ക​ണ​മ​ല്ലോ എ​ന്നു ഭ​യ​ന്ന് പ​ഠി​ത്തം നി​ർ​ത്തി​യാ​ലോ എ​ന്ന് ആ​ലോ​ചി​ക്കു​ന്പോ​ഴാ​ണ് അ​ച്ഛ​ന്‍റെ​യും അ​മ്മ​യു​ടേ​യും വി​ഷ​മം ഞാ​ൻ മ​ന​സി​ലാ​ക്കി​യ​ത്. അ​വ​രു​ടെ കാ​ലം ക​ഴി​ഞ്ഞാ​ൽ എ​നി​ക്ക് ആ​രു​ണ്ടാ​കും എ​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു അ​വ​രു​ടെ പേ​ടി. ആ​ലോ​ചി​ച്ച​പ്പോ​ൾ ശ​രി​യാ​ണ്. അ​ങ്ങ​നെ ആ​ർ​ക്കും ഭാ​ര​മാ​കാ​തെ ജീ​വി​ക്ക​ണം എ​ന്ന തോ​ന്ന​ലാ​ണ് നാ​ലാ​ഞ്ചി​റ വൊ​ക്കേ​ഷ​ണ​ൽ റീ​ഹാ​ബി​ലി​റ്റേ​ഷ​ൻ സെ​ന്‍റ​ർ ഫോ​ർ ഫി​സി​ക്ക​ലി ച​ല​ഞ്ച്ഡ് എ​ന്ന സ്ഥാ​പ​ന​ത്തി​ൽ എ​ന്നെ എ​ത്തി​ച്ച​ത്. അ​വി​ടെ ഇ​ല​ക്‌ട്രോ​ണി​ക്സ് ട്രേ​ഡ് എ​ടു​ത്തു പ​ഠി​ച്ചു. എ​ന്നെ​പ്പോ​ലെ ഭി​ന്ന​ശേ​ഷി​ക്കാ​രാ​യ ഒ​രു​പാ​ടു കു​ട്ടി​ക​ൾ അ​വി​ടെ​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അ​തു​കൊ​ണ്ടു ത​ന്നെ അ​വി​ടെ ക​ളി​യാ​ക്ക​ലു​ക​ൾ​ക്കോ കു​ത്തു​വാ​ക്കു​ക​ൾ​ക്കോ സ്ഥാ​ന​മി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു​’ - രാ​ധാം​ബി​ക പ​റ​ഞ്ഞു.

വ​ഴി​ത്തി​രി​വാ​യി ഐ​എ​സ്ആ​ർ​ഒ

ലോ​കാ​രോ​ഗ്യ സം​ഘ​ട​ന ആ​ദ്യ​മാ​യി ലോ​ക ഭി​ന്ന​ശേ​ഷി വ​ർ​ഷ​മാ​യി ആ​ച​രി​ച്ച 1981-82 വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ൾ രാ​ധാം​ബി​ക​യെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ച് ഏ​റെ പ്രാ​ധാ​ന്യ​മു​ള്ള​താ​ണ്. അ​ന്ന​ത്തെ പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി​യാ​യി​രു​ന്ന ഇ​ന്ദി​രാ ഗാ​ന്ധി മു​ൻ​കൈ​യെ​ടു​ത്ത് പൊ​തു​മേ​ഖ​ലാ സ്ഥാ​പ​ന​ങ്ങ​ളി​ലു​ൾ​പ്പെ​ടെ ഭി​ന്ന​ശേ​ഷി​ക്കാ​ർ​ക്ക് തൊ​ഴി​ല​ധി​ഷ്ഠി​ത പ​രി​ശീ​ലനം ന​ൽ​കാ​ൻ നി​ർ​ദേ​ശി​ച്ചു.

അ​ങ്ങ​നെ വി​ആ​ർ​സി​യി​ൽ നി​ന്നു പ​രി​ശീ​ല​നം നേ​ടി​യ അ​ഞ്ചു​പേ​രെ തു​ട​ർ പ​രിശീല​ന​ത്തി​നാ​യി ഐ​എ​സ്ആ​ർ​ഒ​യി​ലേ​ക്ക് അ​യ​ച്ചു. ആ ​അ​ഞ്ചു​പേ​രി​ൽ ഒ​രാ​ളാ​യി തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​ത് രാ​ധാം​ബി​ക​യു​ടെ ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ പ്ര​ധാ​ന വ​ഴി​ത്തി​രി​വാ​യി. ആ​റു മാ​സം നീ​ണ്ട പ​രി​ശീ​ല​ന​ത്തി​നൊ​ടു​വി​ൽ ന​ട​ത്തി​യ പ​രീ​ക്ഷ​യി​ലും രാ​ധാം​ബി​ക ഒ​ന്നാ​മ​താ​യി വി​ജ​യി​ച്ചു. അ​തോ​ടെ ഐ​എ​സ്ആ​ർ​ഒ​യി​ൽ നി​ന്നു​ള്ള ക​രാ​റു​ക​ൾ രാ​ധാം​ബി​ക​യ്ക്കു ന​ൽ​കാ​ൻ തീ​രു​മാ​ന​വു​മാ​യി. ആ ​നി​മി​ഷം ഒ​ട്ടും നി​റം മ​ങ്ങാ​ത്ത ഓ​ർ​മ​യാ​യി മ​ന​സി​ൽ കൊ​ണ്ടു ന​ട​ക്കു​ക​യാ​ണ് രാ​ധാം​ബി​ക.

‘​കേ​ട്ട​പ്പോ​ൾ വ​ലി​യ സ​ന്തോ​ഷം തോ​ന്നി​യെ​ങ്കി​ലും ഉ​ള്ളി​ൽ ചെ​റി​യൊ​രു പേ​ടി​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. കാ​ര​ണം അ​ത്ര​മാ​ത്രം ശ്ര​ദ്ധ​യോ​ടെ​യും സു​ക്ഷ്മ​ത​യോ​ടെ​യും വേ​ണം ഈ ​പ്രോ​ജ​ക്ടു​ക​ൾ കൈ​കാ​ര്യം ചെ​യ്യാ​ൻ. അ​ന്ന് ഐ​എ​സ്ആ​ർ​ഒ​യി​ൽ ഉ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന ഡോ. ​ഗു​പ്ത സാ​റും ഡോ. ​കു​ൽ​ക്ക​ർ​ണി സാ​റു​മാ​ണ് എ​നി​ക്കു ധൈ​ര്യം ത​ന്ന​ത്. അ​ങ്ങ​നെ 1983 മു​ത​ൽ ഐ​എ​സ്ആ​ർ​ഒ​യു​ടെ പ്രോ​ജ​ക്ടു​ക​ളു​ടെ ഭാ​ഗ​മാ​കാ​ൻ ശി​വ​വാ​സു ഇ​ല​ക്‌ട്രോ​ണി​ക്സി​ന് ഭാ​ഗ്യ​മു​ണ്ടാ​യി.​’

ഐ​എ​സ്ആ​ർ​ഒ​യു​ടെ ക​രാ​ർ ല​ഭി​ച്ച വി​വ​രം രാ​ധാം​ബി​ക ആ​ദ്യം പ​റ​യു​ന്ന​ത് അ​ച്ഛ​ൻ അ​ന്പ​ല​ത്തി​ൽ​വീ​ട്ടി​ൽ പ​ര​മേ​ശ്വ​ര​ൻ പി​ള്ള​യോ​ടും അ​മ്മ സ​രോ​ജി​നി അ​മ്മ​യോ​ടു​മാ​ണ്. അ​ന്ന് അ​വ​രു​ടെ മു​ഖ​ത്തു തെ​ളി​ഞ്ഞ പു​ഞ്ചി​രി അ​ന്നോ​ള​മു​ള്ള എ​ല്ലാ ആ​ധി​ക​ളേ​യും മാ​റ്റു​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു​വെ​ന്നു പ​റ​യു​ന്പോ​ൾ ഇ​ന്നും രാ​ധാം​ബി​ക​യു​ടെ ക​ണ്ണി​ൽ അ​ഭി​മാ​ന​ത്തി​ന്‍റെ തി​ള​ക്ക​മു​ണ്ട്.

ആ​കാ​ശം​തൊ​ട്ട നി​ശ്ച​യ​ദാ​ർ​ഢ്യം

1983ലാ​ണ് ശി​വ​വാ​സു ഇ​ല​ക്‌ട്രോ​ണി​ക്സ് എ​ന്ന സ്ഥാ​പ​നം ആ​രം​ഭി​ക്കു​ന്ന​ത്. ‘​ഇ​ന്നു കാ​ണു​ന്ന​പോ​ലെ വ​ലി​യ ഓ​ഫീ​സ് ഒ​ന്നും അ​ന്നി​ല്ല. വീ​ടി​ന്‍റെ ഒ​രു ഭാ​ഗ​ത്തു ത​ന്നെ​യാ​യി​രു​ന്നു ഓ​ഫീ​സും. പി​ന്നെ പ​ടി​പ​ടി​യാ​യാ​ണ് ഇ​തൊ​ക്കെ ഉ​ണ്ടാ​യ​ത്. ഇ​പ്പോ​ൾ ഇ​വി​ടെ ഓ​ഫീ​സ് മാ​ത്ര​മേ​യു​ള്ളൂ. താ​മ​സം ഞ​ങ്ങ​ൾ വ​ട്ടി​യൂ​ർ​ക്കാ​വി​ലേ​ക്കു മാ​റ്റി.​’

എ​ണ്ണ​ത്തെ​ക്കാ​ൾ ഐ​എ​സ്ആ​ർ​ഒ പ്രാ​ധാ​ന്യം ന​ൽ​കു​ന്ന​ത് ഗു​ണ​മേന്മ​യ്ക്കാ​ണ്. അ​തു​കൊ​ണ്ടു ത​ന്നെ ഉ​ത്ത​ര​വാ​ദി​ത്വം ഏ​റെ​യാ​ണെ​ന്ന് രാ​ധാം​ബി​ക പ​റ​യു​ന്നു. ഐ​എ​സ്ആ​ർ​ഒ​യു​ടെ ഉ​പ​ഗ്ര​ഹ​ങ്ങ​ളി​ൽ ഉ​പ​യോ​ഗി​ക്കു​ന്ന ഇ​ല​ക്‌ട്രോ​ണി​ക് ഹാ​ർ​ഡ്‌വെ​യ​ർ കം​പോ​ണ​ന്‍റ് ആ​യ പ്രി​ന്‍റ​ഡ് സ​ർ​ക്യൂ​ട്ട് ബോ​ർ​ഡ് (പി​സി​ബി), വ​യ​റിം​ഗ്, അ​സം​ബ്ലിം​ഗ്, ടെ​സ്റ്റിം​ഗ്, ഹാ​ർ​നെ​സിം​ഗ് എ​ന്നീ പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ളാ​ണ് ശി​വ​വാ​സു​വി​ൽ ന​ട​ക്കു​ന്ന​ത്. എ​സ്എ​ൽ​വി, എ​എ​സ്എ​ൽ​വി, പി​എ​സ്എ​ൽ​വി, ജി​എ​സ്എ​ൽ​വി, ച​ന്ദ്ര​യാ​ൻ, മം​ഗ​ൾ​യാ​ൻ തു​ട​ങ്ങി 1983 മു​ത​ൽ ഐ​എ​സ്ആ​ർ​ഒ​യു​ടെ നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ൽ ന​ട​ന്ന എ​ല്ലാ ഉ​പ​ഗ്ര​ഹ വി​ക്ഷേ​പ​ണ​ത്തി​ലും ശി​വ​വാ​സു​വി​ന്‍റെ പ​ങ്കു​ണ്ട്. വ​ഴി​യി​ൽ കാ​ലി​ട​റി വീ​ണ​പ്പോ​ൾ പ​ത​റാ​ത്ത ഒ​രു കൗ​മാ​ര​ക്കാ​രി​യു​ടെ നി​ശ്ച​യ​ദാ​ർ​ഢ്യ​മാ​ണ് ഇ​ന്ന് ആ​കാ​ശം തൊ​ട്ടുനി​ൽ​ക്കു​ന്ന ഈ ​വി​ജ​യ​ങ്ങ​ൾ.

ഇ​വ​ർ​ക്ക് താ​ങ്ങും ത​ണ​ലും

ഗ​വ​ണ്‍​മെ​ന്‍റ് പ്ര​സ് ജീ​വ​ന​ക്കാ​ര​നാ​യി​രു​ന്നു രാ​ധാം​ബി​ക​യു​ടെ അ​ച്ഛ​ൻ പ​ര​മേ​ശ്വ​ര​ൻ പി​ള്ള. വീ​ട്ടി​ൽ അ​ത്യാ​വ​ശ്യം ന​ല്ല സാ​ന്പ​ത്തി​ക സ്ഥി​തി​യു​ള്ള​തു​കൊ​ണ്ട് രാ​ധാം​ബി​ക​യു​ടെ അ​സു​ഖം ആ ​കു​ടും​ബ​ത്തെ ത​ള​ർ​ത്തി​യ​തു മാ​ന​സി​ക​മാ​യി മാ​ത്ര​മാ​ണ്. എ​ന്നാ​ൽ എ​ത്ര​യോ ഭി​ന്ന​ശേ​ഷി​ക്കാ​രാ​യ കു​ട്ടി​ക​ൾ ചി​കി​ത്സ​യ്ക്കും സ്വ​ന്തം ആ​വ​ശ്യ​ങ്ങ​ൾ​ക്കും പ​ണ​മി​ല്ലാ​തെ ബു​ദ്ധി​മു​ട്ടു​ന്നു എ​ന്ന ചി​ന്ത രാ​ധാം​ബി​ക​യെ അ​ല​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടേ​യി​രു​ന്നു. അ​ങ്ങ​നെ​യാ​ണ് ശി​വ​വാ​സു ഭി​ന്ന​ശേ​ഷി​ക്കാ​ർ​ക്കും സാ​ന്പ​ത്തി​ക​മാ​യി ബു​ദ്ധി​മു​ട്ട് അ​നു​ഭ​വി​ക്കു​ന്ന​വ​ർ​ക്കും താ​ങ്ങാ​യി മാ​റി​യ​ത്. അ​വി​ടേ​യും പെ​ണ്‍​കു​ട്ടി​ക​ളെ സ്വ​യം​പ​ര്യാ​പ്ത​രാ​ക്കു​ക എ​ന്ന ല​ക്ഷ്യ​ത്തി​നാ​യി​രു​ന്നു പ്രാ​ധാ​ന്യം കൂ​ടു​ത​ൽ. ഒ​രു പൊ​ട്ടു വാ​ങ്ങാ​ൻ അ​ഞ്ചു രൂ​പ ത​രു​മോ എ​ന്ന് മ​റ്റൊ​രാ​ളോ​ടു ചോ​ദി​ക്കേ​ണ്ട അ​വ​സ്ഥ ഒ​രു പെ​ണ്‍​കു​ട്ടി​ക്കും ഉ​ണ്ടാ​ക​രു​ത് എ​ന്നു പ​റ​യു​ന്നി​ട​ത്ത് ന​മ്മ​ൾ കാ​ണു​ന്ന​ത് സ്ത്രീ ​ശാ​ക്തീ​ക​ര​ണ​ത്തി​ന്‍റെ ഉ​ത്ത​മ ഉ​ദാ​ഹ​ര​ണ​മാ​യ രാ​ധാം​ബി​ക​യേ​യാ​ണ്.

‘​എ​നി​ക്ക് വി​ആ​ർ​സി​യും ഐ​എ​സ്ആ​ർ​ഒ​യും ഒ​ര​വ​സ​രം ത​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടാ​ണ് ഞാ​ൻ ഇ​ന്നി​വി​ടെ ഇ​രി​ക്കു​ന്ന​ത്. എ​ല്ലാ​വ​ർ​ക്കും വേ​ണ്ട​ത് ഒ​ര​വ​സ​രം മാ​ത്ര​മാ​ണ്. അ​തു ഞ​ങ്ങ​ൾ ശി​വ​വാ​സു​വി​ലൂ​ടെ ന​ൽ​കു​ന്നു. ഇ​വി​ടെ വ​രു​ന്ന ഓ​രോ കു​ട്ടി​യോ​ടും ഞാ​ൻ പ​റ​യാ​റു​ണ്ട്, സ്വ​ന്തം കാ​ലി​ൽ നി​ൽ​ക്കു​ന്ന​തി​ന്‍റെ പ്രാ​ധാ​ന്യ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ച്.​’ അ​വ​രോ​ടു ഞാ​ൻ വെ​റു​തേ പ​റ​യു​ക​യ​ല്ല​ല്ലോ എ​ന്‍റെ ജീ​വി​തം ത​ന്നെ​യ​ല്ലേ ഉ​ദാ​ഹ​ര​ണ​മെ​ന്ന് രാ​ധാം​ബി​ക ചോ​ദി​ക്കു​ന്നു.

പു​ര​സ്കാ​ര നി​റ​വി​ൽ ശി​വ​വാ​സു

‘ഇ​വ​ൾ​ക്കെ​ന്ത് സാ​ധി​ക്കും’ എ​ന്നു ക​ളി​യാ​ക്കി​യ​വ​ർ​ക്കു​ള്ള മ​റു​പ​ടി​യാ​ണ് ഈ​യ​ടു​ത്ത് രാ​ധാം​ബി​ക​യെ തേ​ടി​യെ​ത്തി​യ കേ​ന്ദ്ര, സം​സ്ഥാ​ന പു​ര​സ്കാ​ര​ങ്ങ​ൾ. മി​ക​ച്ച ഭി​ന്ന​ശേ​ഷി തൊ​ഴി​ൽ​ദാ​താ​വി​നു​ള്ള ദേ​ശീ​യ പു​ര​സ്കാ​രം ഉ​പ​രാ​ഷ്‌ട്ര​പ​തി വെ​ങ്ക​യ്യ നാ​യി​ഡു​വി​ൽ നി​ന്ന്് ഏ​റ്റു​വാ​ങ്ങി​യ നി​മി​ഷം ഹൃ​ദ​യ​ത്തോ​ടു ചേ​ർ​ത്തു​വ​യ്ക്കു​ന്നു​വെ​ന്ന് രാ​ധാം​ബി​ക പ​റ​യു​ന്നു. കേ​ര​ള​ത്തി​ലേ​ക്ക് ആ​ദ്യ​മാ​യാ​ണ് ഈ ​ദേ​ശീ​യ പു​ര​സ്കാ​രം എ​ത്തു​ന്ന​ത്.

സം​സാ​ര വൈ​ക​ല്യം, ശ്ര​വ​ണ വൈ​ക​ല്യം, ച​ല​ന​വൈ​ക​ല്യം തു​ട​ങ്ങി​യ​വ ത​ള​ർ​ത്തി​യ ഭി​ന്ന​ശേ​ഷി​ക്കാ​രാ​ണ് ശി​വ​വാ​സു​വി​ലെ താ​ര​ങ്ങ​ൾ. ഇ​ല​ക്‌ട്രോ​ണി​ക്സ് ട്രേ​ഡി​ൽ ബി​ടെ​ക്, ഐ​ടി​ഐ, ഡി​പ്ലോ​മ യോ​ഗ്യ​ത​യു​ള്ള​വ​രാ​ണ് ഇ​വി​ടത്തെ ജീ​വ​ന​ക്കാ​ർ. വി​ആ​ർ​സി​യി​ൽ നി​ന്നു​ള്ള കു​ട്ടി​ക​ൾ​ക്ക് ഒ​രു വ​ർ​ഷം ഐ​എ​സ്ആ​ർ​ഒ നി​ർ​ദേ​ശി​ക്കു​ന്ന മാ​തൃ​ക​യി​ലു​ള്ള പ​രി​ശീ​ല​നം ശി​വ​വാ​സു ന​ൽ​കും. പ​രി​ശീ​ല​ന​കാ​ല​ത്ത് സ്റ്റൈ​പ​ന്‍റും എ​ക്സ്പീ​രി​യ​ൻ​സ് സ​ർ​ട്ടി​ഫി​ക്ക​റ്റും കൊ​ടു​ക്കും. മി​ക​ച്ച രീ​തി​യി​ൽ പ​രി​ശീ​ല​നം പൂ​ർ​ത്തി​യാ​ക്കു​ന്ന​വ​രി​ൽ നി​ന്നു തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്കു​ന്ന കു​ട്ടി​ക​ളെ ഐ​എ​സ്ആ​ർ​ഒ​യു​ടെ 15 ദി​വ​സ​ത്തെ പ​രി​ശീ​ല​ന​ത്തി​നു വി​ടും. വി​ജ​യ​ക​ര​മാ​യി പരിശീലനം പൂ​ർ​ത്തി​യാ​ക്കു​ന്ന​വ​ർ​ക്കു മാ​ത്ര​മേ ഐ​എ​സ്ആ​ർ​ഒ പ്രോ​ജ​ക്ടി​ന്‍റെ ഭാ​ഗ​മാ​കാ​ൻ സാ​ധി​ക്കു​ക​യു​ള്ളു.

ഒ​പ്പ​മു​ണ്ട് കു​ടും​ബം

‘​ഒ​രു സ്ത്രീ​യു​ടെ ധൈ​ര്യം അ​വ​ളു​ടെ കു​ടും​ബ​മാ​ണ്. പ്ര​ത്യേ​കി​ച്ച് ഭ​ർ​ത്താ​വ്. ഇ​ദ്ദേ​ഹം എ​നി​ക്കൊ​പ്പം നി​ന്നി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കി​ൽ എ​നി​ക്കൊ​രി​ക്ക​ലും ഈ ​നി​ല​യി​ൽ എ​ത്താ​ൻ സാ​ധി​ക്കി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു.​’ ഭ​ർ​ത്താ​വ് കെ. ​മു​ര​ളീ​ധ​ര​ൻ നാ​യ​രു​ടെ കൈ​പി​ടി​ച്ച് ഇ​തു പ​റ​യു​ന്പോ​ൾ രാ​ധാം​ബി​ക​യു​ടെ ചു​ണ്ടി​ലെ ചി​രി ക​ണ്ണു​ക​ളി​ലേ​ക്കും പ​ട​ർ​ന്നു. ‘1984​ലാ​യി​രു​ന്നു വി​വാ​ഹം. അ​ന്നു മു​ത​ൽ ഇ​ങ്ങ​നെ ചേ​ർ​ത്തു പി​ടി​ച്ച് ഇ​ദ്ദേ​ഹം കൂ​ടെ​യു​ണ്ട്. വി​വാ​ഹ​ശേ​ഷ​വും ഞാ​ൻ പ​ല​പ്പോ​ഴും കാ​ലി​ട​റി വീ​ണു. പ​ക്ഷേ അ​പ്പോ​ൾ എ​ന്നെ താ​ങ്ങാ​ൻ ഇ​ദ്ദേ​ഹ​മു​ള്ള​താ​യി​രു​ന്നു എ​ന്‍റെ ധൈ​ര്യം. ഇ​പ്പോ​ൾ പി​ന്നെ വീ​ഴാ​തെ നോ​ക്കാ​ൻ ഇ​ടം​വ​ലം ര​ണ്ടു മ​ക്ക​ളു​ണ്ട്.​’ രാ​ധാം​ബി​ക​യു​ടെ മ​ക്ക​ൾ ശ്രീ​വി​നാ​യ​കും ശ്രീ​ര​ശ്മി​യും ഇ​പ്പോ​ൾ ശി​വ​വാ​സു​വി​ന്‍റെ ന​ട​ത്തി​പ്പി​ൽ അ​മ്മ​യ്ക്കൊ​പ്പ​മു​ണ്ട്. ചെ​റു​പ്പം മു​ത​ൽ ക​ണ്ടു വ​ള​ർ​ന്ന​ത് ഇ​തേ പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ൾ ആ​യ​തു​കൊ​ണ്ടു​ത​ന്നെ ഈ ​മേ​ഖ​ല​യി​ൽ വ​ലി​യ അ​പ​രി​ചി​ത​ത്വം തോ​ന്നാ​റി​ല്ലെ​ന്ന് ഇ​രു​വ​രും പ​റ​യു​ന്നു. രാ​ധാം​ബി​ക​യു​ടെ ഭ​ർ​ത്താ​വ് മു​ര​ളീ​ധ​ര​ൻ നാ​യ​ർ കെഎ​സ്ഇ​ബി മു​ൻ ഉ​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​നാ​ണ്. ശ്രീ​വി​നാ​യ​ക് ഇ​ല​ക്‌ട്രോ​ണി​ക്സ് എ​ൻ​ജി​നിയ​റും ശ്രീ​ര​ശ്മി എം​എ​സ്‌സി ഫി​സി​ക്സ് ബി​രു​ദ​ധാ​രി​യു​മാ​ണ്.

അഞ്ജലി അനിൽകുമാർ

ഫോ​ട്ടോ: ടി.സി. ഷിജുമോൻ