കാ​നാ​ന്യ​രു​ടെ അ​ധി​വാ​സ​കേ​ന്ദ്ര​മാ​യി​രു​ന്നു ഇ​സ്ര​യേ​ലി​ലെ പ​ല സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളും. ഇ​ന്നേ​ക്ക് നാ​ലാ​യി​ര​ത്തി​ലേ​റെ വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ൾ​ക്കു മു​ന്പേ കാ​നാ​ന്യ​ർ ഇ​സ്ര​യേ​ലി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ബി​സി 13-ാം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ലെ ഒ​രു ഈ​ജി​പ്ഷ്യ​ൻ ശി​ലാ​ലി​ഖി​ത​ത്തി​ലാ​ണ് ഇ​സ്ര​യേ​ൽ എ​ന്ന പേ​ര് ആ​ദ്യ​മാ​യി കാ​ണു​ന്ന​ത് (മെ​ർ​നെ​പ്താ സ്തം​ഭം).

“ജ​റൂ​സ​ലേ​മി​ന്‍റെ സ​മാ​ധാ​ന​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി പ്രാ​ർ​ഥി​ക്കു​വി​ൻ, നി​ന്നെ സ്നേ​ഹി​ക്കു​ന്ന​വ​ർ​ക്ക് ഐ​ശ്വ​ര്യ​മു​ണ്ടാ​ക​ട്ടെ!” ക​വി​യും ഗാ​യ​ക​നും രാ​ജാ​വു​മാ​യി​രു​ന്ന ദാ​വീ​ദ് ര​ചി​ച്ച 122-ാം സ​ങ്കീ​ർ​ത്ത​ന​ത്തി​ലെ ഈ ​വ​രി​ക​ൾ ഈ ​യു​ദ്ധ​കാ​ല​ത്ത് ആ​രും ഓ​ർ​മി​ച്ചു​പോ​കും.

ജ​റൂ​സ​ലേം എ​ന്ന വാ​ക്കി​ന്‍റെ നി​ഷ്പ​ത്തി ഹീ​ബ്രു​ഭാ​ഷ​യി​ലെ ഇ​ർ, ഷാ​ലോം എ​ന്നീ വാ​ക്കു​ക​ളി​ൽ​നി​ന്നാ​ണെ​ന്നു പ്ര​ബ​ല​മാ​യ ഒ​ര​ഭി​പ്രാ​യ​മു​ണ്ട്. "സ​മാ​ധാ​ന​ത്തി​ന്‍റെ ന​ഗ​രം' എ​ന്നാ​ണ് അ​പ്പോ​ൾ അ​ർ​ഥം​വ​രി​ക. കൂ​ടു​ത​ൽ വ്യാ​പ​ക​മാ​യി അം​ഗീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്ന​ത് "ഷാ​ലേ​മി​നു പ്ര​തി​ഷ്ഠി​തം' എ​ന്ന അ​ർ​ഥ​മാ​ണ്.

ജ​റൂ​സ​ലേ​മി​ലെ ആ​ദി​മ​നി​വാ​സി​ക​ളാ​യ കാ​നാ​ന്യ​രു​ടെ പ​ട്ട​ണ​ത്തി​ന്‍റെ കാ​വ​ൽ​ദേ​വ​ത​യാ​യി​രു​ന്നു ഷാ​ലേം. ബി​സി 14-ാം നൂ​റ്റാ​ണ്ടു​വ​രെ​യെ​ത്തു​ന്ന ച​രി​ത്ര​മു​ണ്ട് ഈ ​ന​ഗ​ര​ത്തി​ന്. ര​ക്ത​രൂ​ഷി​ത​മാ​യ നി​ര​വ​ധി പ​ട​യോ​ട്ട​ങ്ങ​ൾ​ക്കും കീ​ഴ​ട​ക്ക​ലു​ക​ൾ​ക്കും സാ​ക്ഷ്യം​വ​ഹി​ച്ച ജ​റൂ​സ​ലേം ന​ഗ​ര​ത്തി​ന്‍റെ അ​തേ ച​രി​ത്ര​മാ​ണ് ഇ​സ്ര​യേ​ലി​നു​മു​ള്ള​ത്.

ഇ​സ്ര​യേ​ൽ എ​ന്ന പേ​ര്

കാ​നാ​ന്യ​രു​ടെ അ​ധി​വാ​സ​കേ​ന്ദ്ര​മാ​യി​രു​ന്നു ഇ​സ്ര​യേ​ലി​ലെ പ​ല സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളും. ഇ​ന്നേ​ക്ക് നാ​ലാ​യി​ര​ത്തി​ലേ​റെ വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ൾ​ക്കു മു​ന്പേ കാ​നാ​ന്യ​ർ ഇ​സ്ര​യേ​ലി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ബി​സി 13-ാം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ലെ ഒ​രു ഈ​ജി​പ്ഷ്യ​ൻ ശി​ലാ​ലി​ഖി​ത​ത്തി​ലാ​ണ് ഇ​സ്ര​യേ​ൽ എ​ന്ന പേ​ര് ആ​ദ്യ​മാ​യി കാ​ണു​ന്ന​ത് (മെ​ർ​നെ​പ്താ സ്തം​ഭം).

ബൈ​ബി​ൾ പ​ഴ​യ​നി​യ​മ​ത്തി​ൽ, അ​ബ്രാ​ഹ​ത്തി​ന്‍റെ പൗ​ത്ര​നാ​യ യാ​ക്കോ​ബി​നു ദൈ​വം ന​ൽ​കു​ന്ന പേ​രാ​ണ് ഇ​സ്ര​യേ​ൽ. ദൈ​വ​ത്തോ​ടു മ​ല്ലി​ടു​ന്ന​വ​ൻ എ​ന്നാ​ണ് ഈ ​പ​ദ​ത്തി​ന്‍റെ അ​ർ​ഥം. യാ​ക്കോ​ബി​ന്‍റെ പ​ന്ത്ര​ണ്ട് മ​ക്ക​ളാ​ണ​ല്ലോ ഇ​സ്ര​യേ​ൽ ജ​ന​ത​യാ​യി പി​ന്നീ​ടു വ​ള​ർ​ന്ന പ​ന്ത്ര​ണ്ടു ഗോ​ത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ പി​താ​ക്ക​ന്മാ​ർ.

ബി​സി 19-ാം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ൽ അ​ബ്രാ​ഹം കാ​നാ​ൻ നാ​ട്ടി​ലെ​ത്തി​യെ​ന്ന് ബൈ​ബി​ളി​ലെ വി​വ​ര​ണ​ങ്ങ​ളി​ൽ​നി​ന്ന് ഊ​ഹി​ക്കാം. യാ​ക്കോ​ബി​ന്‍റെ വാ​ർ​ധ​ക്യ​ത്തി​ൽ അ​ദ്ദേ​ഹ​വും മ​ക്ക​ളും ഈ​ജി​പ്തി​ലെ​ത്തി. ഒ​രു വ​ലി​യ ജ​ന​ത​യാ​യി​ത്തീ​ർ​ന്ന അ​വ​ർ അ​വി​ടെ​നി​ന്നു തി​രി​കെ ഇ​സ്ര​യേ​ലി​ൽ എ​ത്തു​ന്ന​ത് ബി​സി 13-ാം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ന്‍റെ തു​ട​ക്ക​ത്തി​ലാ​ണ്.

സാ​വൂ​ളി​ന്‍റെ ഭ​ര​ണം

ഈ​ജി​പ്തി​ൽ​നി​ന്നു മ​ട​ങ്ങി​യെ​ത്തി​യ ഇ​സ്ര​യേ​ൽ ജ​ന​ത ബേ​ർ​ഷേ​ബാ മു​ത​ൽ ദാ​ൻ വ​രെ​യു​ള്ള ഭൂ​വി​ഭാ​ഗ​ത്തി​ൽ താ​മ​സ​മു​റ​പ്പി​ച്ചു. ബി​സി 1030ൽ ​ഇ​സ്ര​യേ​ൽ ജ​ന​ത രാ​ഷ്‌​ട്രീ​യ​മാ​യി ഒ​രു വ​ലി​യ മു​ന്നേ​റ്റം ന​ട​ത്തി. അ​വ​രു​ടെ ച​രി​ത്ര​ത്തി​ലെ ആ​ദ്യ രാ​ജാ​വാ​യി സാ​വൂ​ൾ ഭ​ര​ണ​മാ​രം​ഭി​ച്ചു.

ദാ​വീ​ദി​ന്‍റെ രാ​ജ്യം

സാ​വൂ​ളി​ന്‍റെ പി​ൻ​ഗാ​മി​യാ​യി രാ​ജാ​വാ​യ​ത് ഇ​ട​യ​ബാ​ല​നാ​യ ദാ​വീ​ദാ​ണ്. വി​സ്തൃ​ത​മാ​യ ഒ​രു രാ​ജ്യ​മാ​യി​രു​ന്നു ദാ​വീ​ദി​ന്‍റേ​ത്. ജ​റൂ​സ​ലേ​മി​ൽ വ​സി​ച്ചി​രു​ന്ന ജ​ബ്യൂ​സ്യ​രെ തോ​ല്പി​ച്ച് ആ ​പ​ട്ട​ണം സ്വ​ന്തം ത​ല​സ്ഥാ​ന​മാ​ക്കി.

ഒ​രു കാ​നാ​ന്യ ജ​ന​ത​യാ​യി​രു​ന്നു ജ​ബൂ​സ്യ​ർ. ഇ​ന്ന​ത്തെ ജ​റൂ​സ​ലേം പ​ട്ട​ണ​ത്തി​നു കി​ഴ​ക്കു​പ​ടി​ഞ്ഞാ​റാ​യി ദാ​വീ​ദി​ന്‍റെ ത​ല​സ്ഥാ​ന​ത്തി​ന്‍റെ ന​ഷ്‌​ടാ​വ​ശി​ഷ്ട​ങ്ങ​ൾ ഇ​പ്പോ​ഴു​മു​ണ്ട് (സി​റ്റി ഓ​ഫ് ഡേ​വി​ഡ്-​ഒ​ഫേ​ൽ എ​ന്ന​റി​യ​പ്പെ​ടു​ന്നു).

യ​ഹൂ​ദ​മ​ത​ത്തി​ന്‍റെ ത​ല​സ്ഥാ​ന​മാ​യി ജ​റൂ​സ​ല​മി​നെ മാ​റ്റി​യ​തും അ​ദ്ദേ​ഹ​മാ​ണ്. ദാ​വീ​ദി​ന്‍റെ മ​ക​ൻ സോ​ള​മ​ൻ ദാ​വീ​ദി​നെ​ത്തു​ട​ർ​ന്ന് രാ​ജാ​വാ​യി. പ്ര​ഗല്ഭനാ​യ ഭ​ര​ണ​ക​ർ​ത്താ​വും രാ​ജ്യ​ത​ന്ത്ര​ജ്ഞ​നു​മാ​യി​രു​ന്നു അ​ദ്ദേ​ഹം (ബി​സി 965-928). ജ​റൂ​സ​ലേ​മി​ൽ ആ​ദ്യ​മാ​യി ദേ​വാ​ല​യം പ​ണി​ത​തും അ​ദ്ദേ​ഹ​മാ​ണ്.

സോ​ള​മ​നു ശേ​ഷം

സോ​ള​മ​നു ശേ​ഷം രാ​ജ്യം ര​ണ്ടാ​യി. രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്‍റെ വ​ട​ക്കു​ഭാ​ഗ​ത്തെ ഗോ​ത്ര​ങ്ങ​ൾ ഷെ​ക്കം ത​ല​സ്ഥാ​ന​മാ​യി ഇ​സ്ര​യേ​ൽ രാ​ജ്യ​വും തെ​ക്കു​ഭാ​ഗ​ത്ത് യൂ​ദാ, ബ​ഞ്ച​മി​ൻ ഗോ​ത്ര​ങ്ങ​ൾ ജ​റൂ​സ​ലേം ത​ല​സ്ഥാ​ന​മാ​ക്കി യൂ​ദ​യാ രാ​ജ്യ​വും സ്ഥാ​പി​ച്ചു.

ഇ​സ്ര​യേ​ലി​ൽ (സ​മ​രി​യ) സേ​നാ​നാ​യ​ക​നാ​യ ജെ​റോ​ബൊ​വാ​മും യൂ​ദയായി​ൽ സോ​ള​മ​ന്‍റെ മ​ക​നാ​യ റെ​ഹോ​ബൊ​വാ​മു ആ​യി​രു​ന്നു പ്ര​ഥ​മ രാ​ജാ​ക്ക​ന്മാ​ർ. ഈ ​രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ൾ ത​മ്മി​ലും ഐ​ക്യ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല.

ബാ​ഹ്യ​ശ​ക്തി​ക​ളു​ടെ ആ​ക്ര​മ​ണ​ത്തി​ൽ ര​ണ്ടു രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളും ക്ര​മേ​ണ ത​ക​ർ​ന്നു. ബി​സി 586ൽ ​ബാ​ബി​ലോ​ണി​ലെ രാ​ജാ​വ് നെ​ബു​ക്ക​ദ്നെ​സ​ർ ര​ണ്ടാ​മ​ൻ യൂ​ദ​യാ​യെ കീ​ഴ​ട​ക്കി, ദേ​വാ​ല​യം ത​ക​ർ​ത്തു, യ​ഹൂ​ദ​രെ വി​പ്ര​വാ​സി​ക​ളാ​യി സ്വ​ന്തം നാ​ട്ടി​ലേ​ക്കു കൊ​ണ്ടു​പോ​കു​ക​യും ചെ​യ്തു.

വി​ദേ​ശ​ഭ​ര​ണം

ബി​സി 539ൽ ​ഇ​സ്ര​യേ​ൽ​ക്കാ​ർ മാ​തൃ​ദേ​ശ​ത്തു മ​ട​ങ്ങി​യെ​ത്തു​ക​യും ദേ​വാ​ല​യം പു​ന​ർ​നി​ർ​മി​ച്ച് 519ൽ ​പ്ര​തി​ഷ്ഠി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു. പേ​ർ​ഷ്യ​ൻ രാ​ജാ​വാ​യ സൈ​റ​സ് ര​ണ്ടാ​മ​ൻ ബാ​ബി​ലോ​ണി​യ കീ​ഴ​ട​ക്കി​യ​തോ​ടെ​യാ​ണ് ഇ​തു സാ​ധി​ച്ച​ത്.

ഇ​സ്ര​യേ​ലി​ലെ പേ​ർ​ഷ്യ​ൻ സ്വാ​ധീ​നം ബി​സി 332ൽ ​അ​ല​ക്സാ​ണ്ട​ർ ച​ക്ര​വ​ർ​ത്തി പേ​ർ​ഷ്യ കീ​ഴ​ട​ക്കു​ന്ന​തു​വ​രെ തു​ട​ർ​ന്നു. തു​ട​ർ​ന്നു​ണ്ടാ​യ യ​വ​ന​മേ​ധാ​വി​ത്വം ബി​സി 176 വ​രെ​യാ​യി​രു​ന്നു. യ​ഹൂ​ദ പാ​ര​ന്പ​ര്യ​ങ്ങ​ൾ തി​രു​ത്തി​ക്കു​റി​ക്കാ​നും മ​ത​നി​യ​മ​ങ്ങ​ൾ മാ​റ്റി​യെ​ഴു​താ​നും ശ്ര​മി​ച്ച യ​വ​ന​ർ​ക്കെ​തി​രേ യ​ഹൂ​ദ​ർ ശ​ക്ത​മാ​യ ചെ​റു​ത്തു​നി​ൽ​പു ന​ട​ത്തി.

യ​ഹൂ​ദ​രാ​യ ഹ​സ​മോ​ണി​യ​ൻ കു​ടും​ബ​ക്കാ​ർ നേ​തൃ​ത്വം ന​ൽ​കി​യ മ​ക്ക​ബാ​യ വി​പ്ല​വം ക​ഷ്‌​ടി​ച്ചു നൂ​റു​കൊ​ല്ല​ത്തെ സ്വ​യം​ഭ​ര​ണ​മേ ഉ​റ​പ്പാ​ക്കി​യു​ള്ളൂ.

അ​ഭ​യാ​ർ​ഥി​ക​ളാ​കു​ന്നു

പൗ​ര​സ്ത്യ​ദേ​ശ​ത്തെ മ​ഹാ​സാ​മ്രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ൾ ത​ക​ർ​ന്ന​ടി​ഞ്ഞ​പ്പോ​ൾ പാ​ശ്ചാ​ത്യ നാ​ഗ​രി​ക​ത​യു​ടെ ത​ല​സ്ഥാ​ന​മാ​യ റോ​മി​ൽ ഒ​രു വി​ശ്വ​മ​ഹാ​ശ​ക്തി ഉ​യ​ർ​ന്നു​വ​ന്നു. ബി​സി 63ൽ ​റോ​മാ സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്‍റെ ഒ​രു സാ​മ​ന്ത പ്ര​വി​ശ്യ​യാ​യി പാ​ല​സ്തീ​ന മാ​റി.

ഫി​ലി​സ്ത്യ​രു​ടെ പേ​രി​ൽ​നി​ന്നു​ത്ഭ​വി​ച്ച ഈ ​പ​ദ​മാ​ണ് തു​ട​ർ​ന്നി​ങ്ങോ​ട്ട് ഇ​സ്ര​യേ​ലി​നു പ​ക​രം ഉ​പ​യോ​ഗി​ക്കു​ക. ഇ​ക്കാ​ല​ത്താ​ണ് ബി​സി, എ​ഡി എ​ന്നു ലോ​ക​ക്ര​മ​ത്തെ വി​ഭ​ജി​ച്ചു​കൊ​ണ്ട് യൂ​ദ​യാ​യി​ലെ ബ​ത്‌​ല​ഹേ​മി​ൽ ഈ​ശോ​മി​ശി​ഹ ജ​നി​ക്കു​ന്ന​ത്. ഈ​ശോ​യു​ടെ 33 വ​ർ​ഷ​ത്തെ ജീ​വി​തം മു​ഴു​വ​നും ഇ​സ്ര​യേ​ലി​ൽ ആ​യി​രു​ന്നു.

റോ​മാ​യോ​ടു​ള്ള യ​ഹൂ​ദ​രു​ടെ ചെ​റു​ത്തു​നി​ൽ​പു​ക​ൾ പ​ല​പ്പോ​ഴും രൗ​ദ്ര​ഭാ​വം കൈ​വ​രി​ച്ചു. അ​വ​യൊ​ക്കെ അ​ടി​ച്ച​മ​ർ​ത്തി​യ റോ​മാ​ക്കാ​ർ യ​ഹൂ​ദ​രു​ടെ അ​ട​യാ​ള​ങ്ങ​ൾ​പോ​ലും നാ​ട്ടി​ൽ​നി​ന്നു തു​ട​ച്ചു​മാ​റ്റാ​ൻ നി​ർ​ബ​ന്ധ​ബു​ദ്ധി​യോ​ടെ പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ച്ചു. എ​ഡി 70ലാ​ണ് ജ​റൂ​സ​ലേം ദേ​വാ​ല​യം ത​ർ​ക്കു​ന്ന​തും യ​ഹൂ​ദ​ർ ലോ​ക​മെ​ങ്ങും അ​ഭ​യാ​ർ​ഥി​ക​ളാ​യി അ​ല​യാ​ൻ ആ​രം​ഭി​ക്കു​ന്ന​തും.

പീ​ഡ​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്കു തു​ട​ക്കം

നാ​ലാം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ന്‍റെ തു​ട​ക്കം റോ​മാ​സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്തെ​യും പ്ര​വി​ശ്യ​ക​ളെ​യും സം​ബ​ന്ധി​ച്ചു പ്ര​ധാ​ന​മാ​യി​രു​ന്നു. സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്തി​ൽ ക്രി​സ്തു​മ​തം അം​ഗീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​തി​ന്‍റെ ഫ​ല​മാ​യി ക്രി​സ്തു​മ​തം ത്വ​രി​ത​ഗ​തി​യി​ൽ വ​ള​ർ​ന്നു. ഇ​സ്ര​യേ​ൽ നാ​ട്ടി​ലേ​ക്കു​ള്ള തീ​ർ​ഥാ​ട​നം ആ​രം​ഭി​ച്ചു.

നി​ര​വ​ധി ഇ​സ്ര​യേ​ൽ ന​ഗ​ര​ങ്ങ​ളി​ൽ മെ​ത്രാ​സ​ന​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​യി. അ​തേ​സ​മ​യം ഇ​സ്ര​യേ​ലി​ലെ യ​ഹൂ​ദ​മ​ത​സ്ഥ​ർ രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്‍റെ ഇ​ത​ര​ഭാ​ഗ​മാ​യ ഗ​ലീ​ലി പ്ര​ദേ​ശ​ത്തു താ​മ​സ​മു​റ​പ്പി​ച്ചു. ടി​ബേ​രി​യാ​സ് പ​ട്ട​ണ​മാ​യി യ​ഹൂ​ദ​രു​ടെ മ​ത​കേ​ന്ദ്രം.

എ​ഡി 614ൽ ​പേ​ർ​ഷ്യ​ൻ പ​ട ജ​റൂ​സ​ലേം കീ​ഴ​ട​ക്കി. ഇ​രു​പ​തു വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ൾ​ക്കു​ശേ​ഷം അ​റ​ബി​സൈ​ന്യ​ത്തി​ന്‍റെ ആ​ക്ര​മ​ണ​ത്തി​ൽ ഇ​സ്ര​യേ​ൽ അ​വ​ർ​ക്കു കീ​ഴ​ട​ങ്ങി. ആ​ദ്യ​വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ളി​ൽ മ​ത​സൗ​ഹാ​ർ​ദം നി​ല​നി​ന്നെ​ങ്കി​ലും പ​ത്താം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ന്‍റെ അ​ന്ത്യ​ത്തോ​ടെ അ​മു​സ്‌​ലിം​ക​ൾ പീ​ഡി​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ടാ​ൻ തു​ട​ങ്ങി.

നി​ര​വ​ധി മു​സ്‌​ലിം ദേ​വാ​ല​യ​ങ്ങ​ൾ നി​ർ​മി​ത​മാ​യി. ക്രൈ​സ്ത​വ ദേ​വാ​ല​യ​ങ്ങ​ൾ ത​ക​ർ​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു. യൂ​റോ​പ്പി​ൽ​നി​ന്നും ബൈ​സ​ന്‍റ​യി​ൻ സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്തു​നി​ന്നും ഇ​സ്ര​യേ​ലി​ലേ​ക്കു വ​ന്നു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്ന ക്രൈ​സ്ത​വ തീ​ർ​ഥാ​ട​ക​രെ കൊ​ള്ള​യ​ടി​ക്കാ​നും ആ​ക്ര​മി​ക്കാ​നും തു​ട​ങ്ങി. കു​രി​ശു​യു​ദ്ധ​ങ്ങ​ൾ ആ​രം​ഭി​ച്ച​തി​ന്‍റെ പ​ശ്ചാ​ത്ത​ലം ഇ​താ​ണ്.

അ​ധോ​ഗ​തി​യി​ലേ​ക്ക്

1099ലെ ​കു​രി​ശു​യു​ദ്ധം വി​ജ​യി​ച്ചെ​ങ്കി​ലും നൂ​റു വ​ർ​ഷ​ത്തി​ലേ​റെ കു​രി​ശു​യു​ദ്ധ​ക്കാ​രു​ടെ രാ​ജ്യം നി​ല​നി​ന്നി​ല്ല. 1291ൽ ​സ​ന്പൂ​ർ​ണ​മാ​യ ഇ​സ്‌​ലാം ആ​ധി​പ​ത്യ​ത്തി​ന് ഇ​സ്ര​യേ​ൽ വി​ധേ​യ​മാ​യി. 1250 മു​ത​ൽ 1517 വ​രെ മാ​മെ​ല്യൂ​ക് കാ​ല​ഘ​ട്ട​മാ​യാ​ണ് ച​രി​ത്രം അ​ട​യാ​ള​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​ത്.

ഡ​മാ​സ്ക​സി​ന്‍റെ വി​ദൂ​ര​പ്ര​വി​ശ്യ​യാ​യി​രു​ന്നു പാ​ല​സ്തീ​ന. നാ​ട് സാ​ന്പ​ത്തി​ക​മാ​യി അ​ധഃ​പ​തി​ക്കു​ക​യും ഇ​സ്ര​യേ​ൽ അ​നാ​ക​ർ​ഷ​ക​മാ​യി മാ​റു​ക​യും ചെ​യ്തു. 1492 മു​ത​ൽ യൂ​റോ​പ്പി​ൽ​നി​ന്നു ബ​ഹി​ഷ്കൃ​ത​രാ​യ യ​ഹൂ​ദ​ർ ഇ​സ്ര​യേ​ലി​ലേ​ക്കു കു​ടി​യേ​റു​ക​യു​ണ്ടാ​യി.

യ​ഹൂ​ദ പ​ണ്ഡി​ത​രും ക്രൈ​സ്ത​വ തീ​ർ​ഥാ​ട​ക​രും മാ​ത്ര​മാ​ണ് ഇ​സ്ര​യേ​ലി​ലേ​ക്കു പോ​കാ​ൻ ആ​ഗ്ര​ഹി​ച്ചി​രു​ന്ന​ത്. 1517 മു​ത​ൽ 1918 വ​രെ ഓ​ട്ടോ​മ​ൻ തു​ർ​ക്കി​യു​ടെ ഭാ​ഗ​മാ​യി ഇ​സ്ര​യേ​ൽ. നാ​ട് എ​ല്ലാ​വി​ധ​ത്തി​ലും അ​ധോ​ഗ​തി​യി​ലേ​ക്കു കൂ​പ്പു​കു​ത്തി​യ കാ​ല​മാ​യി​രു​ന്നു അ​ത്. കൃ​ഷി ത​ക​ർ​ന്നു. പ​ക​ർ​ച്ച​വ്യാ​ധി​ക​ൾ വ്യാ​പ​ക​മാ​യി.

അ​റ​ബി​ക​ളു​ടെ പി​ടി​വാ​ശി

യ​ഹൂ​ദ പു​ന​ര​ധി​വാ​സം വ​ൻ​തോ​തി​ൽ ആ​രം​ഭി​ക്കു​ന്ന​ത് 1848ലാ​ണ്. അ​ക്കൊ​ല്ലം ആ​ദ്യ​ത്തെ യൂ​റോ​പ്യ​ൻ യ​ഹൂ​ദ​കോ​ള​നി​യും 1878ൽ ​ആ​ദ്യ​ത്തെ കാ​ർ​ഷി​ക കോ​ള​നി​യും രൂ​പം​കൊ​ണ്ടു. 1882 മു​ത​ൽ ലോ​ക​മെ​ങ്ങും​നി​ന്നു യ​ഹൂ​ദ​ർ ഇ​സ്ര​യേ​ലി​ൽ ഭൂ​മി വാ​ങ്ങി താ​മ​സ​മാ​ക്കി.

1909ൽ ​ടെ​ൽ അ​വീ​വ് ന​ഗ​രം സ്ഥാ​പി​ത​മാ​യി. തു​ർ​ക്കി​യെ തോ​ല്പി​ച്ച ബ്രി​ട്ട​ൻ 1917 മു​ത​ൽ 1948 വ​രെ ഇ​സ്ര​യേ​ൽ ഭ​രി​ച്ചു. യ​ഹൂ​ദ​ര​ല്ലാ​ത്ത ജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ അ​വ​കാ​ശ​ങ്ങ​ൾ​ക്കു വി​ല​ങ്ങു​ത​ടി​യാ​കാ​തെ യ​ഹൂ​ദ​ർ​ക്കു പാ​ല​സ്തീ​നാ​യി​ൽ ഒ​രു ദേ​ശീ​യ മാ​തൃ​ഭൂ​മി സ്ഥാ​പി​ക്കാ​നു​ള്ള ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് പ​ദ്ധ​തി 1917ൽ ​ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് വി​ദേ​ശ​കാ​ര്യ​മ​ന്ത്രി ബാ​ൽ​ഫ​ർ വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കി.

ഇ​താ​ണ് ബാ​ൽ​ഫ​ർ പ്ര​ഖ്യാ​പ​നം എ​ന്ന​റി​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന​ത്. പാ​ല​സ്തീ​നാ​യു​ടെ ഭാ​ഗ​മാ​യ ട്രാ​ൻ​സ് ജോ​ർ​ദാ​ൻ ബ്രി​ട്ടീ​ഷു​കാ​ർ ജോ​ർ​ഡാ​ൻ രാ​ജ്യ​മാ​ക്കി മാ​റ്റി. 1937ലും 1947​ലും പാ​ല​സ്തീ​ന യ​ഹൂ​ദ​ർ​ക്കും അ​റ​ബി​ക​ൾ​ക്കു​മാ​യി വി​ഭ​ജി​ക്കാ​മെ​ന്ന നി​ർ​ദേ​ശ​മു​ണ്ടാ​യി. എ​ന്നാ​ൽ, ഐ​ക്യ​രാ​ഷ്‌​ട്ര​സ​ഭ​യു​ടെ 1947ലെ ​തീ​രു​മാ​ന​വും അ​റ​ബി​ക​ൾ എ​തി​ർ​ത്തു.

യ​ഹൂ​ദ​ർ​ക്കു രാ​ജ്യം അ​നു​വ​ദി​ക്കി​ല്ല എ​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു അ​റ​ബി​ക​ളു​ടെ നി​ല​പാ​ട്. 1948 മേ​യ് 14ന് ​യ​ഹൂ​ദ​ർ ഇ​സ്ര​യേ​ൽ രാ​ജ്യം സ്ഥാ​പി​ച്ചു. പി​റ്റേ​ന്ന് ബ്രി​ട്ടീ​ഷു​കാ​ർ രാ​ജ്യം​വി​ടു​ക​യും ചെ​യ്തു. തു​ട​ർ​ന്നു​ള്ള ച​രി​ത്രം ര​ക്ത​ച്ചൊ​രി​ച്ചി​ലി​ന്‍റേ​താ​ണ്. മ​ണ്ണി​നു​വേ​ണ്ടി​യു​ള്ള ചോ​ര​ചി​ന്ത​ൽ!

ഇ​സ്ര​യേ​ലി​ന്‍റെ അ​വ​കാ​ശം

ച​രി​ത്രം പ​രി​ശോ​ധി​ക്കു​ന്പോ​ൾ, യ​ഹൂ​ദ​ർ​ക്ക് ഇ​സ്ര​യേ​ൽ നാ​ട്ടി​ലു​ള്ള അ​വ​കാ​ശം അം​ഗീ​ക​രി​ക്കേ​ണ്ടി​വ​രും. ബൈ​ബി​ളി​ലെ വി​വ​ര​ങ്ങ​ൾ മാ​റ്റി​നി​ർ​ത്തി​യാ​ൽ​ത്ത​ന്നെ സ​ഹ​സ്രാ​ബ്ദ​ങ്ങ​ൾ നീ​ണ്ടു​നി​ൽ​ക്കു​ന്ന ബ​ന്ധ​മാ​ണ് യ​ഹൂ​ദ​രും ഇ​സ്ര​യേ​ലും ത​മ്മി​ലു​ള്ള​തെ​ന്ന് പു​രാ​വ​സ്തു ഗ​വേ​ഷ​ണ​ങ്ങ​ളും പു​രാ​ത​ന ലി​ഖി​ത​ങ്ങ​ളും നി​ർ​മി​തി​ക​ളും നാ​ണ​യ​ങ്ങ​ളും തെ​ളി​യി​ക്കു​ന്നു.

അ​ധി​നി​വേ​ശ ശ​ക്തി​ക​ൾ നാ​ടു​ക​ട​ത്തി​യ​തു​കൊ​ണ്ട് ഇ​ര​ക​ളു​ടെ അ​വ​കാ​ശം ഇ​ല്ലാ​താ​കു​ന്നി​ല്ല. മാ​ത്ര​മ​ല്ല ഒ​രു​കാ​ല​ത്തും യ​ഹൂ​ദ​രു​ടെ സാ​ന്നി​ധ്യം പാ​ല​സ്തീ​നാ​യി​ൽ ഇ​ല്ലാ​തി​രു​ന്നി​ട്ടു​മി​ല്ല. ഇ​സ്ര​യേ​ൽ​ക്കാ​ർ കു​ടി​യേ​റ്റ​ക്കാ​രാ​ണെ​ങ്കി​ൽ പ​ല​സ്തീ​നി​ക​ളും അ​ങ്ങ​നെ​ത​ന്നെ.

ഇ​സ്ര​യേ​ലി​ന്‍റെ ആ​ദ്യ​കാ​ല ശ​ത്രു​ക്ക​ളാ​യി​രു​ന്ന ഫി​ലി​സ്ത്യർ ഏ​ജി​യ​ൻ ദ്വീ​പു​ക​ളി​ൽ​നി​ന്നു കു​ടി​യേ​റി​യ സ​മു​ദ്ര​ജ​ന​ത​യാ​ണെ​ന്നാ​ണു പ​ണ്ഡി​ത​മ​തം (സീ ​പി​പ്പി​ൾ). ഇ​സ്ര​യേ​ലി​ന്‍റെ മേ​ൽ ക്രൈ​സ്ത​വ​ർ അ​വ​കാ​ശം ഉ​ന്ന​യി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല. അ​വി​ടെ ജീ​വി​ക്കു​ന്ന ക്രൈ​സ്ത​വ​ർ​ക്കു മ​ത​സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യം വേ​ണം, തീ​ർ​ഥാ​ട​ക​ർ​ക്കു സ​ഞ്ച​രി​ക്കാ​നു​ള്ള സൗ​ക​ര്യ​മു​ണ്ടാ​ക​ണം.

ഇ​ത്ര​യു​മേ അ​വ​ർ​ക്കു വേ​ണ്ടൂ. ഇ​സ്‌​ലാം ഏ​ഴാം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ലാ​ണ് പാ​ല​സ്തീ​നാ​യി​ൽ എ​ത്തു​ന്ന​ത്. അ​വി​ടെ​യു​ള്ള മു​സ്‌​ലിം​ക​ളു​ടെ അ​വ​കാ​ശ​വും സം​ര​ക്ഷി​ക്ക​പ്പെ​ട​ണം. ച​രി​ത്ര​ത്തി​ൽ വ​ന്നു​പോ​യി​ട്ടു​ള്ള കൊ​ടും​പാ​ത​ക​ങ്ങ​ൾ​ക്കു പ​രി​ഹാ​ര​മു​ണ്ടാ​ക​ണം. അ​തു കൂ​ടു​ത​ൽ ക്രൂ​ര​ത ചെ​യ്തു​കൊ​ണ്ടാ​ക​രു​ത്.

ജെറി ജോർജ്, ബോൺ