ക​ല്ലു​ക​ള്‍ ക​ഥ പ​റ​യു​ന്ന ഹം​പി
കി​ലോ​മീ​റ്റ​റു​ക​ളോ​ളം ക്ഷേ​ത്ര, ന​ഗ​ര ശേ​ഷി​പ്പു​ക​ള്‍ ചി​ത​റി​ക്കി​ട​ക്കു​ന്നു. അ​ള​ന്നു മു​റി​ച്ച​തു​പോ​ലു​ള്ള പാ​റ​ക്കൂ​ട്ട​ങ്ങ​ളും മ​ല​ക​ളും വ​യ​ലു​ക​ളും നി​റ​ഞ്ഞ വി​ശാ​ല ഭൂ​പ്ര​ദേ​ശം, ഇ​തു ഹം​പി. വ​ര​ണ്ട മ​ണ്ണി​ല്‍ വീ​ണു കി​ട​ക്കു​ന്ന ക​രി​ങ്ക​ല്‍ ക​ഷ​ണ​ങ്ങ​ളും ഒ​ളി​ഞ്ഞും തെ​ളി​ഞ്ഞും നി​ല്‍​ക്കു​ന്ന പു​രാ​ത​ന നി​ര്‍​മി​തി​ക​ളു​ടെ ശേ​ഷി​പ്പു​ക​ളു​മാ​ണ് ഹം​പി​യി​ലേ​ക്കു സ്വാ​ഗ​തം ചെ​യ്യു​ന്ന​ത്. ഓ​രോ ക​ല്ലി​ലും ഒ​രോ ച​രി​ത്ര​മു​ണ്ട്. എ​ണ്ണി​യാ​ലൊ​ടു​ങ്ങാ​ത്ത ക്ഷേ​ത്ര​ങ്ങ​ളും ശി​ല്പ​ങ്ങ​ളും മ​ണ്ഡ​പ​ങ്ങ​ളും നി​റ​ഞ്ഞ വി​ജ​യ​ന​ഗ​ര സാ​മ്രാ​ജ്യ​മെ​ന്ന ഹം​പി ന​ല്‍​കു​ന്ന​ത് അ​ള​വി​ല്ലാ​ത്ത കാ​ഴ്ചാ​നു​ഭ​വ​ങ്ങ​ൾ.

ഉ​ത്ത​ര ക​ര്‍​ണാ​ട​ക​യി​ലെ തും​ഗ​ഭ​ദ്ര ന​ദീ​തീ​ര​ത്തെ പു​രാ​ത​ന ന​ഗ​ര​മാ​യി​രു​ന്ന ഹം​പി ലോ​ക​ത്തി​ലെ​ത​ന്നെ വ​ലി​യ നാ​ഗ​രി​ക​ത​ക​ളി​ലൊ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു. 1565ലെ ​ത​ളി​ക്കോ​ട്ട യു​ദ്ധ​ത്തി​ലാ​ണ് വി​ജ​യ​ന​ഗ​രം സ​ര്‍​വ​നാ​ശ​ത്തി​ലേ​ക്കു കൂ​പ്പു​കു​ത്തു​ന്ന​ത്. സു​ല്‍​ത്താ​ന്‍​മാ​ര്‍ മു​ച്ചൂ​ടും മു​ടി​പ്പി​ച്ചു ശ​വ​പ്പ​റ​മ്പാ​ക്കി. ച​രി​ത്ര​കാ​ര​ന്മാ​ര്‍ നി​ര​വ​ധി ഗ​വേ​ഷ​ണ​ങ്ങ​ള്‍ ന​ട​ത്തി. തു​ട​ര്‍​ന്ന് 1986ല്‍ ​യു​നെ​സ്‌​കോ​യു​ടെ ലോ​ക​പൈ​തൃ​ക പ​ട്ടി​ക​യി​ൽ ഇ​ടം നേ​ടി. ആ ​ച​രി​ത്ര ന​ഗ​ര​ത്തി​ലൂ​ടെ ഒ​രു യാ​ത്ര.

ഭൂ​മി​ക്ക​ടി​യി​ല്‍ ശി​വ​ക്ഷേ​ത്രം

14-ാം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ല്‍ നി​ര്‍​മി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​തെ​ന്നു ക​രു​തു​ന്ന പ്ര​സ​ന്ന വി​രൂ​പാ​ക്ഷ ക്ഷേ​ത്ര​ത്തി​ലേ​ക്കാ​ണ് ആ​ദ്യം പോ​യ​ത്. വ​ര്‍​ഷ​ങ്ങ​ളോ​ളം മ​ണ്ണി​ന​ടി​യി​ല്‍​പ്പെ​ട്ടു​പോ​യ ക്ഷേ​ത്രം 1980ക​ളി​ലാ​ണ് ക​ണ്ടെ​ത്തു​ന്ന​ത്. രാ​ജ​കു​ടും​ബ​മാ​ണ് ഇ​വി​ടെ പൂ​ജ ചെ​യ്തി​രു​ന്ന​ത്. ഭൂ​നി​ര​പ്പി​ല്‍​നി​ന്ന് ഏ​താ​നും മീ​റ്റ​ര്‍ താ​ഴെ​യാ​ണ് ക്ഷേ​ത്രം. ക്ഷേ​ത്ര​ത്തി​ന്‍റെ മേ​ല്‍​ക്കൂ​ര നി​ല​വി​ലെ ഭൂ​നി​ര​പ്പി​ന് ഒ​പ്പ​മാ​ണ്.

കാ​ല​പ്പ​ഴ​ക്ക​ത്താ​ല്‍ ചാ​ഞ്ഞും ച​രി​ഞ്ഞും നി​ല്‍​ക്കു​ന്ന ക​രി​ങ്ക​ല്‍​ത്തൂ​ണു​ക​ളി​ല്‍ ഇ​പ്പോ​ഴും ഒ​രു ബ​ല​ക്കു​റ​വും പ്ര​ക​ടി​പ്പി​ക്കാ​തെ​യാ​ണ് ക്ഷേ​ത്ര​ത്തി​ന്‍റെ നി​ൽ​പ്. മ​ഴ​ക്കാ​ല​ത്തു ശ്രീ​കോ​വി​ലും മ​റ്റ് ക്ഷേ​ത്ര ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളും വെ​ള്ള​ത്തി​ന​ടി​യി​ലാ​യി​രി​ക്കും.

മു​ഖം പാ​തി ത​ക​ര്‍​ന്ന ന​ന്ദി​യു​ടെ വ​ലി​യ ഒ​രു ശി​ല്പം ഇ​വി​ടെ​യു​ണ്ട്. മു​ന്നോ​ട്ട് നീ​ങ്ങു​മ്പോ​ഴാ​ണ് പ്ര​ധാ​ന ശ്രീ​കോ​വി​ൽ. ഇ​പ്പോ​ള്‍ വി​ഗ്ര​ഹ​വും പൂ​ജ​യും ഇ​വി​ടെ​യി​ല്ല. അ​തു​കൊ​ണ്ടു​ത​ന്നെ എ​ല്ലാ​വ​ര്‍​ക്കും പ്ര​വേ​ശി​ക്കാം. എ​ന്നാ​ൽ, പ​ട്ടാ​പ്പ​ക​ലും ഇ​തി​നു​ള്ളി​ല്‍ കൂ​രി​രു​ട്ടാ​യ​തി​നാ​ല്‍ വെ​ളി​ച്ച സം​വി​ധാ​ന​ങ്ങ​ളെ​ന്തെ​ങ്കി​ലും കൈ​യി​ല്‍ ക​രു​ത​ണം.

ലോ​ട്ട​സ് മ​ഹ​ലും ആ​ന​ത്തൊ​ഴു​ത്തും

ഹം​പി​യി​ലെ മ​നോ​ഹ​ര​മാ​യ മ​റ്റൊ​രി​ട​മാ​ണ് ലോ​ട്ട​സ് മ​ഹ​ല്‍. ര​ണ്ടു നി​ല​ക​ളി​ല്‍ നി​ര​വ​ധി കൊ​ത്തു​പ​ണി​ക​ളു​ള്ള കെ​ട്ടി​ട​ത്തി​ന്‍റെ താ​ഴി​ക​ക്കു​ട​ത്തി​നു താ​മ​ര മൊ​ട്ടി​നോ​ടു സാ​ദൃ​ശ്യ​മു​ള്ള​തി​നാ​ലാ​ക​ണം ലോ​ട്ട​സ് മ​ഹ​ൽ എ​ന്നു പേ​രു​വ​ന്ന​ത്.

ഈ ​നി​ര്‍​മി​തി​യി​ല്‍ ഒ​രു എ​യ​ര്‍ കൂ​ളിം​ഗ് സം​വി​ധാ​ന​വും ഒ​രു​ക്കി​യി​രു​ന്നു. മു​ക​ളി​ലെ ചെ​റി​യ ജ​നാ​ല​യി​ലൂ​ടെ താ​ഴേ​ക്കു വെ​ള്ള​ത്തു​ള്ളി​ക​ള്‍ ഒ​ഴു​ക്കു​ക​യും കാ​റ്റ് വീ​ശു​മ്പോ​ള്‍ മ​ഹ​ലി​ന്‍റെ ഉ​ള്ളി​ല്‍ ത​ണു​പ്പ് അ​നു​ഭ​വ​പ്പെ​ടു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന സം​വി​ധാ​ന​മാ​ണ് ഒ​രു​ക്കി​യി​രു​ന്ന​ത്. ന​മ്മ​ള്‍ ഇ​ന്ന് ഉ​പ​യോ​ഗി​ക്കു​ന്ന കൂ​ള​റി​ന്‍റെ മ​റ്റൊ​രു മാ​തൃ​ക. രാ​ജ​കു​ടും​ബ​ത്തി​ലെ സ്ത്രീ​ക​ള്‍​ക്കാ​യാ​ണ് ലോ​ട്ട​സ് മ​ഹ​ല്‍ നി​ര്‍​മി​ച്ച​തെ​ന്നാ​ണ് പ​റ​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന​ത്.

രാ​ജാ​വാ​യി​രു​ന്ന കൃ​ഷ്ണ​ദേ​വ​രാ​യ മ​ന്ത്രി​മാ​രു​മാ​യു​ള്ള കൂ​ടി​ക്കാ​ഴ്ച​യ്ക്കും രാ​ജ​കു​ടും​ബ​ത്തി​നു വി​ശ്ര​മി​ക്കാ​നു​ള്ള സ്ഥ​ല​മാ​യും ഈ ​കൊ​ട്ടാ​രം ഉ​പ​യോ​ഗി​ച്ചി​രു​ന്നു. ഹം​പി ആ​ക്ര​മി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​പ്പോ​ള്‍ കാ​ര്യ​മാ​യ കേ​ടു​പാ​ടു​ക​ള്‍ സം​ഭ​വി​ക്കാ​ത്ത ചു​രു​ക്കം ചി​ല നി​ര്‍​മി​തി​ക​ളി​ല്‍ ഒ​ന്നാ​ണി​ത്. ഇ​പ്പോ​ള്‍ മ​ഹ​ലി​ന്‍റെ അ​ക​ത്തേ​ക്കു പ്ര​വേ​ശ​ന​മി​ല്ല.

ലോ​ട്ട​സ് മ​ഹ​ലി​ന്‍റെ തൊ​ട്ട​ടു​ത്താ​ണ് ആ​ന​ക​ളെ പാ​ര്‍​പ്പി​ച്ചി​രു​ന്ന ആ​ന​ത്തൊ​ഴു​ത്തു​ള്ള​ത് (എ​ല​ഫ​ന്‍റ് സ്റ്റേ​ബി​ള്‍). നീ​ള​ത്തി​ലു​ള്ള ഈ ​നി​ര്‍​മി​തി​യി​ല്‍ 11 മു​റി​ക​ൾ. ഓ​രോ​ന്നി​ലും ര​ണ്ട് ആ​ന​ക​ളെ വീ​തം ത​ള​യ്ക്കാം. ലോ​ട്ട​സ് മ​ഹ​ല്‍ കാ​ണാ​ന്‍ 40 രൂ​പ പ്ര​വേ​ശ​ന ഫീ​സു​ണ്ട്. ഈ ​ടി​ക്ക​റ്റ് ഉ​പ​യോ​ഗി​ച്ചു വി​രൂ​പാ​ക്ഷ ക്ഷേ​ത്ര​ത്തി​ലും പ്ര​വേ​ശി​ക്കാം.

മ​ഹാ​ന​വ​മി ഡി​ബ്ബ

ദൂ​രെ​നി​ന്നു നോ​ക്കി​യാ​ല്‍ ഒ​രു സാ​ധാ​ര​ണ എ​ല​വേ​റ്റ​ഡ് സ്‌​ക്വ​യ​ര്‍ സ്റ്റേ​ജ്. എ​ന്നാ​ല്‍, അ​ടു​ത്തു ചെ​ല്ലു​മ്പോ​ഴാ​ണ് കൂ​ടു​ത​ല്‍ കാ​ര്യ​ങ്ങ​ള്‍ വ്യ​ക്ത​മാ​കു​ന്ന​ത്. മു​ഴു​വ​ന്‍ ഘ​ട​ന​യും മൂ​ന്നു പാ​ളി​ക​ളി​ലാ​ക്കി ഭീ​മാ​കാ​ര ച​തു​രാ​കൃ​തി​യി​ല്‍ നി​ര്‍​മി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന ഒ​രു വ​മ്പ​ന്‍ സ്റ്റേ​ജ്. സ്റ്റേ​ജി​നു താ​ഴെ​യാ​കാം ആ​ഘോ​ഷ​ങ്ങ​ള്‍ ന​ട​ന്നി​രു​ന്ന​തെ​ന്നു വേ​ണം ക​രു​താ​ന്‍.

ബ്ലാ​ക്ക് സ്റ്റോ​ണ്‍ പു​ഷ്‌​ക​ര​ണി

മ​ഹാ​ന​വ​മി ഡി​ബ്ബ​യു​ടെ സ​മീ​പ​ത്താ​ണ് ഹം​പി​യി​ലെ ഏ​റ്റ​വും വ​ലി​യ ആ​ക​ര്‍​ഷ​ണ​ങ്ങ​ളി​ലൊ​ന്നാ​യ പു​ഷ്‌​ക​ര​ണി എ​ന്ന​റി​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന കു​ളം. ക​റു​ത്ത ക​ല്ലു​ക​ളാ​ല്‍ നി​ര്‍​മി​ച്ച​തി​നാ​ല്‍ ബ്ലാ​ക്ക് സ്റ്റോ​ണ്‍ പു​ഷ്‌​ക​ര​ണി എ​ന്നും പ​റ​യും. ഈ ​കു​ള​ത്തി​ലേ​ക്കു​ള്ള വെ​ള്ളം എ​ത്തി​ച്ചി​രു​ന്ന​ത് ക​മ​ലാ​പൂ​രി​ല്‍​നി​ന്നാ​ണ്. വെ​ള്ളം കൊ​ണ്ടു​വ​രാ​ൻ ക​ല്ലി​ല്‍ നി​ര്‍​മി​ച്ച സ്ലൂ​യി​സ് ക​നാ​ല്‍ കേ​ടു​പാ​ടു​ക​ളൊ​ന്നു​മി​ല്ലാ​തെ ഇ​ന്നു​മു​ണ്ട്. ആ​ര്‍​ക്കി​യോ​ള​ജി​ക്ക​ല്‍ സ​ര്‍​വേ ഓ​ഫ് ഇ​ന്ത്യ 1988ലാ​ണ് പു​ഷ്‌​ക​രി​ണി ഉ​ദ്ഖ​ന​നം ചെ​യ്‌​തെ​ടു​ക്കു​ന്ന​ത്.

ക്യൂ​ന്‍​സ് ബാ​ത്ത്

വി​ജ​യ​ന​ഗ​ര രാ​ജ​കു​ടും​ബ​ത്തി​ലെ സ്ത്രീ​ക​ള്‍​ക്കാ​യി അ​ച്യു​ത രാ​യ​യാ​ണ് ക്വീ​ന്‍​സ് ബാ​ത്ത് നി​ര്‍​മി​ച്ച​തെ​ന്നു പ​റ​യ​പ്പെ​ടു​ന്നു. ക്വീ​ന്‍​സ് ബാ​ത്ത് എ​ന്നാ​ണ് പേ​രി​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്ന​തെ​ങ്കി​ലും ഇ​തു രാ​ജാ​വി​ന്‍റെ​യും രാ​ജ്ഞി​മാ​രു​ടെ​യും സ്വ​കാ​ര്യ സ്‌​നാ​ന​മു​റി​യാ​യി​ട്ടാ​ണ് ഉ​പ​യോ​ഗി​ച്ചി​രു​ന്ന​ത്. 30 ച​തു​ര​ശ്ര മീ​റ്റ​റോ​ളം വി​സ്താ​ര​മു​ള്ള ഈ ​ആ​ഡം​ബ​ര കു​ളി​മു​റി​ക്ക് 500 വ​ര്‍​ഷ​ത്തോ​ളം പ​ഴ​ക്ക​മു​ണ്ട്. കെ​ട്ടി​ട​ത്തി​ന്‍റെ മ​ധ്യ​ഭാ​ഗ​ത്ത് 15 ച​തു​ര​ശ്ര മീ​റ്റ​ര്‍ വി​സ്തീ​ര്‍​ണ​വും 1.8 മീ​റ്റ​ര്‍ ആ​ഴ​വു​മു​ള്ള മു​ങ്ങി​ക്കു​ളി​ക്കാ​വു​ന്ന കു​ള​ത്തി​നു സ​മാ​ന​മാ​യ രീ​തി​യി​ലാ​ണ് ഇ​തി​ന്‍റെ നി​ര്‍​മി​തി.

വി​ത്ത​ല ക്ഷേ​ത്രം, ശി​ലാ​ര​ഥം

അ​സാ​ധാ​ര​ണ​മാ​യ വാ​സ്തു​വി​ദ്യ​യു​ടെ​യും ക​ര​കൗ​ശ​ല​ത്തി​ന്‍റെ​യും വി​സ്മ​യ നി​ര്‍​മി​തി​യാ​ണ് വി​ത്ത​ല ക്ഷേ​ത്രം. 15-ാം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ല്‍ ദേ​വ​രാ​യ ര​ണ്ടാ​മ​ന്‍റെ കാ​ല​ത്താ​ണ് ക്ഷേ​ത്രം പ​ണി​ക​ഴി​പ്പി​ച്ച​തെ​ങ്കി​ലും ഇ​വി​ടം വി​ക​സി​പ്പി​ച്ച​തും മെ​ച്ച​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​തും കൃ​ഷ്ണ​ദേ​വ​രാ​യ​യാ​ണ്.

50 രൂ​പ നോ​ട്ടി​ലെ പ്ര​ശ​സ്ത​മാ​യ ശി​ലാ​ര​ഥം സ്ഥി​തി ചെ​യ്യു​ന്ന​ത് വി​ത്ത​ല ക്ഷേ​ത്ര​ത്തി​ന്‍റെ മു​റ്റ​ത്താ​ണ്. രം​ഗ​മ​ണ്ഡ​പ​ത്തി​ലെ മ്യൂ​സി​ക്ക​ല്‍ പി​ല്ല​റു​ക​ളാ​ണ് മ​റ്റൊ​രു ആ​ക​ര്‍​ഷ​ണം. 56 തൂ​ണു​ക​ളു​ണ്ട്. ഇ​വ​യി​ല്‍ മെ​ല്ലെ ത​ട്ടു​മ്പോ​ള്‍ സം​ഗീ​ത സ്വ​ര​ങ്ങ​ള്‍ കേ​ള്‍​ക്കാ​മാ​യി​രു​ന്ന​ത്രേ.

വി​ത്ത​ല ക്ഷേ​ത്ര​ത്തി​ല്‍​നി​ന്നു പു​റ​ത്തി​റ​ങ്ങി മു​ന്നോ​ട്ടു കു​റ​ച്ചു ദൂ​രം ന​ട​ക്കു​മ്പോ​ള്‍ വ​ലു​തും ചെ​റു​തു​മാ​യ മ​റ്റ് ക്ഷേ​ത്ര​ങ്ങ​ളും കാ​ണാം. ഇ​തി​നു മു​ന്നി​ല്‍ ശാ​ന്ത​മാ​യി ഒ​ഴു​കു​ന്ന തും​ഗ​ഭ​ദ്ര​യെ കാ​ണാം.

ഹേ​മ​കു​ട മ​ല​നി​ര

ധാ​രാ​ളം പു​രാ​ത​ന ക്ഷേ​ത്ര​ങ്ങ​ളാ​ല്‍ സ​മ്പ​ന്ന​മാ​യ മ​ല​നി​ര​യാ​ണ് ഹേ​മ​കു​ട ഹി​ല്‍​സ്. 35ൽ ​അ​ധി​കം ക്ഷേ​ത്ര​ങ്ങ​ളാ​ണ് ഇ​വി​ടെ​യു​ള്ള​ത്. ക​ല്ലു​ക​ളു​ടെ കാ​ന്‍​വാ​സ് എ​ന്നാ​ണ് ഹേ​മ​കു​ട മ​ല​യെ വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​ത്. പ​ര​ന്ന പാ​റ​ക്കെ​ട്ടു​ക​ള്‍ നി​റ​ഞ്ഞ മ​ല​യു​ടെ മു​ക​ളി​ല്‍ ത​ക​ര്‍​ന്ന പു​രാ​ത​ന കോ​ട്ട​യു​ടെ അ​വ​ശി​ഷ്ട​ങ്ങ​ള്‍ കാ​ണാം. സൂ​ര്യാ​സ്ത​മ​യം കാ​ണാ​ന്‍ കൂ​ടു​ത​ല്‍ ആ​ളു​ക​ളും തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്കു​ന്ന ഒ​രു സ്ഥ​ലം കൂ​ടി​യാ​ണ് ഈ ​മ​ല​നി​ര​ക​ള്‍.

വി​രൂ​പാ​ക്ഷ ക്ഷേ​ത്രം

ഹം​പി ബ​സ് സ്റ്റാ​ന്‍​ഡി​നു തൊ​ട്ട​ടു​ത്താ​ണ് വി​രൂ​പാ​ക്ഷ ക്ഷേ​ത്രം. തും​ഗ​ഭ​ദ്ര ന​ദീ തീ​ര​ത്താ​ണ് ഏ​ഴാം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ല്‍ നി​ര്‍​മി​ച്ച​തെ​ന്നു ക​രു​തു​ന്ന പ്ര​ശ​സ്ത​മാ​യ ഈ ​ക്ഷേ​ത്രം. മൂ​ന്നു ഗോ​പു​ര​ങ്ങ​ളു​ള്ള ക്ഷേ​ത്ര​ത്തി​ന്‍റെ ഏ​റ്റ​വും വ​ലി​യ ഗോ​പു​ര​ത്തി​ന് ഒ​ന്‍​പ​ത് നി​ല​ക​ളു​ണ്ട്. ഇ​തി​നു സ​മീ​പ​മാ​ണ് ക​ച്ച​വ​ട​ങ്ങ​ളും മ​റ്റും ന​ട​ന്നി​രു​ന്ന ഹം​പി​യി​ലെ പു​രാ​ത​ന ച​ന്ത സ്ഥി​തി ചെ​യ്തി​രു​ന്ന​ത്. ഇ​പ്പോ​ള്‍ അ​വ​യു​ടെ ചി​ല ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ള്‍ മാ​ത്ര​മാ​ണ് കാ​ണാ​നു​ള്ള​ത്.

ഹ​നു​മാ​ന്‍ ക്ഷേ​ത്രം (മ​ങ്കി ടെ​മ്പി​ൾ)

ആ​ഞ്ജ​നേ​യ കു​ന്നി​ന്‍ മു​ക​ളി​ല്‍ സ്ഥി​തി​ചെ​യ്യു​ന്ന ഹ​നു​മാ​ന്‍ ക്ഷേ​ത്ര​ത്തി​ന് 500 വ​ര്‍​ഷ​ത്തോ​ളം പ​ഴ​ക്ക​മു​ണ്ടെ​ന്നാ​ണ് പ​റ​യു​ന്ന​ത്. 570ഓ​ളം പ​ടി​ക്കെ​ട്ടു​ക​ള്‍ ക​യ​റി​വേ​ണം എ​ത്താ​ന്‍. ഇ​വി​ടെ ഹം​പി​യു​ടെ ഗാം​ഭീ​ര്യ​മു​ള്ള അ​വ​ശി​ഷ്ട​ങ്ങ​ള്‍ ഉ​ള്‍​പ്പെ​ടെ ചു​റ്റു​മു​ള്ള ഭൂ​പ്ര​കൃ​തി​യു​ടെ വി​ശാ​ല​മാ​യ പ​നോ​ര​മി​ക് കാ​ഴ്ച​ക​ളാ​ണ്.

ട്രെ​ക്കിം​ഗും സാ​ഹ​സി​ക​ത​യും ഫോ​ട്ടോ​ഗ്ര​ഫി​യും ഇ​ഷ്ട​പ്പെ​ടു​ന്ന​വ​രു​ടെ ഇ​ഷ്ട സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളി​ലൊ​ന്നാ​യി​രി​ക്കും മ​ങ്കി ടെ​മ്പി​ള്‍. സൂ​ര്യോ​ദ​യ​വും സൂ​ര്യാ​സ്ത​മ​യ​വും കാ​ണാ​ന്‍ മി​ക​ച്ച ഒ​രു സ്ഥ​ലം. വെ​യി​ലേ​റ്റ് തി​ള​ങ്ങു​ന്ന തും​ഗ​ഭ​ദ്ര ന​ദി​യു​ടെ ദൂ​ര​ക്കാ​ഴ്ച​യും ഇ​വി​ടെ​നി​ന്നു കാ​ണാം.

ഇ​വി​ടെ​നി​ന്നു മൂ​ന്നു കി​ലോ​മീ​റ്റ​റോ​ളം സ​ഞ്ച​രി​ച്ചാ​ല്‍ അ​നേ​ഗു​ഡി എ​ന്ന സ്ഥ​ല​ത്താ​ണ് കൃ​ഷ്ണ​ദേ​വ​രാ​യ​യു​ടെ കൊ​ട്ടാ​രം. സു​ല്‍​ത്താ​ന്‍​മാ​ര്‍ ചു​ട്ടെ​രി​ച്ച കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തി​ന്‍റെ കു​റ​ച്ചു​ഭാ​ഗം മാ​ത്ര​മാ​ണ് ഇ​വി​ടെ​യു​ള്ള​ത്. നി​ല​വി​ലെ രാ​ജ​കു​ടും​ബം ഈ ​കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തി​ന്‍റെ മ​റു​വ​ശ​ത്താ​ണ് താ​മ​സം. ഇ​നി​യും ഒ​രു​പാ​ട് കാ​ഴ്ച​ക​ള്‍ ഹം​പി​യു​ടെ കാ​ണാ​മ​റ​യ​ത്തു​ണ്ട്. ക​ഥ​ക​ള്‍ കേ​ള്‍​ക്കാ​നും കാ​ഴ്ച​ക​ള്‍ ആ​സ്വ​ദി​ക്കാ​നും ഇ​ഷ്ട​മു​ള്ള ആ​രെ​യും ഹം​പി നി​രാ​ശ​പ്പെ​ടു​ത്തി​ല്ല.

എ​ഴു​ത്ത്, ചി​ത്ര​ങ്ങ​ൾ...
അ​ഖി​ല്‍ ആ​യാം​കു​ടി