ചി​നാ​ർ മ​ര​ങ്ങ​ൾ പൊ​ഴി​ക്കു​ന്ന ഇ​ല​ക​ൾ, മ​ഞ്ഞു​പു​ത​ച്ച മ​ല​നി​ര​ക​ളും താ​ഴ്‌വര​ക​ളും, ദാ​ൽ ത​ടാ​കം, ഷി​ക്കാ​ര​ക​ൾ, മു​ത്തു​പൊ​ഴി​ക്കു​ന്ന ചി​രി​യു​ള്ള മു​ഖ​ങ്ങ​ൾ... ക​ണ്ണു​ക​ൾ​ക്ക് കാ​ഷ്മീ​ർ ഒ​രു​ക്കു​ന്ന വി​രു​ന്ന്. റ​ഫി സാ​ബ് പാ​ടി​യ​പോ​ലെ താ​രീ​ഫ് ക​രൂം ക്യാ ​ഉ​സ്കീ! ഇ​ന്ദു​മു​ഖി​യും നീ​ല​ത്ത​ടാ​ക​ക്ക​ണ്ണു​ക​ളു​മു​ള്ള നാ​യി​ക​യെ​യ​ല്ല, എ​ങ്ങ​നെ പു​ക​ഴ്ത്തും ഈ ​നാ​ടി​നെ!! വാ​ർ​ത്ത​ക​ളി​ലും വി​വാ​ദ​ങ്ങ​ളി​ലും നി​റ​യു​ന്പോ​ഴും കാ​ഷ്മീ​ർ സ​ഹൃ​ദ​യ​ർ​ക്കു വി​രു​ന്നൊ​രു​ക്കി നി​ൽ​ക്കു​ക​യാ​ണ്. ക​ണ്ണി​നു മാ​ത്ര​മ​ല്ല, കാ​തു​ക​ൾ​ക്കും.

കാ​ഷ്മീ​രി​ന്‍റെ ഭം​ഗി ലോ​ക​ത്തി​നു മു​ന്നി​ലെ​ത്തി​ച്ച​തി​ൽ ഹി​ന്ദി സി​നി​മാ​പ്പാ​ട്ടു​ക​ൾ​ക്ക് വ​ലി​യ പ​ങ്കു​ണ്ട്. ക​ശ്മീ​ർ കി ​ക​ലീ എ​ന്ന ചി​ത്ര​ത്തി​ലെ തു​ട​ക്ക​ത്തി​ൽ പ​റ​ഞ്ഞ താ​രീ​ഫ് ക​രൂം ക്യാ ​ഉ​സ്കീ എ​ന്ന പാ​ട്ടു​കേ​ട്ടാ​ൽ ആ​ദ്യം മ​ന​സി​ൽ വി​ട​രു​ക കാ​ഷ്മീ​രി പൂ​ക്ക​ളാ​യി​രി​ക്കും. എ​സ്.​എ​ച്ച്. ബി​ഹാ​രി​യു​ടെ വ​രി​ക​ളും ഒ.​പി. ന​യ്യാ​റി​ന്‍റെ സം​ഗീ​ത​വും കാ​ഷ്മീ​രി പെ​ണ്‍​കു​ട്ടി​യാ​യെ​ത്തു​ന്ന ശ​ർ​മി​ള ടാ​ഗോ​റി​ന്‍റെ സാ​ന്നി​ധ്യ​വും സ്ക്രീ​നി​ൽ ആ ​പ്ര​കൃ​തി​ഭം​ഗി നി​റ​യ്ക്കും, കാ​ഴ്ച​ക്കാ​രു​ടെ മ​ന​സു​ക​ളി​ലും. മു​ഹ​മ്മ​ദ് റ​ഫി​യു​ടെ ആ​ലാ​പ​നം​കൂ​ടി​യാ​കു​ന്പോ​ൾ പൂ​ർ​ണം.

സ​മീ​പ​കാ​ല​ത്ത് കാ​ഷ്മീ​രി​ൽ സി​നി​മാ ചി​ത്രീ​ക​ര​ണം തീ​രെ​ക്കു​റ​ഞ്ഞു. എ​ന്നാ​ൽ ത​ല​മു​റ​ക​ളു​ടെ ഓ​ർ​മ​ക​ളി​ൽ ആ ​സൗ​ന്ദ​ര്യം പ​ക​ർ​ന്നു​വ​യ്ക്കാ​ൻ ഒ​ട്ടേ​റെ പാ​ട്ടു​ക​ളു​ണ്ട്. പ​ർ​ദേ​ശി​യോം സേ ​നാ (ജ​ബ് ജ​ബ് ഫൂ​ൽ ഖി​ലേ), തേ​രേ ചെ​ഹ​രേ സേ (​ക​ഭീ ക​ഭീ), ചാ​ഹേ കോ​യി മു​ജ്ഹേ ജം​ഗ്ലീ ക​ഹേ (ജം​ഗ്ലീ) തു​ട​ങ്ങി​യ നി​ത്യ​ഹ​രി​ത സൂ​പ്പ​ർ​ഹി​റ്റു​ക​ൾ മു​ത​ൽ യേ ​ഹ​സീ​ൻ വാ​ദി​യാ (റോ​ജാ), ചു​പ്കേ സേ ​സു​ൻ (മി​ഷ​ൻ കാ​ഷ്മീ​ർ), ബി​സ്മി​ൽ (ഹൈ​ദ​ർ) തു​ട​ങ്ങി​യ​വ വ​രെ ക​ണ്ണി​നും കാ​തി​നും വി​രു​ന്നേ​കു​ന്നു. പാ​ട്ടു​ക​ളു​ടെ ഈ ​നി​ര ഒ​ട്ടു​നീ​ള​മു​ള്ള​താ​ണ്.

സം​ഗീ​ത പാ​ര​ന്പ​ര്യം

ജ​മ്മു കാ​ഷ്മീ​രി​ന്‍റെ സം​ഗീ​ത സം​സ്കാ​ര​വും പാ​ര​ന്പ​ര്യ​വും സി​നി​മാ​പ്പാ​ട്ടു​ക​ളി​ലൂ​ടെ മാത്രം ഓ​ർ​മി​ക്ക​പ്പെ​ടേ​ണ്ട​വ​യ​ല്ല. അ​വി​ടെ​യു​ള്ള ജ​മ്മു, കാ​ഷ്മീ​ർ, ല​ഡാ​ക്ക് എ​ന്നീ മൂ​ന്നു മേ​ഖ​ല​ക​ൾ​ക്കും സ്വ​ന്തം സാം​സ്കാ​രി​ക പാ​ര​ന്പ​ര്യ​മു​ണ്ട്. കാ​ഷ്മീ​ർ താ​ഴ്‌വര​യു​ടെ സം​ഗീ​തം മ​ധ്യേ​ഷ്യ​ൻ സം​ഗീ​ത​ത്തോ​ടു ചേ​ർ​ന്നു​നി​ൽ​ക്കു​ന്നു. ജ​മ്മു മേ​ഖ​ല​യു​ടെ സം​ഗീ​തം ഉ​ത്ത​രേ​ന്ത്യ​ൻ സം​ഗീ​ത​ത്തോ​ടും ല​ഡാ​ക്കി​നന്‍റേത് ടി​ബ​റ്റ​ൻ സം​ഗീ​ത​ത്തോ​ടും സാ​മ്യ​മു​ള്ള​വ​യാ​ണ്.

കാ​ഷ്മീ​രി പ​ണ്ഡി​റ്റു​ക​ൾ അ​വ​രു​ടെ ഉ​ത്സ​വ വേ​ള​ക​ളി​ൽ അവതരിപ്പിക്കുന്ന ഹെ​ൻ​സേ നാ​ടോ​ടി സം​ഗീ​ത​ത്തി​ന്‍റെ ആ​ദി​മ രൂ​പ​ങ്ങ​ളി​ലൊ​ന്നാ​ണ്. ജ​മ്മു കാ​ഷ്മീ​രി​ൽ ഏ​റ്റ​വും ജ​ന​പ്രി​യ​മാ​യ സം​ഗീ​ത​രൂ​പ​മാ​ണ് ച​ക്രി. ചോ​ദ്യോ​ത്ത​ര രൂ​പ​ത്തി​ൽ ഇ​ത് ആ​ല​പി​ക്കും. പാ​ട്ടി​ലൂ​ടെ ക​ഥ​ക​ളും പ​റ​യും. യൂ​സു​ഫ്-​സു​ലൈ​ഖ, ലൈ​ലാ-​മ​ജ്നു പ്ര​ണ​യ​ക​ഥ​ക​ൾ പ്ര​ത്യേ​കി​ച്ചും. ഹാ​ർ​മോ​ണി​യം, റു​ബാ​ബ്, സാ​രം​ഗി, ടും​ബ, ചിം​ട്ട തു​ട​ങ്ങി​യ ഉ​പ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളു​ടെ അ​ക​ന്പ​ടി​യോ​ടെ​യാ​ണ് ഇ​തി​ന്‍റെ ആ​ലാ​പ​നം. ജാ​തി​മ​ത​ഭേ​ദ​മി​ല്ലെ​ന്ന​തു ശ്ര​ദ്ധേ​യം. വി​വാ​ഹ​ങ്ങ​ളു​ടെ ഭാ​ഗ​മാ​യു​ള്ള മൈ​ലാ​ഞ്ചി​യി​ട​ൽ ച​ട​ങ്ങു​ക​ൾ​ക്ക് ഈ ​സം​ഗീ​തം പ്ര​ധാ​ന​മാ​ണ്. ഒ​പ്പം റൗ​ഫ് എ​ന്ന പ​ര​ന്പ​രാ​ഗ​ത നൃ​ത്ത​രൂ​പ​വും അ​വ​ത​രി​പ്പി​ക്കും.

ത​മാ​ശ​യും പ​രി​ഹാ​സ​വും ക​ല​ർ​ന്ന സം​ഗീ​ത​രൂ​പ​മാ​യ ല​ദി​ഷാ​യും കാ​ഷ്മീ​രി​ൽ ജ​ന​പ്രി​യ​മാ​ണ്. വി​ള​വെ​ടു​പ്പു​കാ​ല​ങ്ങ​ളി​ൽ ഗാ​യ​ക​ർ ഗ്രാ​മ​ങ്ങ​ൾ​തോ​റും സ​ഞ്ച​രി​ച്ചാ​ണ് ഇ​ത് അ​വ​ത​രി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​ത്. ഓ​രോ നാ​ടി​ന്‍റെ​യും പ്ര​ശ്ന​ങ്ങ​ൾ അ​റി​ഞ്ഞ് ത​ത്സ​മ​യം പാ​ട്ടു​ണ്ടാ​ക്കു​ന്ന​താ​ണ് രീ​തി.

കാ​ഷ്മീ​രി​യും ഹി​ന്ദു​സ്ഥാ​നി​യും

സൂ​ഫി​യാ​ന ക​ലാം ആ​ണ് കാ​ഷ്മീ​രി​ന്‍റെ ശാ​സ്ത്രീ​യ​സം​ഗീ​ത​രൂ​പം. മ​ഖാം എ​ന്നു​പേ​രു​ള്ള സ്വ​ന്തം രാ​ഗ​ങ്ങ​ൾ ഈ ​സം​ഗീ​ത​ത്തി​നു​ണ്ട്. സ​ന്തൂ​ർ, കാ​ഷ്മീ​രി സാ​സ്, വ​സൂ​ൽ, ദോ​ക്ര തു​ട​ങ്ങി​യ ഉ​പ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളാ​ണ് അ​ക​ന്പ​ടി. ഹാ​ഫി​സ് ന​ഗ്മ എ​ന്ന​പേ​രി​ൽ നൃ​ത്ത​വും ഇ​തി​നൊ​പ്പ​മു​ണ്ടാ​കും. ലോ​ക​പ്ര​ശ​സ്ത സ​ന്തൂ​ർ വാ​ദ​ക​നും സം​ഗീ​ത സം​വി​ധാ​യ​ക​നു​മാ​യ പ​ണ്ഡി​റ്റ് ശി​വ്കു​മാ​ർ ശ​ർ​മ ജ​മ്മു​വി​ന്‍റെ പു​ത്ര​നാ​ണ്. അ​വി​ട​ത്തെ വി​ശ്വാ​സ​മ​നു​സ​രി​ച്ച് ക​ല​യു​ടെ​യും പ​ഠ​ന​ത്തി​ന്‍റെ​യും ദേ​വ​ത​യാ​യ ശാ​ര​ദ വാ​യി​ക്കു​ന്ന സം​ഗീ​തോ​പ​ക​ര​ണ​മാ​ണ് ശ​ത​ത​ന്ത്രി​വീ​ണ​യെ​ന്ന സ​ന്തൂ​ർ. പു​രാ​ത​ന കാ​ലം​മു​ത​ൽ​ക്കു​ത​ന്നെ നൃ​ത്ത​ത്തി​നും സം​ഗീ​ത​ത്തി​നും ആ ​നാ​ട് പ്രാ​ധാ​ന്യം ന​ൽ​കി​യി​രു​ന്നു എ​ന്ന​തി​ന്‍റെ രേ​ഖ​ക​ൾ ഒ​ട്ടേ​റെ​യു​ണ്ട്. കാ​ഷ്മീ​രി ചി​ന്ത​ക​നാ​യ അ​ഭി​ന​വ​ഗു​പ്ത​യു​ടെ അ​ഭി​ന​വ​ഭാ​ര​തി എ​ന്ന കൃ​തി​യി​ലും ഇ​തേ​ക്കു​റി​ച്ചു​ള്ള പ​രാ​മ​ർ​ശ​ങ്ങ​ൾ കാ​ണാം.

ല​ഡാ​ക്കി​ലും ത​ന​താ​യ ഒ​ട്ടേ​റെ നൃ​ത്ത-​സം​ഗീ​ത​രൂ​പ​ങ്ങ​ളു​ണ്ട്. സു​ർ​ന​യും (ഷെ​ഹ​നാ​യി) ദ​മാ​നും (ഡ്രം) ​നാ​ടോ​ടി​സം​ഗീ​ത​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന് ഒ​ഴി​ച്ചു​കൂ​ടാ​നാ​വാ​ത്ത​വ. വി​വാ​ഹ​വേ​ദി​ക​ളി​ൽ നി​റ​പ്പ​കി​ട്ടാ​ർ​ന്ന വേ​ഷ​ഭൂ​ഷാ​ദി​ക​ളോ​ടെ​യാ​ണ് പാ​ട്ട്. ഇ​വ​യി​ലും നി​റ​യെ ക​ഥ​ക​ളു​ണ്ടാ​വും. ല​ഡാ​ക്കി ബു​ദ്ധി​സ്റ്റു​ക​ളു​ടെ ആ​ഘോ​ഷ​ങ്ങ​ൾ​ക്കൊ​പ്പ​മു​ള്ള സം​ഗീ​തം ഹൃ​ദ​യ​ഹാ​രി​യാ​യ അ​നു​ഭ​വ​മാ​ണ്.

രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തി​നും വി​വാ​ദ​ങ്ങ​ൾ​ക്കു​മ​പ്പു​റം മ​ന​സു​ക​ളെ ഒ​രു​മി​പ്പി​ക്കു​ക​യാ​ണ് സം​ഗീ​തം. കാ​ഷ്മീ​ർ ഹൃ​ദ​യ​ങ്ങ​ളി​ൽ കു​ളി​രു​നി​റ​ച്ചു​നി​ൽ​ക്കും, എ​ന്നെ​ന്നും.

ഹരിപ്രസാദ്‌