ഹൈ​ദ​രാ​ബാ​ദി​ന്‍റെ മു​ഖം!
ച​രി​ത്ര​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു വ​ലി​യ ധാ​ര​ണ​യി​ല്ലാ​ത്ത​വ​ര്‍​ക്കു പോ​ലും സു​പ​രി​ചി​ത​മാ​യ ഒ​രു പു​രാ നി​ര്‍​മി​തി​യു​ണ്ടെ​ങ്കി​ല്‍ അ​തു ചാ​ര്‍​മി​നാ​റാ​ണ്. ചാ​ര്‍​മി​നാ​റി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു കേ​ട്ടി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത പു​ക​വ​ലി​ക്കാ​ര്‍ ഉ​ണ്ടാ​വാ​ന്‍ തീ​രെ സാ​ധ്യ​ത​യി​ല്ല. ഹൈ​ദ​രാ​ബാ​ദി​ല്‍ നി​ര​വ​ധി ച​രി​ത്ര​മ​ന്ദി​ര​ങ്ങ​ളു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും മൂ​സി ന​ദി​യു​ടെ കി​ഴ​ക്ക​ന്‍ തീ​ര​ത്തു സ്ഥി​തി ചെ​യ്യു​ന്ന ചാ​ര്‍​മി​നാ​ര്‍ അ​വ​യി​ല്‍ ഏ​റ്റ​വും ത​ല​പ്പൊ​ക്ക​മു​ള്ള കൊ​മ്പ​നാ​ണ്.

ഖു​ത്തു​ബ്ഷാ രാ​ജ​വം​ശ​ത്തി​ലെ അ​ഞ്ചാ​മ​ത്തെ ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രി​യാ​യ മു​ഹ​മ്മ​ദ് ഖു​ലി കു​ത്തു​ബ് ഷാ​യാ​ണ് ഹൈ​ദ​രാ​ബാ​ദ് ന​ഗ​ര​ത്തി​ന്‍റെ ഹൃ​ദ​യ​ഭാ​ഗ​ത്ത് ഈ ​പ്രൗ​ഢ​ഗം​ഭീ​ര നി​ര്‍​മി​തി പ​ണി​ക​ഴി​പ്പി​ച്ച​ത്. 1591ലാ​ണ് പേ​രു പോ​ലെ നാ​ലു മി​നാ​ര​ങ്ങ​ളു​ള്ള നി​ർ​മി​തി പൂ​ര്‍​ത്തീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​ത്.

മ​നോ​ഹ​ര​മാ​യ ഒ​രു മോ​സ്‌​കും ചാ​ര്‍​മി​നാ​റി​ലു​ണ്ട്. ത​ല​സ്ഥാ​നം ഗോ​ല്‍​ക്കോ​ണ്ട​യി​ല്‍​നി​ന്നു ഹൈ​ദ​രാ​ബാ​ദി​ലേ​ക്കു മാ​റ്റി​യ ശേ​ഷ​മാ​യി​രു​ന്നു ഖു​ത്തു​ബ്ഷാ ചാ​ര്‍​മി​നാ​ര്‍ നി​ര്‍​മി​ച്ച​ത്. വെ​ള്ള​ത്തി​ന്‍റെ അ​പ​ര്യാ​പ്ത​ത​യും പ്ലേ​ഗു​മാ​ണ് ത​ല​സ്ഥാ​നം ഹൈ​ദ​രാ​ബാ​ദി​ലേ​ക്കു മാ​റ്റാ​ന്‍ ഖു​ത്തു​ബ്ഷാ​യെ പ്രേ​രി​പ്പി​ച്ച​തെ​ന്ന് ഒ​രു വി​ഭാ​ഗം ച​രി​ത്ര​കാ​ര​ന്മാ​ര്‍ പ​റ​യു​ന്നു.

പ്ര​ജ​ക​ളെ ബാ​ധി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന പ്ലേ​ഗും ക​ഷ്ട​പ്പാ​ടും അ​വ​സാ​നി​ച്ചാ​ല്‍ ഹൈ​ദ​രാ​ബാ​ദി​ല്‍ ഒ​രു മോ​സ്ക് പ​ണി​യു​മെ​ന്ന് അ​ദ്ദേ​ഹം അ​ന്നു പ്ര​തി​ജ്ഞ ചെ​യ്തു. ഒ​ടു​വി​ല്‍ പ്ലേ​ഗ് തു​ട​ച്ചു നീ​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​പ്പോ​ള്‍ അ​ദ്ദേ​ഹം ഇ​വി​ടെ മോ​സ്ക് നി​ര്‍​മാ​ണം തു​ട​ങ്ങി​യെ​ന്നാ​ണ് അ​നു​മാ​നം.

56 മീ​റ്റ​ർ ഉ​യ​രം

പേ​ര്‍​ഷ്യ​ന്‍ സ്വാ​ധീ​ന​ത്തോ​ടു കൂ​ടി​യ ഇ​ന്തോ-​ഇ​സ്‌​ലാ​മി​ക് വാ​സ്തു​വി​ദ്യ​യാ​ണ് നി​ര്‍​മാ​ണ​ത്തി​ല്‍ അ​വ​ലം​ബി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​ത്. ച​തു​രാ​കൃ​തി​യി​ലു​ള്ള മ​ന്ദി​ര​ത്തി​ന് 56 മീ​റ്റ​റാ​ണ് ഉ​യ​രം. ഇ​തി​ല്‍ മി​നാ​ര​ങ്ങ​ളി​ലോ​രോ​ന്നി​നും 20 മീ​റ്റ​ര്‍ ഉ​യ​രം വ​രും. മാ​ര്‍​ബി​ളും ഗ്രാ​നൈ​റ്റും ചു​ണ്ണാ​മ്പ് ചാ​ന്തി​ന്‍റെ സ​ഹാ​യ​ത്തോ​ടെ സം​യോ​ജി​പ്പി​ച്ചാ​ണ് നി​ര്‍​മാ​ണം.

ഇ​സ്‌​ലാ​മി​ലെ ആ​ദ്യ നാ​ലു ഖ​ലീ​ഫ​മാ​രു​ടെ സ്മ​ര​ണാ​ര്‍​ഥ​മാ​ണ് നാ​ലു മി​നാ​ര​ങ്ങ​ള്‍ പ​ണി​ക​ഴി​പ്പി​ച്ച​ത്. ഓ​രോ മി​നാ​ര​ത്തി​നും നാ​ലു​നി​ല കെ​ട്ടി​ട​ത്തി​ന്‍റെ ഉ​യ​ര​മു​ണ്ട്. ഇ​ര​ട്ട ബാ​ല്‍​ക്ക​ണി​യും താ​ഴി​ക​ക്കു​ട​വും ഇ​വ​യു​ടെ പ്ര​ത്യേ​ക​ത​യാ​ണ്. മേ​ല്‍​ക്കൂ​ര​യു​ടെ പ​ടി​ഞ്ഞാ​റ് ഭാ​ഗ​ത്താ​ണ് മോ​സ്‌​കു​ള്ള​ത്. മേ​ല്‍​ക്കൂ​ര​യി​ലെ​ത്താ​ന്‍ 149 പ​ട​വു​ക​ള്‍ ക​യ​റ​ണം. ഇ​വി​ടെ​നി​ന്നു​ള്ള ഹൈ​ദ​രാ​ബാ​ദ് ന​ഗ​ര​ക്കാ​ഴ്ച വ​ശ്യ​മാ​ണ്.

1589ല്‍ ​തു​ട​ങ്ങി​യ ചാ​ര്‍​മി​നാ​ര്‍ നി​ര്‍​മാ​ണം 1591ല്‍ ​പൂ​ര്‍​ത്തി​യാ​കു​മ്പോ​ഴേ​ക്കും ഒ​മ്പ​തു ല​ക്ഷം രൂ​പ ചെ​ല​വാ​യി​രു​ന്നു. അ​ക്കാ​ല​ത്ത് ര​ണ്ടു ല​ക്ഷം സ്വ​ര്‍​ണ​നാ​ണ​യ​ത്തി​നു തു​ല്യ​മാ​യ തു​ക. എ​ന്നാ​ല്‍, നി​ര്‍​മാ​ണം പൂ​ര്‍​ത്തി​യാ​യ​ത് 1592ല്‍ ​ആ​ണെ​ന്നാ​ണ് മ​സൂ​ദ് ഹു​സെ​യ്‌​നെ​പ്പോ​ലെ​യു​ള്ള ചി​ല ച​രി​ത്ര​കാ​ര​ന്മാ​ര്‍ പ​റ​യു​ന്ന​ത്. 1591ലാ​ണ് ഹൈ​ദ​രാ​ബാ​ദ് ന​ഗ​രം പ​ണി​ക​ഴി​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​തെ​ന്നും അ​വ​ര്‍ ചൂ​ണ്ടി​ക്കാ​ട്ടു​ന്നു.

മി​ന്ന​ലി​ൽ ത​ക​ർ​ന്ന​പ്പോ​ൾ

ത​ന്‍റെ പ്രേ​മ​ഭാ​ജ​ന​മാ​യി​രു​ന്ന ഭാ​ഗ്‌​മ​തി​യെ ആ​ദ്യ​മാ​യി ക​ണ്ടു​മു​ട്ടി​യ സ്ഥ​ല​ത്താ​ണ് ഖു​ത്തു​ബ്ഷാ 1589ല്‍ ​ചാ​ര്‍​മി​നാ​റി​ന്‍റെ നി​ര്‍​മാ​ണം തു​ട​ങ്ങി​യ​തെ​ന്ന മ​റ്റൊ​രു ക​ഥ​യ്ക്കു ജ​ന​ങ്ങ​ള്‍​ക്കി​ട​യി​ല്‍ ഇ​ന്നും പ്ര​ചാ​ര​മു​ണ്ട്. 1670ല്‍ ​മി​ന്ന​ലേ​റ്റ് ഒ​രു മി​നാ​രം ത​ക​ര്‍​ന്നു വീ​ണു. അ​ന്ന് ഏ​ക​ദേ​ശം 58,000 രൂ​പ മു​ട​ക്കി കേ​ടു​പാ​ടു പ​രി​ഹ​രി​ച്ചു. 1820ല്‍ ​ചാ​ര്‍​മി​നാ​റി​ന്‍റെ ചി​ല ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ള്‍ സി​ക്ക​ന്ദ​ര്‍ ഷാ ​ന​വീ​ക​രി​ച്ചു. ചെ​ല​വാ​യ​ത് ര​ണ്ടു ല​ക്ഷം രൂ​പ.

തെ​ലു​ങ്ക് സി​നി​മ​ക​ളു​ടെ മാ​ത്ര​മ​ല്ല, ഹൈ​ദ​രാ​ബാ​ദ് കേ​ന്ദ്ര​മാ​യി വ​രു​ന്ന ഒ​ട്ടു മി​ക്ക സി​നി​മ​ക​ളു​ടെ​യും ഓ​പ്പ​ണിം​ഗ് ഷോ​ട്ടി​ല്‍ ചാ​ര്‍​മി​നാ​ര്‍ പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​പ്പെ​ടാ​റു​ണ്ട്. ഹൈ​ദ​രാ​ബാ​ദ് എ​ന്നു കേ​ള്‍​ക്കു​മ്പോ​ള്‍​ത​ന്നെ ചാ​ര്‍​മി​നാ​റി​ന്‍റെ ചി​ത്രം മ​ന​സി​ല്‍ വ​രും. നി​ര​വ​ധി സ​ന്ദ​ര്‍​ശ​ക​രാ​ണ് ദി​നേ​ന ചാ​ര്‍​മി​നാ​റി​ല്‍ എ​ത്തു​ന്ന​ത്. സ​മീ​പ​ത്തു​ള്ള ച​രി​ത്ര​പ്ര​സി​ദ്ധ​ങ്ങ​ളാ​യ മ​ക്കാ മ​സ്ജി​ദും ലാ​ഡ് ബ​സാ​റു​മെ​ല്ലാം സ​ന്ദ​ര്‍​ശ​ക​ര്‍​ക്കു വി​രു​ന്നൊ​രു​ക്കു​ന്ന കാ​ഴ്ച​ക​ളാ​ണ്.

അ​ജി​ത് ജി. ​നാ​യ​ർ