പാ​രീ​സ് അ​തി​രൂ​പ​ത​യു​ടെ ഭ​ദ്രാ​സ​ന​പ്പ​ള്ളി​യാ​ണ് പൗ​രാ​ണി​ക​മാ​യ നോ​ത്ര് ദാം ​ക​ത്തീ​ഡ്ര​ൽ. ഫ്ര​ഞ്ച് ദേ​ശീ​യ​ത​യു​ടെ പ്ര​തീ​ക​മാ​യ ഈ ​ദേ​വാ​ല​യം ഒ​ട്ടേ​റെ ച​രി​ത്ര​സം​ഭ​വ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് വേ​ദി​യാ​യി. 2019ലു​ണ്ടാ​യ തീ​പി​ടി​ത്ത​ത്തി​ൽ കേ​ടു​പാ​ട് സം​ഭ​വി​ച്ച പ​ള്ളി​യി​ൽ അ​തി​ന്‍റെ പ്രൗ​ഢി നി​ല​നി​ർ​ത്തും​വി​ധ​മു​ള്ള പു​ന​രു​ദ്ധാ​ര​ണ​ജോ​ലി​ക​ൾ പു​രോ​ഗ​മി​ക്കു​ക​യാ​ണ്. 2024 ഡി​സം​ബ​ർ എ​ട്ടി​ന് പ​രി​ശു​ദ്ധ ക​ന്യ​കാ​മ​റി​യ​ത്തി​ന്‍റെ അ​മ​ലോ​ത്ഭ​വ​ത്തി​രു​നാ​ളി​ലാ​ണ് കൂ​ദാ​ശാ​ക​ർ​മം.


ഫ്ര​ഞ്ച് ഭാ​ഷ​യി​ൽ നോ​ത്ര് ദാം ​എ​ന്നാ​ൽ എ​ന്താ​ണെ​ന്ന് കൃ​ത്യ​മാ​യി പ​റ​യാ​ൻ ഇം​ഗ്ലീ​ഷാ​ണ് ഉ​ചി​തം: ഒൗ​വ​ർ ലേ​ഡി. അ​താ​യ​ത് പ​രി​ശു​ദ്ധ ക​ന്യ​കാ​മ​റി​യം. പാ​രീ​സ് അ​തി​രൂ​പ​ത​യു​ടെ ഭ​ദ്രാ​സ​ന​പ്പ​ള്ളി​യാ​ണ് ഗോ​ത്തി​ക്ക് നി​ർ​മാ​ണ ശൈ​ലി​യി​ൽ പ​ണി​ത ഈ ​മ​ഹാ​ദേ​വാ​ല​യം.

പാ​രീ​സ് ന​ഗ​ര​ത്തി​ലൂ​ടെ ഒ​ഴു​കു​ന്ന സെ​ൻ ന​ദി​യി​ലു​ള്ള ഒ​രു ദ്വീ​പി​ലാ​ണ് ദേ​വാ​ല​യം നി​ൽ​ക്കു​ന്ന​ത്. ന​ഗ​ര​ത്തി​ന്‍റെ ദ്വീ​പ് എ​ന്ന​റി​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന ഈ ​വ​ലി​യ തു​രു​ത്ത് പാ​രീ​സി​ന്‍റെ കേ​ന്ദ്ര​മാ​ണെ​ങ്കി​ൽ നോ​ത്ര് ദാ​മാ​ണ് ഹൃ​ദ​യം. പേ​ഗ​ൻ മ​ത​സ്ഥ​രു​ടെ പു​രാ​ത​ന ആ​രാ​ധ​നാ​സ്ഥ​ല​മാ​യി​രു​ന്ന​ത്രെ ഇ​വി​ടം. ഇ​തേ സ്ഥാ​ന​ത്തു പി​ന്നീ​ടു പ​ണി​ത ഒ​രു ബ​സി​ലി​ക്ക പൊ​ളി​ച്ചു​ക​ള​ഞ്ഞ് ത​ത്‌​സ്ഥാ​ന​ത്താ​ണ് നോ​ത്ര് ദാം ​ക​ത്തീ​ഡ്ര​ൽ നി​ർ​മി​ച്ച​ത്.

എ​ഡി 1160 മു​ത​ൽ 1196 വ​രെ പാ​രീ​സ് മെ​ത്രാ​പ്പോ​ലീ​ത്ത ആ​യി​രു​ന്ന മോ​റി​സ് ദെ ​സ​ള്ളി​യാ​ണ് ഇ​പ്പോ​ഴു​ള്ള നോ​ത്ര് ദാം ​ക​ത്തീ​ഡ്ര​ൽ പ​ണി​ക​ഴി​പ്പി​ച്ച​ത്. 1163ൽ ​പു​തി​യ പ​ള്ളി​ക്കു ത​റ​ക്ക​ല്ലി​ട്ട​ത് അ​ല​ക്സാ​ണ്ട​ർ മൂ​ന്നാ​മ​ൻ മാ​ര്‌​പാ​പ്പ​യാ​ണ്.

ആ​ർ​ച്ച്ബി​ഷ​പ്പി​ന്‍റെ ഉ​റ്റ​സ്നേ​ഹി​ത​നാ​യി​രു​ന്ന അ​ന്ന​ത്തെ ഫ്ര​ഞ്ച് രാ​ജാ​വ് ലൂ​യീ​സ് ഏ​ഴാ​മ​ന്‍റെ ശ​ക്ത​മാ​യ പി​ന്തു​ണ​യും ദേ​വാ​ല​യ നി​ർ​മാ​ണ​ത്തി​നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. പ്ര​ധാ​ന അ​ൾ​ത്താ​ര​യു​ടെ കൂ​ദാ​ശാ​ക​ർ​മം 1189ലാ​യി​രു​ന്നു.

പ​ണി​ക​ൾ മു​ഴു​വ​ൻ തീ​രാ​ൻ പി​ന്നെ​യും നൂ​റി​ലേ​റെ വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ൾ വേ​ണ്ടി​വ​ന്നു. മു​ഖ​വാ​ര​ത്തി​ലെ ര​ണ്ടു ഗോ​പു​ര​ങ്ങ​ൾ പ​ണി പൂ​ർ​ത്തി​യാ​ക്കാ​തെ നി​ർ​ത്തി​യി​രി​ക്കു​ക​യാ​ണ്. പ​ള്ളി​ക്ക് 130 മീ​റ്റ​ർ നീ​ള​വും 48 മീ​റ്റ​ർ വീ​തി​യു​മു​ണ്ട്. ഉ​യ​രം 35 മീ​റ്റ​റാ​ണ്. 69 മീ​റ്റ​റാ​ണ് ഗോ​പു​ര​ങ്ങ​ളു​ടെ ഉ​യ​രം. വ​ട​ക്കേ ഗോ​പു​ര​ത്തി​ലു​ള്ള 387 കോ​ണി​പ്പ​ടി​ക​ൾ ക​യ​റി മു​ക​ളി​ലെ​ത്താ​വു​ന്ന​താ​ണ്. തെ​ക്കേ ഗോ​പു​ര​ത്തി​ലാ​ണ് ദേ​വാ​ല​യ മ​ണി​ക​ൾ.

ഫ്രാ​ൻ​സി​ന്‍റെ ച​രി​ത്ര​ത്തി​ലെ സു​പ്ര​ധാ​ന സം​ഭ​വ​ങ്ങ​ൾ പ​ല​തും ന​ട​ന്നി​ട്ടു​ള്ള​ത് ഈ ​പ​ള്ളി​യി​ലാ​ണ്. പ്ര​ത്യേ​കി​ച്ചും രാ​ജാ​ക്ക​ന്മാ​രു​ടെ കി​രീ​ട​ധാ​ര​ണം, വി​വാ​ഹം, മ​റ്റു ച​ട​ങ്ങു​ക​ൾ എ​ന്നി​വ. ദേ​ശീ​യ നേ​താ​ക്ക​ന്മാ​രു​ടെ മൃ​ത​സം​സ്കാ​ര​ങ്ങ​ളു​ടെ വേ​ദി​യും ഈ ​പ​ള്ളി​യാ​ണ്. പ്ര​ധാ​ന അ​വ​സ​ര​ങ്ങ​ളി​ൽ ദേ​വാ​ല​യ​ത്തി​ലെ ബൂ​ർ​ദോ എ​ന്ന​റി​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന വ​ലി​യ മ​ണി മു​ഴ​ക്കാ​റു​ണ്ട്.

അ​ഗ്നി​ബാ​ധ​യി​ൽ ത​ക​ർ​ന്നു​വീ​ണ ദേ​വാ​ല​യ​ഗോ​പു​രം 1859ൽ ​യൂ​ജി​ൻ-​ഇ​മ്മാ​നു​വ​ൽ വി​യ​ലെ​റ്റ്-​ല്-​ഡ്യൂ​ക്ക് എ​ന്ന ശി​ല്പി​യാ​ണ് പ​ണി​ത​ത്. കാ​ല​പ്പ​ഴ​ക്കം​കൊ​ണ്ട് അ​പ​ക​ടാ​വ​സ്ഥ​യി​ലാ​യ ഗോ​പു​രം പൊ​ളി​ച്ചു​മാ​റ്റി​യ​ശേ​ഷം (1792) 60 വ​ർ​ഷ​ക്കാ​ലം ഗോ​പു​ര​മി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു.

പാ​രീ​സ് അ​തി​രൂ​പ​ത​യു​ടെ ക​ത്തീ​ഡ്ര​ൽ ദേ​വാ​ല​യ​മാ​ണെ​ങ്കി​ലും ഫ്രാ​ൻ​സ് രാ​ജ്യ​മാ​ണ് പ​ള്ളി​യു​ടെ ഉ​ട​മ​സ്ഥ​ർ; ഫ്രാ​ൻ​സി​ലെ മ​റ്റ് ക​ത്തീ​ഡ്ര​ൽ ദേ​വാ​ല​യ​ങ്ങ​ളെ​പ്പോ​ലെ. 1789ൽ ​ഫ്ര​ഞ്ച് വി​പ്ല​വ​ത്തി​ന്‍റെ അ​വ​സ​ര​ത്തി​ലാ​ണ് പ​ള്ളി ദേ​ശ​സാ​ല്ക്ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​ത്. ആ​രാ​ധ​നാ സം​ബ​ന്ധ​മാ​യ കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളി​ൽ പാ​രീ​സ് അ​തി​രൂ​പ​ത​യ്ക്ക് പൂ​ർ​ണ അ​ധി​കാ​ര​മു​ണ്ട്.

ഒ​രു വ​ർ​ഷം ഒ​രു കോ​ടി മു​പ്പ​തു​ല​ക്ഷം സ​ന്ദ​ർ​ശ​ക​ർ യു​നെ​സ്കോ​യു​ടെ ലോ​ക​പൈ​തൃ​ക പ​ട്ടി​ക​യി​ൽ​പ്പെ​ടു​ന്ന ഈ ​ദേ​വാ​ല​യം കാ​ണാ​നെ​ത്തു​ന്നു​ണ്ട് എ​ന്നാ​ണ് ക​ണ​ക്ക്.

ലോ​ക​ത്തെ ഞെ​ട്ടി​ച്ച അ​ഗ്നി​ബാ​ധ

2019 ഏ​പ്രി​ൽ 19. സ​മ​യം വൈ​കു​ന്നേ​രം 6.20. വി​ശു​ദ്ധ കു​ർ​ബാ​ന ന​ട​ന്നു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്ക തീ​പി​ടി​ത്ത​ത്തി​ന്‍റെ അ​ലാ​റം പ​ള്ളി​യി​ൽ മു​ഴ​ങ്ങി. ആ​ളു​ക​ളെ മു​ഴു​വ​ൻ പു​റ​ത്തി​റ​ക്കി. എ​വി​ടെ​യാ​ണു തീ​പി​ടി​ച്ച​തെ​ന്നു ക​ണ്ടെ​ത്താ​ൻ 15 മി​നി​റ്റ് വേ​ണ്ടി​വ​ന്നു; കു​രി​ശാ​കൃ​തി​യി​ലു​ള്ള പ​ള്ളി​യു​ടെ മേ​ൽ​ക്കൂ​ര​യി​ൽ കു​രി​ശി​ന്‍റെ നെ​ടു​കെ​യും കു​റു​കെ​യു​മു​ള്ള ദ​ണ്ഡു​ക​ൾ സ​ന്ധി​ക്കു​ന്ന ഭാ​ഗ​ത്ത്.

മു​ക​ളി​ലേ​ക്കു​ള്ള മു​ന്നൂ​റി​ലേ​റെ ന​ട​ക​ൾ ക​യ​റി ആ​ളു​ക​ൾ എ​ത്തി​യ​പ്പോ​ഴേ​ക്കും തീ ​ഗോ​പു​ര​ത്തി​ന്‍റെ ചു​വ​ട്ടി​ലാ​കെ പ​ട​ർ​ന്നി​രു​ന്നു. അ​ഗ്നി​ശ​മ​ന വി​ഭാ​ഗ​ത്തെ വി​ളി​ക്കു​ന്ന​ത് 6.51ന്. ​പ​ത്തു മി​നി​റ്റി​ന​കം അ​വ​രെ​ത്തി. 400 പേ​ർ തീ ​അ​ണ​യ്ക്കു​ന്ന ജോ​ലി​യി​ൽ മു​ഴു​കി. നൂ​റു​പേ​ർ വി​ല​പി​ടി​പ്പു​ള്ള വ​സ്തു​ക്ക​ൾ സു​ര​ക്ഷി​ത സ്ഥാ​ന​ത്തേ​ക്കു മാ​റ്റാ​നും ശ്ര​മി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു.

പ​ള്ളി​യു​ടെ ക​ല്ലു​കൊ​ണ്ടു​ള്ള സീ​ലിം​ഗി​നും ത​ടി​കൊ​ണ്ടു​ള്ള മേ​ൽ​ക്കൂ​ര​യ്ക്കും ഇ​ട​യി​ലാ​ണ് ആ​ദ്യം തീ ​പി​ടി​ച്ച​ത്. നൂ​റ്റാ​ണ്ടു​ക​ൾ പ​ഴ​ക്ക​മു​ള്ള ഓ​ക്കു​ത​ടി​ക​ൾ ദ്ര​വി​ച്ചു തു​ട​ങ്ങി​യി​രു​ന്ന​ത് തീ ​അ​തി​വേ​ഗം പ​ട​രാ​ൻ കാ​ര​ണ​മാ​യി. അ​തി​ശ​ക്തി​യി​ൽ വെ​ള്ളം ചീ​റ്റി​ച്ച് തീ ​കെ​ടു​ത്താ​ൻ ശ്ര​മി​ക്കു​ന്ന​ത് പ​ള്ളി​ക്കു കൂ​ടു​ത​ൽ കേ​ടു​പാ​ടു​ക​ൾ വ​രു​ത്തു​മെ​ന്ന​തി​നാ​ൽ വ​ള​രെ ശ്ര​ദ്ധി​ച്ചാ​ണ് വെ​ള്ളം ചീ​റ്റി​ച്ച​ത്.

പു​ക മേ​ൽ​ക്കൂ​ര​ക്കു മു​ക​ളി​ൽ കാ​ണാ​ൻ തു​ട​ങ്ങി​യ​ത് 6.52നാ​ണ്; ഏ​താ​നും മി​നി​റ്റു​ക​ൾ​ക്ക​കം അ​ഗ്നി​നാ​ള​ങ്ങ​ളും കാ​ണാ​നാ​യി. കൃ​ത്യം ഒ​രു മ​ണി​ക്കൂ​ർ ക​ഴി​ഞ്ഞ​പ്പോ​ൾ ത​ടി​കൊ​ണ്ടു​ള്ള ഗോ​പു​രം ത​ക​ർ​ന്നു​വീ​ണു. മേ​ൽ​ക്കൂ​ര​യി​ലൂ​ടെ അ​ഗ്നി​ഗോ​ള​ങ്ങ​ൾ നി​ര​ന്നു.

ദേ​വാ​ല​യം മു​ഴു​വ​ൻ ത​ക​ർ​ന്നു​വീ​ഴു​മോ എ​ന്ന ആ​ശ​ങ്ക ഉ​യ​ർ​ന്നു. മാ​ത്ര​മ​ല്ല ഭീ​മാ​കാ​ര​മാ​യ മ​ണി​ക​ൾ തൂ​ക്കി​യി​രു​ന്ന തെ​ക്കേ ഗോ​പു​ര​ത്തി​ലും അ​ഗ്നി​നാ​ള​ങ്ങ​ൾ ത​ല​നീ​ട്ടി. മ​ണി​ക​ൾ ഘ​ടി​പ്പി​ച്ചി​രു​ന്ന ഓ​ക്കു​ത​ടി​ക​ൾ ക​ത്തി മ​ണി​ക​ൾ താ​ഴെ വീ​ഴു​ന്ന ആ​ഘാ​ത​ത്തി​ൽ ഗോ​പു​ര​ങ്ങ​ളും ദേ​വാ​ല​യ​വും നി​ലം​പ​തി​ക്കു​മോ എ​ന്ന ഭീ​തി​യും ശ​ക്ത​മാ​യി.

അ​ഗ്നി​ശ​മ​ന സൈ​നി​ക​ർ ഗോ​പു​ര​ങ്ങ​ൾ ര​ക്ഷി​ക്കാ​ൻ ക​ഠി​ന​പ​രി​ശ്ര​മം ആ​രം​ഭി​ച്ചു. ദേ​വാ​ല​യ മേ​ൽ​ക്കൂ​ര​യി​ലെ ജോ​ലി​ക​ൾ അ​വ​ർ നി​ർ​ത്തി​വ​ച്ചു. ഒ​ന്പ​തേ​മു​ക്കാ​ലി​ന് ആ​ശ്വാ​സ​വാ​ർ​ത്ത എ​ത്തി.- തീ ​നി​യ​ന്ത്ര​ണാ​ധീ​ന​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു.

ത​ടി​കൊ​ണ്ടു​ള്ള മേ​ൽ​ക്കൂ​ര​യ്ക്കാ​ണ് തീ​പി​ടി​ത്ത​ത്തി​ൽ ഏ​റ്റ​വു​മ​ധി​കം കേ​ടു​പാ​ടു പ​റ്റി​യ​ത്. മേ​ൽ​ക്കൂ​ര​യു​ടെ മൂ​ന്നി​ലൊ​ന്നു ഭാ​ഗം മാ​ത്ര​മേ അ​വ​ശേ​ഷി​ച്ചു​ള്ളൂ. ക​ല്ലു​കൊ​ണ്ടു നി​ർ​മി​ച്ചി​രു​ന്ന​തി​നാ​ലും കൃ​ത്യ​മാ​യ അ​ക​ല​ത്തി​ൽ ബ​ലി​ഷ്ഠ​മാ​യ ഇ​രു​ന്പു​ക​ന്പി​ക​ൾ പാ​കി​യി​രു​ന്ന​തി​നാ​ലു​മാ​ണ് സീ​ലിം​ഗ് ത​ക​രാ​തെ നി​ന്ന​ത്.

എ​ന്നാ​ൽ സീ​ലിം​ഗി​ൽ മൂ​ന്നി​ട​ത്ത് സാ​മാ​ന്യം വ​ലി​യ ദ്വാ​ര​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​യി. ന​വീ​ക​ര​ണ​ജോ​ലി​ക​ൾ ന​ട​ക്കു​ന്ന സ്ഥ​ല​ത്തു​നി​ന്നാ​ണ് തീ ​പ​ട​ർ​ന്ന​തെ​ന്നു ക​രു​തു​ന്നു. ഷോ​ർ​ട്ട് സ​ർ​ക്യൂ​ട്ടാ​ണ് കാ​ര​ണ​മെ​ന്നും പ​റ​യു​ന്നു​ണ്ട്.

ത​ക​ർ​ന്നു​വീ​ണ ഗോ​പു​ര​ത്തി​ന്‍റെ ചു​റ്റു​മാ​യി സ്ഥാ​പി​ച്ചി​രു​ന്ന 12 ശ്ലീ​ഹ​ന്മാ​രു​ടെ​യും നാ​ലു സു​വി​ശേ​ഷ​ക​രു​ടെ​യും പ്ര​തി​മ​ക​ൾ തീ​പി​ടി​ത്ത​ത്തി​നു നാ​ലു ദി​വ​സ​ങ്ങ​ൾ​ക്കു മു​ന്പ് മാ​റ്റി​യി​രു​ന്നു. പ​ള്ളി​യു​ടെ പു​ന​രു​ദ്ധാ​ര​ണ​പ്ര​വൃ​ത്തി​ക​ൾ ന​ട​ന്നു​വ​രി​ക​യാ​യി​രു​ന്ന​ല്ലോ.

പ​ള്ളി​യി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന വി​ല​യേ​റി​യ തി​രു​ശേ​ഷി​പ്പു​ക​ൾ​ക്ക് കേ​ടു​പാ​ടു​ക​ളൊ​ന്നും പ​റ്റി​യി​ല്ല. ഈ​ശോ​യു​ടെ മു​ൾ​മു​ടി, തി​രു​ക്കു​രി​ശി​ന്‍റെ ഒ​രു ഭാ​ഗം, വി​ശു​ദ്ധ ലൂ​യീ​സി​ന്‍റെ മേ​ല​ങ്കി, അ​തി​വി​ശി​ഷ്ട​മാ​യ ഒ​രു പ്രാ​ചീ​ന ഓ​ർ​ഗ​ൻ, ക​ന്യ​കാ​മാ​താ​വി​ന്‍റെ 14-ാം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ൽ​നി​ന്നു​ള്ള ഒ​രു പ്ര​തി​മ എ​ന്നി​വ​യാ​ണ് അ​തി​ൽ പ്ര​ധാ​നം.

പു​ന​ർ​ജ​നി​ക്കു​ന്ന നോ​ത്ര് ദാം

​ഫ്ര​ഞ്ച് ദേ​ശീ​യ​ബോ​ധ​ത്തി​ന്‍റെ​യും ക​ലാ, സാ​ഹി​ത്യ പാ​ര​ന്പ​ര്യ​ത്തി​ന്‍റെ​യു​മൊ​ക്കെ പ്ര​തീ​ക​മാ​യ നോ​ത്ര് ദാം ​ക​ത്തി​യ​മ​രു​ന്ന​തു​ക​ണ്ടു വേ​ദ​നി​ക്കാ​ത്ത ഫ്ര​ഞ്ചു​കാ​രി​ല്ല. ഒ​പ്പം ലോ​ക​മെ​ന്പാ​ടു​മു​ള്ള സ​ഹൃ​ദ​യ​രും. അ​തു​കൊ​ണ്ട് ഫ്ര​ഞ്ച് പ്ര​സി​ഡ​ന്‍റ് മ​ക്രോ​ണ്‍, ദേ​വാ​ല​യം പ​ഴ​യ​പ​ടി​ത​ന്നെ പു​ന​രു​ദ്ധ​രി​ക്കു​മെ​ന്നും അ​ത് അ​ഞ്ചു വ​ർ​ഷം​കൊ​ണ്ടു പൂ​ർ​ത്തി​യാ​ക്കു​മെ​ന്നും പ്ര​സ്താ​വി​ച്ച​പ്പോ​ൾ അ​തൊ​രു സ​ദ്വാ​ർ​ത്ത​യാ​യി.

പു​ന​ർ​നി​ർ​മാ​ണ പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ നേ​തൃ​ത്വം ഏ​ല്പി​ച്ച​ത് ഫ്ര​ഞ്ച് ആ​ർ​മി ചീ​ഫ് (2006-2010) ആ​യി​രു​ന്ന ഷാ​ങ്-​ലൂ​യി ഷോ​ർ​ഷ്‌​ലാ​നെ​യാ​ണ്. ബ​ന​ഡി​ക്ടൈ​ൻ മൂ​ന്നാം സ​ഭ​യു​ടെ​യും ഫ്ര​ഞ്ച് കാ​ത്ത​ലി​ക് അ​ക്കാ​ഡ​മി​യു​ടെ​യും അം​ഗ​മാ​യ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ ഷെ​വ​ലി​യ​ർ പ​ദ​വി ന​ൽ​കി സ​ഭ ആ​ദ​രി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്. ഫ്ര​ഞ്ച് സൈ​ന്യാ​ധി​പ​ൻ എ​ന്ന നി​ല​യി​ൽ ആ​ധി​കാ​രി​ക​ത തെ​ളി​യി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള അ​ദ്ദേ​ഹം പൊ​തു​സ​മൂ​ഹ​ത്തി​ൽ ആ​ദ​രി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന വ്യ​ക്തി​യാ​ണ്.

പ​ള്ളി​യു​ടെ പു​ന​രു​ദ്ധാ​ര​ണം ഫ്ര​ഞ്ച് ജ​ന​ത ഒ​ന്നി​ച്ച് ഏ​റ്റെ​ടു​ക്കേ​ണ്ട ഒ​രു വെ​ല്ലു​വി​ളി​യാ​യി​ട്ടാ​ണ് അ​ദ്ദേ​ഹം കാ​ണു​ന്ന​ത്. രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്‍റെ ഉൗ​ർ​ജം മു​ഴു​വ​നും സ​മാ​ഹ​രി​ച്ചെ​ങ്കി​ലേ ഗോ​ത്തി​ക്ക് ശി​ല്പ​ചാ​തു​രി​യു​ടെ ഉ​ദാ​ത്ത പ്ര​തീ​ക​വും ക​ലാ​കേ​ദാ​ര​വു​മാ​യ ഈ ​ബ​ഹു​മാ​ന്യ​മ​ന്ദി​രം പു​ന​ർ​നി​ർ​മി​ക്കാ​നാ​വൂ. തീ​പി​ടി​ത്ത​ത്തി​ന്‍റെ പി​റ്റേ​ദി​വ​സം​ത​ന്നെ പു​ന​ർ​നി​ർ​മാ​ണ പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ൾ തു​ട​ങ്ങി.

ര​ണ്ടു കൊ​ല്ല​മെ​ടു​ത്തു ത​ക​ർ​ന്ന കെ​ട്ടി​ടാ​വ​ശി​ഷ്ട​ങ്ങ​ൾ മാ​റ്റി പു​തു​ക്കി​പ്പ​ണി​യാ​നു​ള്ള സാ​ഹ​ച​ര്യ​മൊ​രു​ക്കാ​ൻ. കോ​വി​ഡ് മ​ഹാ​മാ​രി​യു​ടെ ഭീ​ഷ​ണി​യും മാ​റി​മാ​റി​വ​രു​ന്ന കാ​ലാ​വ​സ്ഥ​യു​മൊ​ന്നും പ​ണി ത​ട​ഞ്ഞി​ല്ല. ജോ​ലി​ക്കാ​രെ​ല്ലാ​വ​രും അ​ന്ത​രീ​ക്ഷ മാ​ലി​ന്യ​ത്തി​ൽ​നി​ന്നു ര​ക്ഷ​നേ​ടാ​ൻ പ്ര​ത്യേ​ക വ​സ്ത്ര​ങ്ങ​ൾ ധ​രി​ക്കേ​ണ്ട​തു​ണ്ട്.

മേ​ൽ​ക്കൂ​ര​യി​ലെ​യും ഗോ​പു​ര​ത്തി​ലെ​യും ത​ടി​ക​ളി​ൽ പൂ​ശി​യി​രു​ന്ന ഈ​യം ഉ​രു​കി​യു​ണ്ടാ​കു​ന്ന വി​ഷ​വാ​ത​കം അ​ന്ത​രീ​ക്ഷ​ത്തി​ൽ​നി​ന്നു തീ​ർ​ത്തു​മാ​റി​യി​ട്ടി​ല്ല.

ത​ക​ർ​ന്ന​തും ദു​ർ​ബ​ല​വു​മാ​യ ഭി​ത്തി​ക​ളു​ടെ​യും സീ​ലിം​ഗി​ന്‍റെ​യും പ​ണി​ക​ൾ തീ​ർ​ന്നു​ക​ഴി​ഞ്ഞു. ക​ത്തീ​ഡ്ര​ലി​ന്‍റെ മു​ഖ​വാ​ര​ത്തി​ൽ സ്ഥാ​പി​ക്കാ​നു​ള്ള പ്ര​തി​മ​ക​ൾ ശി​ല്പി​ക​ൾ ചെ​യ്തു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. പു​ക​യേ​റ്റു മ​ങ്ങി​യ ചു​മ​ർ​ച്ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളും മ​ര ഉ​രു​പ്പ​ടി​ക​ളും ശു​ചീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന പ​ണി​ക​ൾ ന​ട​ക്കു​ന്നു.

അ​തു​പോ​ലെ ചി​ല്ലു​ജാ​ല​ക​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും. 100 ച​തു​ര​ശ്ര മീ​റ്റ​ർ വ​ലി​പ്പ​മു​ള്ള നാ​ലു ചി​ത്രാ​ങ്കി​ത ജ​നാ​ല​ക​ൾ കൊ​ളോ​ണി​ലെ ക​ത്തീ​ഡ്ര​ൽ​വ​ക പ​ണി​ശാ​ല​യി​ൽ ന​വീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ക​യാ​ണ്. ഏ​ക​ദേ​ശം 500 വി​ദ​ഗ്ധ തൊ​ഴി​ലാ​ളി​ക​ൾ പ​ള്ളി​ക്ക​ക​ത്തു ദി​വ​സേ​ന ജോ​ലി​ചെ​യ്യു​ന്നു.

ഫ്രാ​ൻ​സി​ന്‍റെ വി​വി​ധ ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളി​ലാ​യി പു​ന​ർ​നി​ർ​മാ​ണ പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ളി​ൽ അ​നേ​കം​പേ​ർ സ​ഹ​ക​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടാ​ണി​രി​ക്കു​ന്ന​ത്. ഓ​ർ​ഗ​ന്‍റെ പ​ണി​ക​ൾ, ചി​ല്ലു​ജാ​ല​ക​ങ്ങ​ൾ, ക​ല്പ​ണി​ക​ൾ, പെ​യി​ന്‍റിം​ഗു​ക​ളു​ടെ ശു​ചീ​ക​ര​ണം, മേ​ൽ​ക്കൂ​ര​യു​ടെ​യും ഗോ​പു​ര​ത്തി​ന്‍റെ​യും പ​ണി​ക​ൾ, ദാ​രു​ശി​ല്പ​ങ്ങ​ൾ എ​ന്നി​വ​യെ​ല്ലാം വ്യ​ത്യ​സ്ത ന​ഗ​ര​ങ്ങ​ളി​ൽ പു​രോ​ഗ​മി​ക്കു​ന്നു.

ഫ്രാ​ൻ​സി​ൽ​നി​ന്ന് ആ​യി​രം ഓ​ക്കു​മ​ര​ങ്ങ​ളാ​ണ് മ​ര​പ്പ​ണി​ക​ൾ​ക്കു​വേ​ണ്ടി സം​ഭാ​വ​ന​യാ​യി ല​ഭി​ച്ച​ത്. ഫ്ര​ഞ്ച് സൂ​ക്ഷ്മ​ത​യു​ടെ​യും പ്രാ​വീ​ണ്യ​ത്തി​ന്‍റെ​യും ഏ​റ്റ​വും മി​ക​ച്ച പ്ര​തീ​ക​മാ​യി മാ​റ്റാ​നു​ള്ള വെ​ല്ലു​വി​ളി രാ​ജ്യ​ത്തെ ക​ഴി​വു​റ്റ ക​ലാ​കാ​ര​ന്മാ​ർ ഏ​റ്റെ​ടു​ത്തി​രി​ക്കു​ക​യാ​ണ്.

പു​ന​ർ​നി​ർ​മാ​ണ​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി ഇ​തി​ന​കം 3,40,000 ദാ​താ​ക്ക​ൾ 84 കോ​ടി 60 ല​ക്ഷം യൂ​റോ സം​ഭാ​വ​ന ചെ​യ്തി​ട്ടു​ണ്ട്. 150 രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളി​ൽ​നി​ന്നാ​യാ​ണ് ഈ ​തു​ക ല​ഭി​ച്ച​ത്. ഇ​തു​കൂ​ടാ​തെ​യാ​ണ് പ്ര​തി​ഫ​ലം വാ​ങ്ങാ​തെ വി​ദ​ഗ്ധോ​പ​ദേ​ശം ന​ല്കു​ന്ന​വ​ർ. നി​ർ​മാ​ണ​ത്തി​ന്‍റെ എ​ല്ലാ ഘ​ട്ട​ത്തി​ലും പാ​രീ​സ് മെ​ത്രാ​പ്പോ​ലീ​ത്ത ലോ​റെ​ൻ ഉ​ൾ​റി​ക്കി​ന്‍റെ മാ​ർ​ഗ​നി​ർ​ദേ​ശ​വു​മു​ണ്ട്.

2024 ഡി​സം​ബ​ർ എ​ട്ടി​ന് പ​രി​ശു​ദ്ധ മ​റി​യ​ത്തി​ന്‍റെ അ​മ​ലോ​ത്ഭ​വ​ത്തി​രു​നാ​ളി​ന് പ​ള്ളി​യു​ടെ കൂ​ദാ​ശാ​ക​ർ​മം ന​ട​ത്താ​നാ​ണ് നി​ർ​മാ​ണ​ക്ക​മ്മി​റ്റി ഉ​ദ്ദേ​ശി​ക്കു​ന്ന​ത്.

പ​ള്ളി​യ​ക​ത്തേ​ക്ക് ഇ​പ്പോ​ൾ പ്ര​വേ​ശ​നം നി​രോ​ധി​ച്ചി​രി​ക്കു​ക​യാ​ണ്. പ​ള്ളി​യു​ടെ നി​ർ​മാ​ണ​ത്തി​ന്‍റെ​യും പു​ന​രു​ദ്ധാ​ര​ണ​ത്തി​ന്‍റെ​യും ച​രി​ത്രം വി​വ​രി​ക്കു​ന്ന ഒ​രു പ്ര​ദ​ർ​ശ​നം പ​ള്ളി​മു​റ്റ​ത്തു​ത​ന്നെ സ​ജ്ജീ​ക​രി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്. ഇ​പ്പോ​ൾ താ​ത്കാ​ലി​ക ഭ​ദ്രാ​സ​ന ദേ​വാ​ല​യ​മാ​യി ഉ​പ​യോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​ത് 15-ാം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ൽ പ​ണി​യ​പ്പെ​ട്ട വി​ശു​ദ്ധ ജ​ർ​മാ​നൂ​സി​ന്‍റെ പ​ള്ളി​യാ​ണ്. എ​ന്നാ​ൽ വൈ​ദി​ക​പ​ട്ടം ന​ൽ​കാ​നും മ​റ്റു​മാ​യി വി​ശു​ദ്ധ സു​ൾ​പ്പീ​സി​ന്‍റെ പ​ള്ളി​യും ഉ​പ​യോ​ഗി​ക്കു​ന്നു.

നോ​ത്ര് ദാ​മി​ലെ 24 ക​പ്പേ​ള​ക​ൾ ന​വീ​ക​രി​ക്കു​ക​യാ​ണ് ജോ​ലി​ക്കാ​ർ വ​ലി​യ വെ​ല്ലു​വി​ളി​യാ​യി കാ​ണു​ന്ന​ത്. അ​തു​പോ​ലെ വ​ലി​യ ചി​ല്ലു​ജാ​ല​ക​ങ്ങ​ളു​ടെ ശു​ചീ​ക​ര​ണ​വും (റോ​സ് വി​ൻ​ഡോ​സ്). വി​ട​ർ​ന്നു​നി​ൽ​ക്കു​ന്ന റോ​സാ​പ്പൂ​വി​ന്‍റെ വൃ​ത്താ​കൃ​തി​യി​ൽ നി​ർ​മി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന മൂ​ന്നു വ​ലി​യ റോ​സാ​പ്പൂ ജാ​ല​ക​ങ്ങ​ളാ​ണ് നോ​ത്ര് ദാ​മി​ലു​ള്ള​ത്.

പു​ക​യും പൊ​ടി​യു​മേ​റ്റ് നി​റം​മ​ങ്ങി​യ ഇ​വ​യെ​ല്ലാം ശു​ചീ​ക​രി​ക്കു​ക അ​തീ​വ വി​ഷ​മ​ക​ര​മാ​യ ജോ​ലി​യാ​ണ്. ഫ്രാ​ൻ​സി​ലെ ഏ​റ്റ​വും വ​ലി​യ ഓ​ർ​ഗ​നാ​ണ് നോ​ത്ര് ദാ​മി​ലു​ള്ള​ത്. 18-ാം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ൽ നി​ർ​മി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ഈ ​ഓ​ർ​ഗ​നി​ൽ എ​ണ്ണാ​യി​ര​ത്തി​ല​ധി​കം പൈ​പ്പു​ക​ളാ​ണു​ള്ള​ത്. ഇ​തി​ന​കം ഈ ​പൈ​പ്പു​ക​ളെ​ല്ലാം പു​തു​ക്കി​പ്പ​ണി​തു ക​ഴി​ഞ്ഞു. ഓ​ർ​ഗ​ന്‍റെ മ​റ്റ് ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളും ച​ട്ട​ക്കൂ​ടു​മൊ​ക്കെ ഇ​നി​യും പൂ​ർ​ത്തീ​ക​രി​ക്കാ​നു​ണ്ട്.

800 വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ൾ പ്രാ​ർ​ഥി​ച്ച നോ​ത്ര് ദാ​മി​നെ അ​ഗ്നി​ജ്വാ​ല​ക​ൾ വി​ഴു​ങ്ങു​ന്ന​ത് നി​സ​ഹാ​യ​രാ​യി നോ​ക്കി​നി​ന്ന ഫ്ര​ഞ്ചു​കാ​ർ പാ​ശ്ചാ​ത്യ ക്രൈ​സ്ത​വി​ക​ത​യു​ടെ​യും വി​ശ്വാ​സ​ത്തി​ന്‍റെ​യും ഈ ​സ​മു​ജ്ജ്വ​ല പ്ര​തീ​ക​ത്തി​ന് വീ​ണ്ടും ജീ​വ​ൻ ന​ൽ​കാ​നു​ള്ള ദൃ​ഢ​നി​ശ്ച​യ​ത്തി​ലാ​ണ്.

അ​ന്യാ​ദൃ​ശ​മാ​യ ഐ​ക്യ​വും സ​ഹ​ക​ര​ണ​വു​മാ​ണ് ജ​ന​ങ്ങ​ൾ പ്ര​ക​ടി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​ത്. വി​ക്തോ​ർ ഹ്യൂ​ഗോ നോ​ത്ര് ദാ​മി​ലെ കൂ​ന​ന്‍റെ ക​ഥ​യി​ലൂ​ടെ അ​ന​ശ്വ​ര​മാ​ക്കി​യ ആ ​മ​ണി​ക​ൾ ഇ​നി​യും മു​ഴ​ങ്ങും, ഓ​ർ​ഗ​നി​ൽ​നി​ന്നു​ള്ള സ്വ​ര​വീ​ചി​ക​ൾ ഇ​നി​യും ഉ​യ​രും.

ബാ​ഹ്യ​രൂ​പം പു​ന​ർ​നി​ർ​മി​ക്കു​ന്ന​തോ​ടൊ​പ്പം പ​ള്ളി​യു​ടെ ആ​ന്ത​രി​ക ജീ​വി​ത​വും ഉ​യി​ർ​ക്ക​ണ​മെ​ന്ന് പാ​രീ​സ് മെ​ത്രാ​പ്പോ​ലീ​ത്ത ലോ​റെ​ൻ ഉ​ൾ​റി​ക്ക് പ​റ​ഞ്ഞ​ത് ശ്ര​ദ്ധേ​യ​മാ​ണ്. പ്രാ​ർ​ഥ​ന​യ്ക്കും ധ്യാ​ന​ത്തി​നും ദൈ​വാ​രാ​ധ​ന​യ്ക്കു​മാ​യി എ​ത്തി​ച്ചേ​രു​ന്ന​വ​രു​ടെ ആ​ത്മീ​യോ​ത്ക​ർ​ഷ​മാ​ണ് പ​ള്ളി​യു​ടെ ആ​ത്യ​ന്തി​ക ല​ക്ഷ്യം.

അ​ഗ്നി​യി​ൽ​നി​ന്നു​ണ​രു​ന്ന ഫി​നീ​ക്സ് പ​ക്ഷി​യെ​പ്പോ​ലെ പു​തു​ജീ​വ​നി​ലേ​ക്കു​യ​രാ​ൻ കെ​ല്പു​ള്ള മ​നു​ഷ്യ​ന്‍റെ ഉ​യ​ർ​ത്തെ​ഴു​ന്നേ​ല്പി​ന്‍റെ പ്ര​തീ​കം​കൂ​ടി​യാ​ണ് പു​ന​ർ​ജ​നി​ക്കു​ന്ന നോ​ത്ര് ദാം.


​ജെ​റി ജോ​ർ​ജ്, ബോ​ണ്‍