വി​​സ്മ​​യി​​പ്പി​​ക്കു​​ന്ന അ​​ർ​​ദ്ധ​​മ​​ന്ദ​​സ്മി​​ത​​ങ്ങ​​ളോ​​ട് എ​​നി​​ക്ക​​ന്നു​​മി​​ന്നു​​മൊ​​രേ ഇ​​ഷ്ടം.​​അ​​തേ​​റ്റ​​വും അ​​നു​​ഭ​​വി​​ച്ചി​​ട്ടു​​ള്ള​​തു ക​​വി​​ത​​ക​​ളി​​ലാ​​ണ്. വി​​ജ​​യ​​ല​​ക്ഷ്മി​​യു​​ടെ ക​​വി​​ത​​ക​​ൾ വാ​​യി​​ക്കു​​മ്പോ​​ൾ എ​​നി​​ക്ക​​ത​​നു​​ഭ​​വ​​പ്പെ​​ട്ടി​​ട്ടു​​ണ്ട്. പാ​​തി ചാ​​രി​​യ കൗ​​തു​​കം പോ​​ലൊ​​ന്ന്. ‘’എ​​ന്തൊ​​ര​​പൂ​​ർ​​വ സു​​ന്ദ​​ര ഗം​​ഭീ​​ര​​മെ​​ൻ മു​​ഖ’’​​മെ​​ന്നു പ​​റ​​യും​​പോ​​ലെ. അ​​ല്ലെ​​ങ്കി​​ൽ അ​​ക​​ല​​ത്തി​​രി​​ക്കു​​മ്പോ​​ൾ അ​​ടു​​ത്തെ​​ത്താ​​നും അ​​രി​​ക​​ത്താ​​യാ​​ൽ ഒ​​ന്നു​​മാ​​റി​​നി​​ന്ന് വി​​സ്മ​​യം കൊ​​ള്ളാ​​നും കൊ​​തി​​ക്കു​​ന്ന ഉ​​ൾ​​ച്ചൂ​​ട്. അ​​ത​​നു​​ഭ​​വി​​ക്കു​​മ്പോ​​ൾ ഞാ​​നൊ​​രി​​ക്ക​​ലും ക​​വി​​ത​​യു​​ടെ പൂ​​ര​​പ്പ​​റ​​മ്പ് വി​​ട്ടു​​പോ​​കു​​ന്നി​​ല്ല. നെ​​റ്റി​​പ്പ​​ട്ട​​വും ച​​മ​​യ​​വും അ​​ഴി​​ക്കാ​​ത്ത ഒ​​റ്റ​​ക്കൊ​​മ്പ​​നെ​​പ്പോ​​ലെ ഹൃ​​ദ​​യാ​​ഹ്ലാ​​ദ​​ത്തി​​ൻ നെ​​ടും​​പാ​​ത​​യി​​ലൂ​​ടെ ഞാ​​ൻ ന​​ട​​ക്കും. അ​​പ്പോ​​ഴും എ​​ന്‍റെ മ​​ദ​​പ്പാ​​ടി​​നെ ത​​ള​​യ്ക്കു​​ന്ന​​ത് വി​​സ്മ​​യി​​പ്പി​​ക്കു​​ന്ന അ​​ർ​​ദ്ധ​​മ​​ന്ദ​​സ്മി​​ത​​ങ്ങ​​ളാ​​ണ്.

വി​​ജ​​യ​​ല​​ക്ഷ്മി​​യു​​ടെ ക​​വി​​ത ഓ​​ർ​​ക്കും​​പോ​​ലെ ഷൈ​​നി തോ​​മ​​സി​​ന്‍റെ ക​​വി​​ത​​യും ദൂ​​ര​​ത്തു​​ദൂ​​ര​​ത്താ​​യി നീ​​ങ്ങി​​പ്പോ​​മേ​​തോ ദുഃ​​ഖ​​ഗീ​​ത​​ത്തി​​ന്‍റെ പ​​ല്ല​​വി​​പോ​​ലെ ഞാ​​നോ​​ർ​​ക്കു​​ന്നു. ക​​വി​​ത​​യി​​ലൊ​​രി​​ട​​ത്ത് ഷൈ​​നി എ​​ഴു​​തു​​ന്നു: “എ​​നി​​ക്ക് നി​​യ​​ന്ത്രി​​ക്കാ​​നാ​​കാ​​ത്ത​​ത് ഒ​​ന്നേ​​യു​​ള്ളൂ. ഇ​​ട​​യ്ക്കി​​ടെ​​യു​​ള്ള ചി​​രി. അ​​തു മ​​റ്റു​​ള്ള​​വ​​ർ​​ക്ക് ബു​​ദ്ധി​​മു​​ട്ടാ​​കു​​ന്നു. ചി​​ല​​ർ ആ ​​ചി​​രി​​യെ ഭ്രാ​​ന്തി​​ന്‍റെ​​യും വി​​ഡ്ഢി​​ത്ത​​ത്തി​​ന്‍റെ​​യും ചി​​ഹ്ന​​മാ​​യി കാ​​ണു​​ന്നു. യ​​ഥാ​​ർ​​ഥ​​ത്തി​​ൽ ആ ​​ചി​​രി എ​​ന്‍റെ നി​​ശ്വാ​​സ​​മാ​​ണ്’’​​എ​​ന്ന്. ഷൈ​​നി​​യു​​ടെ ക​​വി​​ത ച​​ന്ദ​​ന​​മു​​ര​​സു​​മ്പോ​​ൾ പൊ​​ന്തു​​ന്ന സു​​ഗ​​ന്ധം​​പോ​​ലെ​​യാ​​ണ്.​​വാ​​തി​​ൽ പാ​​തി​​ചാ​​രി നി​​ൽ​​ക്കു​​ന്ന അ​​ർ​​ദ്ധ​​മ​​ന്ദ​​സ്മി​​തം. നീ​​ല ക​​ളാം​​ബു​​ദം​​പോ​​ലെ പെ​​യ്യാ​​നൊ​​രു​​ങ്ങി നി​​ൽ​​ക്കു​​ന്ന ഒ​​ന്ന്. മ​​ല​​യാ​​ള​​ത്തി​​ൽ ഇ​​നി​​യു​​മു​​ണ്ടേ​​റെ “സ​​ര​​സ്വ​​തി’’​​ക​​ളെ ഓ​​ർ​​ക്കാ​​ൻ. എ​​ത്ര​​യോ ഗു​​പ്ത​​സ​​ര​​സ്വ​​തി​​ക​​ൾ തീ​​വെ​​യി​​ൽ മോ​​ന്തി​​ക്കു​​ടി​​ച്ച് ആ​​ഴ​​ങ്ങ​​ളി​​ലൂ​​ടെ ഒ​​ഴു​​കു​​ന്നു​​ണ്ടാ​​കും. അ​​വ​​ർ ഇ​​ട​​യ്ക്കി​​ടെ മാ​​ത്രം തൊ​​ട്ടു​​തൊ​​ട്ടി​​ല്ലെ​​ന്ന​​മ​​ട്ടി​​ൽ മ​​ണ്ണി​​നു​​ മീ​​തെ പൊ​​ന്തി​​വ​​ന്ന് ഒ​​ന്നു ന​​ന​​ഞ്ഞ് പൊ​​ടു​​ന്ന​​നെ അ​​പ്ര​​ത്യ​​ക്ഷ​​രാ​​കു​​ന്നു. വാ​​സ​​നാ​​വൈ​​ഭ​​വ​​ത്താ​​ൽ ​​മാ​​ത്രം എ​​ഴു​​തി​​പ്പോ​​കു​​ന്ന​​വ​​ർ. ക​​ള​​പ്പു​​ര​​ക​​ളി​​ൽ ഒ​​ന്നും ശേ​​ഖ​​രി​​ക്കാ​​ത്ത​​വ​​ർ. വി​​ത്തെ​​ല്ലാം വി​​ത​​ച്ചു പോ​​കു​​ന്ന​​വ​​ർ. ഒ​​റ്റ​​യൊ​​റ്റ​​ച്ചി​​റ​​കു​​ക​​ൾ. സാ​​ല​​ഭ​​ഞ്ജി​​ക​​ക​​ൾ.

പോ​​ണ്ടി​​ച്ചേ​​രി അ​​ര​​ബി​​ന്ദോ ആ​​ശ്ര​​മ​​ത്തി​​ലെ പു​​സ്ത​​ക​​ശാ​​ല​​യി​​ൽ​​നി​​ന്നാ​​ണ് ഞാ​​ൻ “സാ​​വി​​ത്രി’’ വാ​​ങ്ങി​​യ​​ത്. ആ​​ശ്ര​​മ​​ത്തി​​നു പു​​റ​​ത്തെ വേ​​പ്പു​​മ​​ര​​ത്ത​​ണ​​ലി​​ലി​​രു​​ന്ന് ഞാ​​ന​​തു വാ​​യി​​ച്ചു​​തു​​ട​​ങ്ങി.​​തീ​​വ്ര നി​​ഗൂ​​ഢ​​മാ​​യൊ​​രു കാ​​വ്യ​​സ​​ല്ലാ​​പ​​മാ​​യി​​രു​​ന്നു സാ​​വി​​ത്രി. സ്നേ​​ഹ​​ഖേ​​ദ​​ങ്ങ​​ളു​​ടെ വി​​ങ്ങ​​ൽ. ഏ​​തോ ഒ​​രു ഗു​​ഹാ​​ത​​മ​​സ്സി​​ൽ നി​​ന്നു​​യ​​ർ​​ന്ന മു​​ര​​ൾ​​ച്ച. സൂ​​ക്ഷ്മ​​സ്വ​​ര​​ങ്ങ​​ളി​​ൽ കൊ​​രു​​ത്തി​​ട്ട പ​​ഴ​​കി​​യൊ​​രീ​​ണം. ഉ​​ൾ​​ത്താ​​പ​​ത്താ​​ൽ നൊ​​ന്ത ഒ​​രാ​​ദി​​യു​​ഷ​​സ്. ഇ​​തെ​​ല്ലാം ഞാ​​ന​​തി​​ൽ അ​​നു​​ഭ​​വി​​ച്ചു. എ​​ന്നാ​​ലൊ​​രു പു​​ല്ലാ​​ങ്കു​​ഴ​​ലി​​ന്‍റെ മു​​റി​​പ്പാ​​ടു​​ക​​ൾ ഞാ​​ന​​തി​​ൽ ക​​ണ്ടി​​ല്ല. പ​​ക്ഷേ, അ​​തി​​ൽ​​നി​​ന്ന് ക​​ൽ​​വി​​ള​​ക്കി​​ൽ​​നി​​ന്നാ​​ളും തി​​രി​​നാ​​ളം​​പോ​​ലെ ഒ​​രു തേ​​ങ്ങ​​ൽ ഉ​​യ​​ർ​​ന്നു​​കേ​​ട്ടു. അ​​ങ്ങ​​നെ വാ​​യി​​ച്ചി​​രി​​ക്കെ ഒ​​രു പെ​​ൺ​​കു​​ട്ടി അ​​രി​​കി​​ൽ വ​​ന്നി​​രു​​ന്നു.​​അ​​ധി​​കം പ്രാ​​യ​​മി​​ല്ല. മു​​ഖ​​ത്ത് ഒ​​രു ചി​​രി​​യും കൈ​​യി​​ൽ ഒ​​രു പു​​സ്ത​​ക​​വു​​മു​​ണ്ട്. ആ ​​പു​​സ്ത​​ക​​ത്തി​​ന്‍റെ പു​​റം​​ച​​ട്ട ഞാ​​ൻ ശ്ര​​ദ്ധി​​ച്ചു. പ്ര​​ണ​​യ​​ത്താ​​ൽ ആ​​ളി​​ക്ക​​ത്തി​​യ ഒ​​രു മു​​ഖ​​മാ​​യി​​രു​​ന്നു ആ ​​ക​​വ​​റി​​ൽ. ആ ​​മു​​ഖ​​ത്തി​​ന് അ​​ഗ്നി​​യു​​ടെ നി​​റ​​മാ​​യി​​രു​​ന്നു. ഭ​​ക്ത​​മീ​​ര​​യു​​ടെ. ഗി​​രി​​ധ​​ര​​ഗോ​​പാ​​ല​​നി​​ൽ ഒ​​ഴു​​കി​​പ്പ​​ര​​ന്ന മ​​റ്റൊ​​രു യ​​മു​​ന. ഒ​​രു വ​​ന​​മാ​​ല. കൃ​​ഷ്ണ​​ശി​​ല​​യി​​ൽ അ​​ലി​​ഞ്ഞൂ​​ർ​​ന്ന ഹ​​രി​​യു​​ടെ മാ​​ത്രം മീ​​ര. എ​​നി​​ക്ക​​റി​​യാ​​വു​​ന്ന മ​​ല​​യാ​​ള​​ത്തി​​ലും അ​​തി​​ലേ​​റെ കു​​റ​​ച്ച​​റി​​യാ​​വു​​ന്ന ഇം​​ഗ്ലീ​​ഷി​​ലു​​മാ​​യി ഞാ​​ന​​വ​​ളോ​​ട് മി​​ണ്ടി​​പ്പ​​റ​​ഞ്ഞു. അ​​വ​​ൾ വാ​​ചാ​​ല​​മാ​​യി എ​​ന്നോ​​ടു സം​​സാ​​രി​​ച്ചു. ക​​വി​​ത​​യാ​​യി​​രു​​ന്നു ഞ​​ങ്ങ​​ളു​​ടെ ഭാ​​ഷ. അ​​ത് ഹൃ​​ദ​​യ​​ത്തി​​ലൂ​​ടെ ഒ​​ഴു​​കി​​വ​​ന്ന​​പ്പോ​​ൾ ഞ​​ങ്ങ​​ൾ​​ക്കി​​രു​​വ​​ർ​​ക്കും. അ​​ത് പെ​​ട്ടെ​​ന്ന് മ​​ന​​സി​​ലാ​​യി. അ​​വ​​ൾ​​ക്ക​​ധി​​കം പ​​ഠി​​പ്പി​​ല്ല. പ​​ക്ഷേ, വാ​​യി​​ക്കാ​​നും എ​​ഴു​​താ​​നും അ​​തി​​ലേ​​റെ സ്വ​​പ്നം കാ​​ണാ​​നു​​മ​​റി​​യാം. ഒ​​രു നോ​​ട്ടു​​ബു​​ക്ക് നി​​റ​​യെ ക​​വി​​ത എ​​ഴു​​തി​​വ​​ച്ചി​​രി​​ക്കു​​ന്ന​​ത് അ​​വ​​ളെ​​നി​​ക്കു കാ​​ട്ടി​​ത്ത​​ന്നു. അ​​തി​​ലൊ​​ന്നി​​ന്‍റെ അ​​ർ​​ത്ഥം ഞാ​​ൻ ചോ​​ദി​​ച്ചു മ​​ന​​സി​​ലാ​​ക്കി. അ​​തി​​ങ്ങ​​നെ​​യാ​​ണ്.


“ഞാ​​ൻ മ​​ഴ കാ​​ത്തു​​നി​​ൽ​​ക്കു​​ക​​യാ​​ണ്.
ന​​ന​​യാ​​ന​​ല്ല; അ​​ലി​​യാ​​ൻ.
ഞാ​​ൻ വെ​​യി​​ൽ കാ​​ത്തു​​നി​​ൽ​​ക്കു​​ക​​യാ​​ണ്.
വി​​യ​​ർ​​ക്കാ​​ന​​ല്ല; ഉ​​രു​​കാ​​ൻ.”

അ​​ർ​​ഥ​​മ​​റി​​ഞ്ഞ​​പ്പോ​​ൾ ഞാ​​ന​​ദ്ഭു​​ത​​പ്പെ​​ട്ടു​​പോ​​യി. ഒ​​രു കൊ​​ച്ചു​​പെ​​ൺ​​കു​​ട്ടി ഇ​​ത്ര​​യു​​മെ​​ഴു​​തു​​മോ എ​​ന്ന് ഞാ​​നെ​​ന്നോ​​ടു​​ത​​ന്നെ ചോ​​ദി​​ച്ചു. അ​​വ​​ളൊ​​രു മീ​​രാ​​ഭ​​ക്ത​​യാ​​ണ്. മീ​​ര​​യു​​ടെ തു​​ട​​ർ​​ച്ച ത​​ന്നി​​ലു​​ണ്ടെ​​ന്ന് അ​​വ​​ൾ വി​​ശ്വ​​സി​​ക്കു​​ന്നു. മീ​​ര​​യെ​​പ്പോ​​ലെ അ​​വ​​ളും ഗ്രാ​​മ​​ത്തി​​ലെ ഒ​​രു ക​​റു​​മ്പ​​നെ സ്നേ​​ഹി​​ക്കു​​ന്നു​​ണ്ട്. അ​​തി​​ന്‍റെ പേ​​രി​​ൽ കു​​ലം​​മു​​ടി​​ച്ച​​വ​​ളെ​​ന്ന് ഒ​​രു ഗ്രാ​​മം അ​​വ​​ളെ വി​​ളി​​ക്കു​​ന്നു. പ​​ക്ഷേ, അ​​വ​​ളു​​ടെ ക​​വി​​ത​​ക​​ളാ​​രും ശ്ര​​ദ്ധി​​ക്കു​​ന്നി​​ല്ല. അ​​വ​​ളു​​ടെ വി​​ര​​ഹ​​ഭ​​ക്തി​​യെ ആ​​രും തി​​രി​​ച്ച​​റി​​യു​​ന്നി​​ല്ല. അ​​വ​​ളി​​നി ന​​ട​​ക്കേ​​ണ്ട ഗ്രീ​​ക്ഷ്മ​​ദൂ​​ര​​ങ്ങ​​ളെ ഓ​​ർ​​ത്ത​​പ്പോ​​ൾ എ​​നി​​ക്കു സ​​ങ്ക​​ടം​​തോ​​ന്നി. യാ​​ത്ര പ​​റ​​ഞ്ഞു​​പി​​രി​​യു​​മ്പോ​​ൾ അ​​വ​​ളി​​ൽ​​നി​​ന്ന് അ​​റി​​യാ​​തെ ഊ​​ർ​​ന്നു​​പോ​​യ രാ​​ഗ​​സ്മി​​തം എ​​ന്നെ​​യും മു​​റു​​ക്കെ പി​​ടി​​ക്കു​​ന്നോ എ​​ന്നു തോ​​ന്നി. അ​​വ​​ൾ അ​​രി​​കി​​ൽ​​നി​​ന്ന് പോ​​യ​​പ്പോ​​ൾ ഒ​​രു കു​​യി​​ൽ പ​​റ​​ന്നു​​പോ​​യ​​തു​​പോ​​ലെ എ​​നി​​ക്ക​​നു​​ഭ​​വ​​പ്പെ​​ട്ടു. “സാ​​വി​​ത്രി’’ ഞാ​​ൻ മ​​ട​​ക്കി​​വ​​ച്ചു. ഇ​​നി വാ​​യി​​ക്കു​​വാ​​ൻ വ​​യ്യ. മ​​ന​​സ് അ​​സ്വ​​സ്ഥ​​മാ​​ണ്. വേ​​ർ​​പി​​രി​​യാ​​ൻ മാ​​ത്രം ഒ​​ന്നി​​ച്ചു​​കൂ​​ടി​​യ നി​​മി​​ഷ​​ങ്ങ​​ളെ ഞാ​​ൻ ശ​​പി​​ച്ചു.

പോ​​ണ്ടി​​ച്ചേ​​രി​​ൽ​​യി​​ൽ​​നി​​ന്ന് ചി​​ദം​​ബ​​ര​​ത്തേ​​ക്കാ​​യി​​രു​​ന്നു തു​​ട​​ർ​​യാ​​ത്ര. എ​​ല്ലാ​​വ​​രും ബ​​സി​​നു​​ള്ളി​​ലെ സം​​ഗീ​​ത​​ത്തി​​ൽ ആ​​ടി​​ത്തി​​മി​​ർ​​ക്കു​​മ്പോ​​ൾ ഞാ​​ൻ മാ​​ത്രം നി​​ശ​​ബ്ദ​​നാ​​യി​​രു​​ന്നു. കൂ​​ട്ടു​​കാ​​ർ അ​​വ​​ർ​​ക്കൊ​​പ്പം കൂ​​ടാ​​ൻ നി​​ർ​​ബ​​ന്ധി​​ച്ച​​പ്പോ​​ൾ ത​​ല​​ വേദ​​നി​​ക്കു​​ന്നു എ​​ന്നു ഞാ​​ൻ ക​​ള​​വു പറ​​ഞ്ഞു. ശ​​രി​​ക്കും ഞാ​​ൻ ക​​ള​​വു പ​​റ​​യു​​ക​​യാ​​യി​​രു​​ന്നി​​ല്ല. വേ​​ദ​​നി​​ക്കു​​ന്നു​​ണ്ടാ​​യി​​രു​​ന്നു. പ​​ക്ഷേ, ആ ​​വേ​​ദ​​ന മ​​ന​​സി​​നാ​​യി​​രു​​ന്നു.​​ ആ അ​​ർ​​ദ്ധ​​മ​​ന്ദ​​സ്മി​​തം ത​​ന്നി​​ട്ടു​​പോയ, ഒ​​രു തൊ​​ട്ടാ​​വാ​​ടി മു​​ള്ളു​​കൊ​​ണ്ട വേ​​ദ​​ന.