സു​സ്മി​ത​യാ​യി ജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ ഹൃ​ദ​യ​ത്തി​ലേ​ക്കു ന​ട​ന്നു​ക​യ​റി​യ സു​ഷ​മ സ്വ​രാ​ജി​ന്‍റെ വി​യോ​ഗം ഇ​ന്ത്യ​ക്കു വേ​ദ​ന​യാ​യി. മ​ല​യാ​ളി​ക​ളു​ടെ​യും പ്ര​വാ​സി​ക​ളു​ടെ​യും മാ​ത്ര​മ​ല്ല, ഓ​രോ ഇ​ന്ത്യ​ക്കാ​ര​ന്‍റെ​യും ഹൃ​ദ​യ​ത്തി​ൽ തൊ​ട്ട നേ​താ​വി​നെ​യാ​ണു രാ​ജ്യ​ത്തി​നു ന​ഷ്ട​മാ​യ​ത്. ഒ​രി​ക്ക​ൽ പ​രി​ച​യ​പ്പെ​ട്ട​വ​രു​ടെ പ്രി​യ​ങ്ക​രി​യാ​യി ഇ​തു​പോ​ലെ മാ​റി​യ മ​റ്റൊ​രു വ​നി​താ നേ​താ​വും സ​മീ​പ​കാ​ല ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ ഉ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. മു​തി​ർ​ന്ന കേ​ന്ദ്ര​മ​ന്ത്രി​യാ​യി​രി​ക്കു​ന്പോ​ഴും അ​മ്മ​യു​ടെ, സ​ഹോ​ദ​രി​യു​ടെ സ്നേ​ഹ​വും വാ​ത്സ​ല്യ​വും ആ​യി​രു​ന്നു സു​ഷ​മ​യു​ടെ വ​ലി​യ സ​ന്പ​ത്തും ശ​ക്തി​യും.

വി​ദേ​ശ​കാ​ര്യ​മ​ന്ത്രി​യെ​ന്ന നി​ല​യി​ൽ സു​ഷ​മ സ്വ​രാ​ജ് പ്ര​വാ​സി​ക​ളു​ടെ അ​ടു​ത്ത സു​ഹൃ​ത്തും സ​ഹാ​യി​യും ആ​യി​രു​ന്നു. ട്വി​റ്റ​റി​ലൂ​ടെ പോ​ലും അ​റി​യി​ക്കു​ന്ന സ​ന്ദേ​ശ​ങ്ങ​ളോ​ട് അ​പ്പോ​ൾ ത​ന്നെ ക്രി​യാ​ത്മ​ക​മാ​യി പ്ര​തി​ക​രി​ക്കാ​നും പ്ര​ശ്ന​ങ്ങ​ൾ ക​ഴി​യു​ന്ന​തെ​ല്ലാം പ​രി​ഹ​രി​ക്കാ​നും സു​ഷ​മ എ​ടു​ത്ത താ​ത്പ​ര്യം പ​ല​രും മ​റ​ക്കി​ല്ല. മ​രി​ക്കു​ന്ന​തി​നു തൊ​ട്ടു​മു​ന്പു പോ​ലും ട്വി​റ്റ​റി​ലും ടെ​ലി​ഫോ​ണി​ലും സ​ജീ​വ​യാ​യി​രു​ന്നു അ​റു​പ​ത്തേ​ഴു​കാ​രി​യാ​യ അ​വ​ർ. സു​ഷ​മ​യ്ക്കു പ​ക​രം വ​യ്ക്കാ​ൻ ഇ​ന്ത്യ​ൻ രാ​ഷ്‌​ട്രീ​യ​ത്തി​ൽ ത​ത്കാ​ലം മ​റ്റൊ​രാ​ളി​ല്ല.

കേ​ര​ളം മ​റ​ക്കാ​ത്ത ക​രു​ത​ൽ

ലോ​ക​ത്തെ​വി​ടെ​യും ക​ഷ്ട​ത​യി​ലാ​യ പ്ര​വാ​സി​ക​ളെ സ​ഹാ​യി​ക്കാ​ൻ സു​ഷ​മ നേ​രി​ട്ട് ഇ​ട​പെ​ട്ട​തി​ന്‍റെ ഓ​ർ​മ​ക​ൾ വ​ള​രെ​യേ​റെ​യാ​ണ്. ല​ക്ഷ​ക്ക​ണ​ക്കി​ന് ഇ​ന്ത്യ​ക്കാ​ർ​ക്ക് ആ​ശ്വാ​സ​വും ത​ണ​ലു​മാ​യി​രു​ന്നു സു​ഷ​മ. ഇ​റാ​ക്കി​ലും യെ​മ​നി​ലും മ​റ്റും യു​ദ്ധ​ത്തി​ൽ പെ​ട്ട ന​ഴ്സു​മാ​ർ അ​ട​ക്ക​മു​ള്ള മ​ല​യാ​ളി​ക​ളെ സു​ര​ക്ഷി​ത​രാ​യി നാ​ട്ടി​ൽ തി​രി​കെ​യെ​ത്തി​ക്കാ​ൻ വി​ദേ​ശ​കാ​ര്യ മ​ന്ത്രിത​ന്നെ നേ​രി​ട്ട് സ​ജീ​വ​മാ​യ​തി​ന്‍റെ ന​ന്ദി മ​റ​ക്കാ​വു​ന്ന​ത​ല്ല.

ഇ​റാ​ക്കി​ലെ ഭീ​ക​ര​മാ​യ ഏ​റ്റു​മു​ട്ട​ലി​ൽ നി​ന്ന് 42 മ​ല​യാ​ളി ന​ഴ്സു​മാ​രെ പോ​റ​ലേ​ൽ​പ്പി​ക്കാ​തെ ര​ക്ഷ​പ്പെ​ടു​ത്താ​ൻ സു​ഷ​മ നേ​രി​ട്ടു ന​ട​ത്തി​യ ശ്ര​മ​ങ്ങ​ൾ മാ​ത്രം മ​തി​യാ​കും മ​ന്ത്രി​യെ​ന്ന നി​ല​യി​ൽ അ​വ​രു​ടെ ക​ഴി​വും ക​രു​ത്തും അ​വ​രി​ലെ മ​നു​ഷ്യ​ത്വ​വും വെ​ളി​വാ​ക്കാ​ൻ. പു​ല​ർ​ച്ചെ ഒ​ന്ന​ര​യ്ക്കു പോ​ലും ര​ക്ഷാ​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ത്തി​ന് നേ​രി​ട്ടു നേ​തൃ​ത്വം ന​ൽ​കി​യ സു​ഷ​മ​യെ കേ​ര​ളം മ​റ​ക്കി​ല്ല. അ​ന്ന​ത്തെ കേ​ര​ള മു​ഖ്യ​മ​ന്ത്രി ഉ​മ്മ​ൻ ചാ​ണ്ടി​യു​ടെ ഫോ​ണ്‍ സ​ന്ദേ​ശം കി​ട്ടി​യ​യു​ട​ൻ കു​വൈ​റ്റി​ലെ ഇ​ന്ത്യ​ൻ എം​ബ​സി​യി​ൽ വി​ളി​ച്ച് വേ​ണ്ടതെ​ല്ലാം ചെ​യ്തു ഈ ​മ​ന്ത്രി.

യെ​മ​നി​ൽനി​ന്ന് ഭീ​ക​ര​ർ ത​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു​പോ​യി ഒ​രു വ​ർ​ഷ​ത്തി​ലേ​റെ ത​ട​വി​ൽ പാ​ർ​പ്പി​ച്ച മ​ല​യാ​ളി വൈ​ദി​ക​ൻ ഫാ. ​ടോം ഉ​ഴു​ന്നാ​ലി​ലി​ന്‍റെ മോ​ച​ന​ത്തി​നാ​യും സു​ഷ​മ ന​ട​ത്തി​യ ഇ​ട​പെ​ട​ലു​ക​ൾ ആ​ഗോ​ള​ത​ല​ത്തി​ൽ ശ്ര​ദ്ധ നേ​ടി​യി​രു​ന്നു.

രാ​ഷ്‌​ട്രീ​യ​ത്തി​ന​തീ​ത​മാ​യി ജ​ന​ങ്ങ​ൾ സു​ഷ​മ​യെ സ്നേ​ഹി​ച്ച​തി​ന്‍റെ കാ​ര​ണ​ങ്ങ​ൾ തേ​ടി അ​ല​യേ​ണ്ടതി​ല്ല. നൂ​റുക​ണ​ക്കി​നാ​ളു​ക​ളു​ടെ ഹൃ​ദ​യ​ത്തി​ലും മ​ന​സി​ലും സു​ഷ​മ സ്ഥാ​നം പി​ടി​ച്ചു. മ​ന്ത്രി​യെ​ന്ന നി​ല​യി​ൽ രാ​ജ്യ​ത്തി​നും പൗ​ര​ന്മാ​ർ​ക്കുംവേ​ണ്ടി ഉൗ​ണും ഉ​റ​ക്ക​വും ഉ​പേ​ക്ഷി​ച്ച് പ​ണി​യെ​ടു​ക്കാ​ൻ സു​ഷ​മ മ​ടി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല. അ​തേ​സ​മ​യം, ആ​ഗോ​ള വേ​ദി​ക​ളി​ൽ ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ മാ​ന്യ​വും സൗ​മ്യ​വു​മാ​യ മു​ഖ​വു​മാ​യി.

പാ​പ്പാ​യ്ക്കും പ്രി​യ​ങ്ക​രി

റോ​മി​ലെ​ത്തി ഫ്രാ​ൻ​സി​സ് മാ​ർ​പാ​പ്പ​യു​മാ​യി സു​ഷ​മ ന​ട​ത്തി​യ കൂ​ടി​ക്കാ​ഴ്ച​യെ​ക്കു​റി​ച്ച് ക​ർ​ദി​നാ​ൾ ഡോ. ​ഓ​സ്വാ​ൾ​ഡ് ഗ്രേ​ഷ്യ​സി​ന്‍റെ അ​നു​ശോ​ച​ന​ക്കു​റി​പ്പി​ൽ പ​റ​യു​ന്നു​ണ്ട്. വ​ള​രെ ആ​ത്മീ​യ​ത​യു​ള്ള ഒ​രു വ്യ​ക്തി​യാ​ണ് ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ വി​ദേ​ശ​കാ​ര്യ​മ​ന്ത്രി എ​ന്ന് ഫ്രാ​ൻ​സി​സ് പാ​പ്പാ പ​റ​ഞ്ഞ കാ​ര്യം ക​ർ​ദി​നാ​ളി​ന്‍റെ ക​ത്തി​ൽ ചൂ​ണ്ടി​ക്കാ​ട്ടി​യി​ട്ടു​ണ്ട്.

അ​ഗ​തി​ക​ളു​ടെ അ​മ്മ മ​ദ​ർ തെ​രേ​സ​യെ വി​ശു​ദ്ധ​യാ​യി പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ച റോ​മി​ലെ ച​ട​ങ്ങി​ൽ ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ ഒൗ​ദ്യോ​ഗി​ക പ്ര​തി​നി​ധിസം​ഘ​ത്തെ ന​യി​ച്ച​തു വി​ദേ​ശ​മ​ന്ത്രി​യാ​യി​രു​ന്ന സു​ഷ​മ​യാ​യി​രു​ന്നു. ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ വ​നി​താ വി​ദേ​ശ​കാ​ര്യ​മ​ന്ത്രി​ക്ക് ഫ്രാ​ൻ​സി​സ് മാ​ർ​പാ​പ്പ തി​ര​ക്കി​നി​ട​യി​ലും പ്ര​ത്യേ​ക കൂ​ടി​ക്കാ​ഴ്ച അ​നു​വ​ദി​ച്ചു. ഫ്രാ​ൻ​സി​സ് മാ​ർ​പാ​പ്പ​യെ ഇ​ന്ത്യ​യി​ലേ​ക്കു ക്ഷ​ണി​ക്കാ​നും ആ ​കൂ​ടി​ക്കാ​ഴ്ചയ്ക്കി​ട​യി​ൽ സു​ഷ​മ മ​റ​ന്നി​ല്ല.

കേ​ന്ദ്ര​മ​ന്ത്രി ഹ​ർ​സി​മ്ര​ത് കൗ​റും അ​ന്ന് സു​പ്രീം​കോ​ട​തി ജ​ഡ്ജി​യാ​യി​രു​ന്ന ജ​സ്റ്റീ​സ് കു​ര്യ​ൻ ജോ​സ​ഫും ഫ്രാ​ൻ​സി​സ് പാ​പ്പാ​യു​മാ​യു​ള്ള സു​ഷ​മ​യു​ടെ കൂ​ടി​ക്കാ​ഴ്ച​യി​ൽ കൂ​ടെ​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. മാ​ർ​പാ​പ്പ​യു​മാ​യി വ്യ​ക്തി​പ​ര​മാ​യ സൗ​ഹൃ​ദം ഉൗ​ട്ടി​യു​റ​പ്പി​ക്കാ​നും സു​ഷ​മ​യ്ക്കാ​യി. ഇ​ന്ത്യ​യി​ലേ​ക്കു ര​ണ്ടു കൈ​യും​നീ​ട്ടി സ്വീ​ക​രി​ക്കാ​ൻ സു​ഷ​മ കാ​ത്തി​രി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു. ഇ​രു​വ​രും ത​മ്മി​ലു​ള്ള കൂ​ടി​ക്കാ​ഴ്ച​യു​ടെ ഫോ​ട്ടോ വി​ദേ​ശ ​ന​യ​ത​ന്ത്ര​ത്തി​ലെ മി​ക​വു​റ്റ ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളി​ലൊ​ന്നാ​യി മാ​റു​ക​യും ചെ​യ്തു.

വ​ത്തി​ക്കാ​നു​മാ​യു​ള്ള ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ ബ​ന്ധം ഉൗ​ഷ്മ​ള​മാ​ക്കാ​ൻ സു​ഷ​മ​യ്ക്കാ​യി. പ​ക്ഷേ, സു​ഷ​മ ലോ​ക​ത്തോ​ടു വി​ടപ​റ​ഞ്ഞ​പ്പോ​ഴും ആ​ഗോ​ള സ​മാ​ധാ​ന​ത്തി​ന്‍റെ നാ​യ​ക​നാ​യ ഫ്രാ​ൻ​സി​സ് പാ​പ്പ​യ്ക്ക് ഇ​ന്ത്യ​യി​ലേ​ക്കു വ​രാ​ൻ ന​രേ​ന്ദ്ര മോ​ദി സ​ർ​ക്കാ​ർ അ​വ​സ​രം ന​ൽ​കി​യി​ട്ടി​ല്ലെ​ന്ന​തു ച​രി​ത്ര​ത്തി​ന്‍റെ ദു​ര്യോ​ഗ​മാ​കും. ലോ​ക​മെ​ങ്ങു​മു​ള്ള പാ​വ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും അ​ശ​ര​ണ​രു​ടെ​യും പ്ര​തീ​ക്ഷ​യാ​യി ഫ്രാ​ൻ​സി​സ് പാ​പ്പ​യു​ടെ ഇ​ന്ത്യാ സ​ന്ദ​ർ​ശ​നം സാ​ധ്യ​മാ​ക്ക​ണ​മെ​ന്ന സു​ഷ​മ​യു​ടെ മോ​ഹം ഇ​നി​യെ​ങ്കി​ലും മോ​ദി​യും കൂ​ട്ട​രും പാ​ലി​ക്കു​മെ​ന്ന് ആ​ശി​ക്കാം.

ക​രു​ത്തു​റ്റ രാ​ഷ്‌​ട്രീ​യജീ​വി​തം

മൂ​ന്നു ത​വ​ണ എം​എ​ൽ​എ, ഒ​ന്പ​തു ത​വ​ണ എം​പി, സം​സ്ഥാ​ന മ​ന്ത്രി, മു​ഖ്യ​മ​ന്ത്രി, കേ​ന്ദ്ര​മ​ന്ത്രി എ​ന്നീ പ​ദ​വി​ക​ളി​ലെ​ല്ലാം ശോ​ഭി​ച്ച ജ​ന​കീ​യ നേ​താ​വാ​ണ് സു​ഷ​മ. ദ​ക്ഷി​ണ ഡ​ൽ​ഹി​യി​ൽ നി​ന്നാ​ണ് സു​ഷ​മ ആ​ദ്യകാ​ല​ങ്ങ​ളി​ൽ ലോ​ക്സ​ഭ​യി​ലേ​ക്കു മ​ത്സ​രി​ച്ചു ജ​യി​ച്ച​ത്. ഡ​ൽ​ഹി​യു​ടെ ച​രി​ത്ര​ത്തി​ലെ ര​ണ്ടു വ​നി​താ മു​ഖ്യ​മ​ന്ത്രി​മാ​രും - സു​ഷ​മ സ്വ​രാ​ജും ഷീ​ല ദീ​ക്ഷി​തും - ആ​ഴ്ച​ക​ളു​ടെ മാ​ത്രം വ്യ​ത്യാ​സ​ത്തി​ൽ രാ​ജ്യ​ത്തി​നു ന​ഷ്ട​മാ​യ​തും യാ​ദൃ​ച്ഛി​കതയാ​യി.


ഇ​ന്ദി​രാ​ഗാ​ന്ധി​ക്കു പി​ന്നാ​ലെ കേ​ന്ദ്ര​ത്തി​ൽ വാ​ർ​ത്താ​വി​ത​ര​ണം, വി​ദേ​ശ​കാ​ര്യം എ​ന്നീ പ്ര​ധാ​ന വ​കു​പ്പു​ക​ളി​ൽ മ​ന്ത്രി​യാ​യ വ​നി​ത​യാ​ണു സു​ഷ​മ സ്വ​രാ​ജ്. ഇ​ന്ദി​രാ​ഗാ​ന്ധി​ക്കു ശേ​ഷം ഇ​ന്ത്യ​ൻ രാ​ഷ്‌​ട്രീ​യ​ത്തി​ലെ ക​രു​ത്തി​ന്‍റെ മാ​ത്ര​മ​ല്ല, സൗ​മ്യ​ത​യു​ടെ​യും മാ​ന്യ​ത​യു​ടെ​യും കൂ​ടി പ്ര​തി​രൂ​പ​ങ്ങ​ളാ​യി​രു​ന്നു സു​ഷ​മ​യും ഷീ​ലാ ദീ​ക്ഷി​തും.

രാ​ഷ്‌​ട്രീ​യ​ത്തി​ൽ എ​തി​രാ​ളി​ക​ളാ​യ​പ്പോ​ഴും സു​ഷ​മ സ്വ​രാ​ജും ഷീ​ല ദീ​ക്ഷി​തും പ​ര​സ്പ​രം ന​ല്ല സൗ​ഹൃ​ദം കാ​ത്തു​സൂ​ക്ഷി​ച്ചി​രു​ന്നു. തു​ട​ർ​ച്ച​യാ​യ മൂ​ന്നു ത​വ​ണ​യാ​യി 15 വ​ർ​ഷം മു​ഖ്യ​മ​ന്ത്രി​യാ​യി​രു​ന്നു ഷീ​ല ക​ഴി​ഞ്ഞ ജൂ​ലൈ 20നാ​ണ് അ​ന്ത​രി​ച്ച​ത്. 1998ൽ ​ഏ​താ​നും മാ​സം മാ​ത്രം ഡ​ൽ​ഹി മു​ഖ്യ​മ​ന്ത്രി​യാ​യി​രു​ന്നു സു​ഷ​മ​യു​ടെകൂ​ടി മ​ര​ണ​ത്തോ​ടെ രാ​ഷ്‌​ട്രീ​യ നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ലെ ന​ല്ല അ​മ്മ​മാ​രെ​യാ​ണു ഡ​ൽ​ഹി​ക്കു ന​ഷ്ട​മാ​യ​ത്.

തു​ട​ക്കം കു​ഞ്ഞു​മ​ന്ത്രി​യാ​യി

ഇ​രു​പ​ത്തി​യ​ഞ്ചാം വ​യ​സി​ൽ ആ​ദ്യം എം​എ​ൽ​എ ആ​യ വ​ർ​ഷം ത​ന്നെ ഹ​രി​യാ​ന​യി​ൽ ദേ​വി​ലാ​ൽ മ​ന്ത്രി​സ​ഭ​യി​ലെ ഏ​റ്റ​വും ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​രി​യാ​യ കാ​ബി​ന​റ്റ് മ​ന്ത്രി​യാ​യി. ജ​ന​താ പാ​ർ​ട്ടി​യു​ടെ സം​സ്ഥാ​ന പ്ര​സി​ഡ​ന്‍റാ​കു​ന്പോ​ൾ പ്രാ​യം വെ​റും 27. പി​ന്നീ​ട് 1987ലും ​ഹ​രി​യാ​ന​യി​ൽ വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ മ​ന്ത്രി​യാ​യി. 1990ൽ ​രാ​ജ്യ​സ​ഭ​യി​ലും 1996ൽ ​ലോ​ക്സ​ഭ​യി​ലും അം​ഗ​മാ​യ​തോ​ടെ ദേ​ശീ​യ രാ​ഷ്‌​ട്രീ​യ​ത്തി​ലെ ശ്ര​ദ്ധേ​യ​യാ​യി. ബി​ജെ​പി​യു​ടെ ആ​ദ്യ​ത്തെ വ​നി​താ വ​ക്താ​വെ​ന്ന ബ​ഹു​മ​തി​യും സു​ഷ​മ​യ്ക്കു സ്വ​ന്തം. മി​ക​ച്ച പാ​ർ​ല​മെ​ന്‍റേ​റി​യ​നു​ള്ള പു​ര​സ്കാ​രം നേ​ടി​യ ഏ​ക വ​നി​ത​യെ​ന്ന സ​വി​ശേ​ഷ​ത​യും സു​ഷ​മ​യ്ക്കാ​ണ്.

അ​ട​ൽ ബി​ഹാ​രി വാ​ജ്പേ​യി​യു​ടെ ഇ​ഷ്ട​ശി​ഷ്യ​യാ​യി​രു​ന്ന സു​ഷ​മ​യെ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്‍റെ ആ​ദ്യ​ത്തെ​യും ര​ണ്ടാ​മ​ത്തെ​യും മ​ന്ത്രി​സ​ഭ​യി​ൽ വാ​ർ​ത്താ​വി​ത​ര​ണ, ടെ​ലി​ക​മ്യൂ​ണി​ക്കേ​ഷ​ൻ, ആ​രോ​ഗ്യ വ​കു​പ്പു​ക​ളു​ടെ മ​ന്ത്രി​യാ​ക്കി. ഒ​ന്നാം യു​പി​എ ഭ​ര​ണ​കാ​ല​ത്ത് പ​തി​ന​ഞ്ചാം ലോ​ക്സ​ഭ​യി​ലെ പ്ര​തി​പ​ക്ഷ നേ​താ​വാ​യും തി​ള​ങ്ങി.

2014ൽ ​മോ​ദി മ​ന്ത്രി​സ​ഭ​യി​ലെ വി​ദേ​ശ​കാ​ര്യ​മ​ന്ത്രി​യെ​ന്ന നി​ല​യി​ൽ മോ​ദി​യു​ടെ ന​യ​ങ്ങ​ളു​ടെ ന​ട​ത്തി​പ്പു​കാ​രി​യാ​കാ​ൻ സു​ഷ​മ മ​ടി​ച്ചി​ല്ല. പ്ര​വാ​സി​കാ​ര്യ മ​ന്ത്രാ​ല​യംകൂ​ടി വി​ദേ​ശ​മ​ന്ത്രാ​ല​യ​ത്തി​ൽ ല​യി​പ്പി​ച്ച​തി​നാ​ൽ ലോ​ക​മെ​ങ്ങു​മു​ള്ള വി​ദേ​ശ ഇ​ന്ത്യ​ക്കാ​രു​മാ​യും ഇ​ന്ത്യ​ൻ വം​ശ​ജ​രു​മാ​യും അ​ടു​ത്തു. ഇ​ന്ത്യ​ക്കും ഇ​ന്ത്യ​ക്കാ​ർ​ക്കുംവേ​ണ്ടി ഏ​തു ദു​ഷ്ക​രദൗ​ത്യ​വും ചി​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ട് ഏ​റ്റെ​ടു​ക്കാ​നും പൂ​ർ​ത്തി​യാ​ക്കാ​നും സു​ഷ​മ ശ്ര​ദ്ധി​ച്ചു.

സ​സ്നേ​ഹം സ്വ​രാ​ജി​ന്‍റെ സു​ഷ​മ

പാ​ക്കി​സ്ഥാ​നി​ലെ ലാ​ഹോ​റി​ൽനി​ന്നു ഹ​രി​യാ​ന​യി​ലെ അം​ബാ​ല ക​ന്‍റോ​ണ്‍മെ​ന്‍റി​ലെ​ത്തി താ​മ​സ​മാ​ക്കി​യ ആ​ർ​എ​സ്എ​സി​ന്‍റെ സ​ജീ​വ പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ക​ൻ ഹ​ർ​ദേ​വ് ശ​ർ​മ​യു​ടെ​യും ല​ക്ഷ്മി ദേ​വി​യു​ടെ​യും മ​ക​ൾ​ക്ക് ഹി​ന്ദു​ത്വ രാ​ഷ്‌​ട്രീ​യ​ത്തോ​ടു ചെ​റു​പ്പ​ത്തി​ലെ ആ​ഭി​മു​ഖ്യ​മു​ണ്ടാ​യ​തു സ്വ​ാഭാ​വി​കം. എ​ബി​വി​പി​യു​ടെ പ്ര​വ​ർ​ത്ത​കയാ​യി​രു​ന്ന സു​ഷ​മ കോ​ള​ജ് രാ​ഷ്‌​ട്രീ​യ​ത്തി​ൽ എ​തി​ർ ചേ​രി​ക്കാ​ര​നും സോ​ഷ്യ​ലി​സ്റ്റു​മാ​യ സ്വ​രാ​ജ് കൗ​ശ​ലി​നെ പ്രേ​മി​ച്ചു വി​വാ​ഹം ക​ഴി​ച്ച ശേ​ഷ​വും ബി​ജെ​പി​യു​ടെ മി​ക​ച്ച രാ​ഷ്‌​ട്രീ​യ​ക്കാ​രി​യും ഒ​പ്പം ന​ല്ല ഭാ​ര്യ​യും അ​മ്മ​യും സ്നേ​ഹി​ത​യും ഒ​ക്കെ​യാ​യി​രു​ന്നു.

അ​ടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്ഥകാ​ല​ത്ത് 1975 ജൂ​ലൈ 13നാ​യി​രു​ന്നു സു​ഷ​മ- സ്വ​രാ​ജ് വി​വാ​ഹം. സു​പ്രീം​കോ​ട​തി​യി​ൽ ഇ​രു​വ​രും അ​ഭി​ഭാ​ഷ​ക​രാ​യി​രു​ന്ന​പ്പോ​ഴാ​യി​രു​ന്നു ഈ ​വി​വാ​ഹം. വി​വാ​ഹ​ശേ​ഷം സ്വ​ന്തം പേ​രി​നോ​ടു ഭ​ർ​ത്താ​വി​ന്‍റെ പേ​രു​ചേ​ർ​ക്കാ​ൻ സു​ഷ​മ​യാ​ണ് താ​ത്പ​ര്യ​മെ​ടു​ത്ത​ത്. അ​ടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്ഥ​ക്കാ​ല​ത്തു സോ​ഷ്യ​ലി​സ്റ്റ് നേ​താ​വ് ജോ​ർ​ജ് ഫെ​ർ​ണാ​ണ്ടസി​ന്‍റെ കേ​സു​ക​ൾ വാ​ദി​ച്ചി​രു​ന്ന​ത് സ്വ​രാ​ജ് കൗ​ശ​ലാ​യി​രു​ന്നു.

1990 മു​ത​ൽ മി​സോ​റം ഗ​വ​ർ​ണ​റാ​യും 1998 മു​ത​ൽ പാ​ർ​ല​മെ​ന്‍റ് അം​ഗ​മാ​യും സു​ഷ​മ​യു​ടെ ഭ​ർ​ത്താ​വ് സ്വ​രാ​ജ് കൗ​ശ​ൽ പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്. ഓ​ക​്സ്ഫ​ഡ് യൂ​ണി​വേ​ഴ്സി​റ്റി​യി​ൽനി​ന്നു​ള്ള ബി​രു​ദ​വും പ്ര​ശസ്ത​മാ​യ ഇ​ന്ന​ർ ടെം​ന്പി​ളി​ൽനി​ന്ന് ബാ​രി​സ്റ്റ​ർ അ​റ്റ് ലോ​യും നേ​ടി​യ അ​ഭി​ഭാ​ഷ​ക ബാ​ൻ​സു​രി​യാ​ണ് സു​ഷ​മ​യു​ടെ ഏ​ക മ​ക​ൾ. 2016 ഡി​സം​ബ​റി​ലെ വൃ​ക്ക മാ​റ്റി​വ​യ്ക്ക​ൽ ശ​സ്ത്ര​ക്രി​യ ന​ട​ത്തി​യ​ശേ​ഷം സു​ഷ​മ​യ്ക്കു പ​ഴ​യ ഉൗ​ർ​ജ​ത്തി​ലേ​ക്കു മ​ട​ങ്ങാ​നാ​യി​ല്ല.

സ്നേ​ഹം ക​ണ്ണീ​രാ​യി

സു​ഷ​മ​യു​ടെ ചേ​ത​ന​യ​റ്റ ശ​രീ​ര​ത്തി​നു മു​ന്നി​ൽ നി​ന്ന് മു​തി​ർ​ന്ന നേ​താ​വും മു​ൻ ഉ​പ​പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി​യു​മാ​യ എ​ൽ.​കെ. അ​ഡ്വാ​നി വി​തു​ന്പു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു ഇ​ന്ന​ലെ. സു​ഷ​മ​യു​ടെ മൃ​ത​ദേ​ഹ​വു​മാ​യി​പ്പോ​യ വി​ലാ​പ​യാ​ത്ര കാ​ണാ​ൻ റോ​ഡി​നി​രു​വ​ശ​വും കൂ​ടി​യ ജ​ന​ക്കൂ​ട്ട​ത്തി​ലും പ​ല​രും ദുഃ​ഖം താ​ങ്ങാ​നാ​വാ​തെ വി​ങ്ങി​പ്പൊ​ട്ടി. ഒൗ​ദ്യോ​ഗി​ക ബ​ഹു​മ​തി​ക​ളോ​ടെ ഇ​ന്ന​ലെ ന​ട​ന്ന സം​സ്കാ​ര ച​ട​ങ്ങി​നു ശേ​ഷ​വും സു​ഷ​മ​യ്ക്കാ​യി പൊ​ട്ടി​ക്ക​ര​യു​ന്ന​വ​ർ നി​ര​വ​ധി​യാ​യി​രു​ന്നു.

പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി മോ​ദി മു​ത​ൽ വീ​ട്ടി​ലെ ജോ​ലി​ക്കാ​ർ വ​രെ​യു​ള്ള​വ​ർ​ക്കു സു​ഷ​മ​യോ​ടും സു​ഷ​മ​യ്ക്കു തി​രി​ച്ചും ഉ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​ത് ഉൗ​ഷ്മ​ള​മാ​യ ബ​ന്ധ​മാ​യി​രു​ന്നു. വ​ലി​പ്പച്ചെ​റു​പ്പ​മി​ല്ലാ​തെ എ​ല്ലാ​വ​രോ​ടും മാ​ന്യ​മാ​യും സ്നേ​ഹ​ത്തോ​ടെ​യും പെ​രു​മാ​റാ​നും ക​ഴി​യു​ന്ന സ​ഹാ​യ​ങ്ങ​ൾ മ​ടി​കൂ​ടാ​തെ ചെ​യ്തു​കൊ​ടു​ക്കാ​നും സു​ഷ​മ കാ​ണി​ച്ച താ​ത്പ​ര്യ​മാ​ണ് അ​വ​രെ വ്യ​ത്യ​സ്ത​യാ​ക്കി​യ​ത്.

സ്നേ​ഹ​ത്തി​ന്‍റെ, കാ​രു​ണ്യ​ത്തി​ന്‍റെ, ക​രു​ത​ലി​ന്‍റെ മു​ഖ​മാ​യി​രു​ന്ന സു​ഷ​മ​യെ ഇ​ന്ത്യ മ​റ​ക്കി​ല്ല. മി​ക​ച്ച വാ​ഗ്മി​യും പാ​ർ​ല​മെ​ന്‍റേ​റി​യ​നും ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രി​യു​മാ​യി​രു​ന്ന വ​നി​താ​ര​ത്നം ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ വ​ലി​യ മാ​ണി​ക്യ​മാ​യി​രു​ന്നു. ഇ​ന്ത്യ​ൻ പൊ​തു​ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ പ്ര​കാ​ശ​ഗോ​പു​ര​മാ​യി​രു​ന്ന ഈ സ്ത്രീ​യു​ടെ ഓ​ർ​മ​ക​ൾ വ​രും​ത​ല​മു​റ​യ്ക്ക് പ്ര​ചോ​ദ​ന​വും ശ​ക്തി​യു​മാ​കും.

ജോ​ർ​ജ് ക​ള്ളി​വ​യ​ലി​ൽ