ഞാൻ ഗാന്ധിജിയെ കണ്ടു, ഘാതകനെയും
1948 ജ​നു​വ​രി 30. വെ​ള്ളി​യാ​ഴ്ച സാ​യാ​ഹ്നം. ഡ​ല്‍​ഹി​ലെ ബി​ര്‍​ളാ​മ​ന്ദി​ര​ത്തി​നു​ള്ളി​ല്‍ മ​ഹാ​ത്മ​ജി​യു​ടെ ഭൗ​തി​ക​ശ​രീ​രം വെ​ള്ള​പു​ത​പ്പി​ച്ചു കി​ട​ത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. ഭാ​ര​തം മാ​ത്ര​മ​ല്ല ലോ​കം ത​ന്നെ വി​റ​ങ്ങ​ലി​ച്ചു​പോ​യ രാ​ത്രി. മ​ഹാ​ത്മാ​വി​ന്‍റെ ഭൗ​തി​ക​ശ​രീ​രം ഒ​രു നോ​ക്കു​കാ​ണാ​ന്‍ ജനം സ​മു​ദ്രം പോ​ലെ ബി​ര്‍​ളാ​മ​ന്ദി​ര​ത്തി​ലേ​ക്ക് ഒ​ഴു​കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. അ​നു​യാ​യി​ക​ളു​ടെ പ്രാ​ര്‍​ഥ​നാ​മ​ന്ത്ര​ങ്ങ​ള്‍​ക്കു മേ​ലേ ഉ​യ​ര്‍​ന്നു​കേ​ട്ട​ത് ബാ​പ്പു എ​ന്ന വാ​ക്കും ഏ​ങ്ങ​ല​ട​ിയും. മൗ​ണ്ട് ബാ​റ്റ​ണ്‍ പ്ര​ഭു​വും പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി ജ​വ​ഹ​ര്‍​ലാ​ല്‍ നെ​ഹ്‌റുവും ആ​ഭ്യ​ന്ത​ര​മ​ന്ത്രി സ​ര്‍​ദാ​ര്‍ പ​ട്ടേ​ലും മാ​ത്ര​മ​ല്ല എ​ണ്ണ​മ​റ്റ ദേ​ശീ​യ നേ​താ​ക്ക​ള്‍ അ​വി​ടെ ക​ണ്ണീ​ര്‍​തൂ​കി ശി​ര​സു​ന​മി​ച്ചു നി​ല്‍​ക്കു​ന്നു.....

കോ​ട്ട​യം കു​മാ​ര​ന​ല്ലൂ​ര്‍ ദേ​വീ​ക്ഷേ​ത്ര​ത്തി​ന​ടു​ത്ത് തേ​ട​മു​റി​യി​ല്‍ സ​ര​സ്വ​തി​യ​മ്മ​യു​ടെ ഓ​ര്‍​മ​ക​ള്‍ 71 വ​ര്‍​ഷം പി​ന്നി​ലേ​ക്ക് പാ​യു​മ്പോ​ഴും അ​തി​നു തെ​ല്ലും മ​ങ്ങ​ലി​ല്ല.

ഡ​ല്‍​ഹി​യി​ലെ ച​രി​ത്ര​വീ​ഥി​ക​ളി​ലൂ​ടെ മ​ഹാ​ത്മ​ജി​യു​ടെ ഭൗ​തി​ക​ശ​രീ​രം പ്ര​ത്യേ​കം മ​ഞ്ച​ലി​ല്‍ കി​ട​ത്തി പി​റ്റേ​ന്ന് യ​മു​നാ ന​ദി​യു​ടെ തീ​ര​ത്തെ രാ​ജ്ഘ​ട്ടി​ലേ​ക്കു​ള്ള വി​ലാ​പ​യാ​ത്ര​യി​ല്‍ പ​ത്തുല​ക്ഷ​ത്തോ​ളം പേ​ര്‍ പ​ങ്കെ​ടു​ത്തു. അ​ര​യ്ക്കു താ​ഴെ കാ​ല്‍​പാ​ദം വ​രെ ക​ടും​ചു​വ​പ്പു റോ​സാ ദ​ള​ങ്ങ​ള്‍ ഏ​റെ​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.

അ​ല്‍​ബു​ക്ക​ര്‍​ക്ക് റോ​ഡി​ല്‍​നി​ന്ന് ഉ​ച്ച​ക​ഴി​ഞ്ഞ് 1.30നാ​ണ് ച​രി​ത്ര​ത്തി​ല്‍ ഇ​ടം​നേ​ടി​യ ആ ​വി​ലാ​പ​യാ​ത്ര തു​ട​ങ്ങി​യ​ത്.
നി​ര​ത്തു​ക​ള്‍ നി​റ​ഞ്ഞും വ​ഴി​ക​ള്‍ മു​റി​ഞ്ഞും നീ​ങ്ങി​യ ക​ണ്ണീ​ര്‍​യാ​ത്ര അ​ഞ്ചു മ​ണി​യോ​ടെ​യാ​ണ് രാ​ജ്ഘ​ട്ടി​ലെ ചി​ത വ​രെ​യെ​ത്തി​യ​ത്. പ​ഞ്ചാ​ബ് കേ​ഡ​റി​ലെ 1934 ബാ​ച്ച് പോ​ലീ​സ് ഓ​ഫീ​സ​ര്‍ ബ​ദ്രു​ദീ​ന്‍ ത​യാ​ബ്ജി​യ​യു​ടെ ചു​മ​ത​ല​യി​ല്‍ 250 പേ​ര​ട​ങ്ങു​ന്ന സൈ​നി​ക​രു​ടെ സം​ഘ​മാ​ണ് ശ​വ​മ​ഞ്ചം വ​ലി​ച്ചു പോ​യ​ത്.

തൊ​ണ്ണൂ​റ്റി​ര​ണ്ടാം വ​യ​സി​ല്‍ 71 വ​ര്‍​ഷം മു​ന്‍​പു ന​ട​ന്ന ആ ​സം​ഭ​വ​ത്തി​ന്‍റെ സാ​ക്ഷ്യം ആ​വ​ര്‍​ത്തി​ച്ച സ​ര​സ്വ​തി​യ​മ്മ​യു​ടെ ഓ​ര്‍​മ​ച്ചെ​പ്പി​ല്‍ മ​ഹാ​ത്മ​ജി​യു​ടെ സ​ദാ പു​ഞ്ചി​രി​ക്കു​ന്ന മു​ഖ​വും ലോ​ല​മാ​യ ശ​രീ​ര​വും മാ​ത്ര​മ​ല്ല ആ ​നി​ഷ്ഠുര​പാ​ത​കം ന​ട​ത്തി​യ ന​ഥൂ​റാം വി​നാ​യ​ക് ഗോ​ഡ്സെ​യു​ടെ ക്രൂ​ര​മു​ഖ​വും മാ​യാ​തെ​യു​ണ്ട്.

ബി​ര്‍​ളാ മ​ന്ദി​ര​ത്തി​ലെ പ്രാ​ര്‍​ഥ​നാ​മ​ണ്ഡ​പ​ത്തി​ലേ​ക്കു​ള്ള പ​ടി​ക​ള്‍​ക്കു സ​മീ​പം മ​ഹാ​ത്മാ​ഗാ​ന്ധി​യെ ദാ​രു​ണ​മാ​യി വെ​ടി​വച്ചു​കൊ​ല​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ ഗോ​ഡ്സെ​യെ അ​പ്പോ​ള്‍​ത​ന്നെ ബ​ന്ധി​ച്ച് ഡ​ല്‍​ഹി​യി​ലെ തു​ഗ്ല​ക് റോ​ഡ് പോ​ലീ​സ് സ്റ്റേ​ഷ​നി​ലേ​ക്കാ​ണ് കൊ​ണ്ടു​പോ​യ​ത്. ക്വാ​ർ​ട്ടേ​ഴ്സി​ന് തൊ​ട്ട​ടു​ത്താ​യി​രു​ന്നു തു​ഗ്ല​ക് റോ​ഡ് പോ​ലീ​സ് സ്റ്റേ​ഷ​ൻ. വി​ളി​ച്ചാ​ൽ കേ​ൾ​ക്കു​ന്ന ദൂ​രം. ഗാ​ന്ധി ഘാ​ത​ക​നെ കൈ​യും കാ​ലും ബ​ന്ധി​ച്ച് സ്റ്റേ​ഷ​നി​ൽ എ​ത്തി​ച്ചു എ​ന്നു കേ​ട്ട​റി​ഞ്ഞാ​ണ് സ്റ്റേ​ഷ​നി​ൽ പോ​യി നോ​ക്കി​യ​ത്. അ​വി​ടെ നി​ർ​വി​കാ​ര​നാ​യി നി​ന്ന യു​വാ​വാ​ണ് ഗാ​ന്ധി​ജി​യെ വെ​ടി​വ​ച്ചു വീ​ഴ്ത്തി​യ ന​ഥു​റാം വി​നാ​യ​ക് ഗോ​ഡ്സെ എ​ന്ന് തി​രി​ച്ച​റി​ഞ്ഞു. ഏ​റെ​നേ​രം നോ​ക്കി നി​ല്ക്കാ​നാ​വാ​തെ മ​ട​ങ്ങു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു.


റോ​യ​ല്‍ എ​യ​ര്‍​ഫോ​ഴ്സി​ല്‍ അ​ക്കാ​ല​ത്ത് സാ​ര്‍​ജ​ന്‍റാ​യി​രു​ന്ന ഭ​ര്‍​ത്താ​വ് ത​ല​വ​ടി പ​രി​യാ​ത്തു​പ​റ​മ്പി​ല്‍ പി. ​കു​ട്ട​ന്‍​പി​ള്ള​യ്ക്കൊ​പ്പം ഡ​ല്‍​ഹി​യി​ല്‍ ക​ഴി​ഞ്ഞ ര​ണ്ടു വ​ര്‍​ഷ​ത്തെ ജീ​വി​തം സ​ര​സ്വ​തി​യ​മ്മ​യ്ക്ക് ദീ​പ്ത​മാ​യ ഗാ​ന്ധി​സ്മ​ര​ണ​ക​ളു​ടേ​താ​ണ്.

തു​ഗ്ല​ക് പോ​ലീ​സ് സ്റ്റേ​ഷ​ന്‍ റോ​ഡി​ലെ 14ാം ന​മ്പ​ര്‍ ക്വാ​ര്‍​ട്ടേ​ഴ്സി​ല്‍ താ​മ​സി​ച്ചി​രു​ന്ന അ​ക്കാ​ല​ത്ത് സ​ര​സ്വ​തി​യ​മ്മ​യ്ക്ക് പ്രാ​യം ഏ​റി​യാ​ല്‍ 21. ഭ​ര്‍​തൃ​മാ​താ​വ് ഉ​മ്മി​ണി​യ​മ്മ​യും ഒ​പ്പ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ക്വാ​ര്‍​ട്ടേ​ഴ്സി​ല്‍ നി​ന്നും ന​ട​ന്നു​പോ​കാ​നു​ള്ള ദൂ​ര​മേ​യു​ള്ളു ബി​ര്‍​ളാ​മ​ന്ദി​ര​ത്തി​ലേ​ക്ക്. മ​ഹാ​ത്മ​ജി ഡ​ല്‍​ഹി​യി​ലു​ള്ള​പ്പോ​ള്‍ മു​ട​ങ്ങാ​തെ ബി​ര്‍​ളാ മ​ന്ദി​ര​ത്തി​ല്‍ വൈ​കു​ന്നേ​രം അ​ഞ്ചി​ന് പ്രാ​ര്‍​ഥ​ന​യും ഭ​ജ​ന​യും പ്ര​ഭാ​ഷ​ണ​വു​മു​ണ്ടാ​കും. അ​തി​ല്‍ പ​ങ്കെ​ടു​ക്കാ​നും ഗാ​ന്ധിജി​യെ അ​ടു​ത്തു ക​ണ്ടു പ്ര​ഭാ​ഷണം കേ​ള്‍​ക്കാ​നും പ​തി​വാ​യി സ​ര​സ്വ​തി​യ​മ്മ ബി​ര്‍​ളാ​മ​ന്ദി​ര​ത്തി​ല്‍ പോ​യി​രു​ന്നു. ഡ്യൂ​ട്ടി​യി​ല്ലാ​ത്ത വേ​ള​ക​ളി​ല്‍ ഭ​ര്‍​ത്താ​വ് കു​ട്ട​ന്‍​പി​ള്ള​യും ഒ​പ്പ​മു​ണ്ടാ​കും.

സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ല​ബ്ധിക്കു പി​ന്നാ​ലെ ഡ​ല്‍​ഹി​യി​ല്‍ വ​ര്‍​ഗീ​യ ല​ഹ​ള ക​ത്തി​യെ​രി​യു​ന്ന കാ​ല​മാ​യി​രു​ന്ന​ല്ലോ അ​ത്്. കൂ​ട്ട​ക്കൊ​ല​ക​ളു​ടെ​യും പൈ​ശാ​ചി​ക​ത​യു​ടെ​യും ഭ​യാ​ന​ക കാ​ഴ്ച​ക​ള്‍. നി​ര​ത്തു​ക​ളി​ല്‍ നി​റ​യു​ന്ന ചോ​ര​ച്ചാ​ലു​ക​ള്‍. പ​റ​ഞ്ഞ​റി​യി​ക്കാ​ന്‍ പ​റ്റാ​ത്ത വി​ധം വ​ര്‍​ഗീ​യ ല​ഹ​ള​ക​ളി​ല്‍ ഡ​ല്‍​ഹി ക​ത്തി​യ​മ​രു​ന്ന രാ​പ​ക​ലു​ക​ള്‍... ഒ​ക്കെ സ​ര​സ്വ​തി​യ​മ്മ നേ​രി​ല്‍ ക​ണ്ടി​ട്ടു​ണ്ട്.

പ​ട്ടാ​ള​ക്കാ​ര​നാ​യ ഭ​ര്‍​ത്താ​വ് കു​ട്ട​ന്‍​പി​ള്ള ഡ്യൂ​ട്ടി ക​ഴി​ഞ്ഞു വ​രു​മ്പോ​ഴൊ​ക്കെ ല​ഹ​ള​ക​ളു​ടെ ഭ​യാ​ന​ക​മാ​യ സം​ഭ​വ​ങ്ങ​ള്‍ നേ​രി​ല്‍ പ​റ​യു​ക​യും ചെ​യ്തി​രു​ന്നു. ല​ഹ​ള ഓ​രോ പ്ര​ദേ​ശ​ത്തേ​ക്കും പ​ട​ര്‍​ന്നു​ക​യ​റു​ന്ന​തു​കേ​ട്ട് ഏ​റെ വേ​ദ​നി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്. ഹി​ന്ദു​മു​സ്‌ലിം കൂ​ട്ട​ക്കൊ​ല​ക​ളും പ​ലാ​യ​ന​ങ്ങ​ളും ആ​വ​ര്‍​ത്തി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്ന ആ ​നാ​ളു​ക​ളി​ല്‍ സ​മാ​ധാ​ന​ത്തി​നാ​യി ബി​ര്‍​ളാ​മ​ന്ദി​ര​ത്തി​ല്‍ മ​ഹാ​ത്മ​ജി ഉ​പ​വാ​സം അ​നു​ഷ്ഠി​ക്കു​ക പ​തി​വാ​യി​രു​ന്നു. ഉ​പ​വാ​സ​ങ്ങ​ളു​ടെ ഒ​രു സാ​യാ​ഹ്ന​ത്തി​ല്‍ സ​ര​സ്വ​തി​യ​മ്മ മ​ന്ദി​ര​ത്തി​ലെ​ത്തു​മ്പോ​ള്‍ ഗാ​ന്ധി​ജി ക്ഷീ​ണി​ത​നാ​യി ക​ണ്ണ​ട​ച്ചു​കി​ട​ക്കു​ക​യാ​ണ്. തൊ​ട്ട​ടു​ത്ത് ബാ​പ്പു​ജി​യു​ടെ ഊ​ന്നു​വ​ടി​ക​ള്‍ എ​ന്നു വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ച്ചി​രു​ന്ന മ​നു​ബെ​നും ആ​ഭ​യും പൗ​ത്രി മ​നു​ഗാ​ന്ധി​യു​മൊ​ക്കെ​യു​ണ്ട്.

സ​ര​സ്വ​തി​യ​മ്മ​യു​ടെ മൂ​ത്ത മ​ക​ന്‍ മു​ര​ളീ​ധ​ര​ന്‍ അ​ന്നു കൈ​ക്കു​ഞ്ഞാ​ണ്. ഭ​ജ​ന​ക​ള്‍​ക്കു ന​ടു​വി​ലൂ​ടെ അ​ടു​ത്തു​ചെ​ന്ന് സ​ര​സ്വ​തി​യ​മ്മ ഗാ​ന്ധി​ജിയു​ടെ കാ​ലി​ല്‍ ഒ​ന്നു സ്പ​ര്‍​ശി​ച്ചു. മ​ഹാ​ത്മ​ജി ക​ണ്ണു​തു​റ​ന്നു​നോ​ക്കി. അ​പ്ര​തീ​ക്ഷി​ത​മാ​യി ഒ​ക്ക​ത്തി​രു​ന്ന കു​ഞ്ഞ് ക​ര​ഞ്ഞു. ക്ഷീ​ണി​ത​നാ​യ ഗാ​ന്ധി കൈ​ക​ള്‍ അ​ല്‍​പം ഉ​യ​ര്‍​ത്തി ആം​ഗ്യം കാ​ണി​ച്ചു, കു​ട്ടി​യെ ക​ര​യി​ക്ക​രു​തെ​ന്ന്.

കു​ഞ്ഞി​നെ ഒ​ക്ക​ത്തു​വ​ച്ച് ക​ര​ങ്ങ​ള്‍ കൂ​പ്പി മ​ട​ങ്ങി ഏ​റെ നാ​ളു​ക​ള്‍ ക​ഴി​യും മു​ൻ​പാ​യി​രു​ന്നു ദാ​രു​ണ​മാ​യ ആ ​സം​ഭ​വം.
1948 ജ​നു​വ​രി 30 വൈ​കു​ന്നേ​രം 5.17.
ന​ഥുറാം വി​നാ​യ​ക് ഗോഡ്സെ ഒ​ളി​പ്പി​ച്ചു​വ​ച്ച ബെ​റെ​റ്റ റൈ​ഫി​ളി​ല്‍ നി​ന്നു മൂ​ന്നു വെ​ടി​യു​ണ്ട​ക​ളു​തി​ര്‍​ത്തു മ​ഹാ​ത്മ​ജി​യെ വ​ധി​ച്ചു​വെ​ന്ന ഭ​യാ​ന​ക​മാ​യ ആ ​വി​വ​രം വൈ​കു​ന്നേ​ര​ത്തോ​ടെ കേ​ട്ട​റി​ഞ്ഞ​തു സ​ര​സ്വ​തി​യ​മ്മ ഓ​ര്‍​മി​ക്കു​ന്നു. കു​ഞ്ഞി​നു സു​ഖ​മി​ല്ലാ​തെ വ​ന്ന​തി​നാ​ല്‍ ആ ​ദി​വ​സം പ്രാ​ര്‍​ഥ​ന​യ്ക്ക് പോ​കാ​ന്‍ സ​ര​സ്വ​തി​യ​മ്മ​യ്ക്ക് സാ​ധി​ച്ചി​രു​ന്നി​ല്ല. പോ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ല്‍ മ​ഹാ​ത്മാ​ഗാ​ന്ധി​യു​ടെ ര​ക്ത​സാ​ക്ഷി​ത്വ​ത്തിന്‍റെ ജീ​വി​ക്കു​ന്ന സാ​ക്ഷി​യാ​കു​മാ​യി​രു​ന്നു സ​ര​സ്വ​തി​യ​മ്മ.

മ​നു​വും ആ​ഭ​യും അ​വ​സാ​ന​നി​മി​ഷ​ത്തി​ലും ഒ​പ്പ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അ​ഞ്ചി​നാ​ണ് പ്രാ​ര്‍​ഥ​നാ യോ​ഗം ന​ട​ക്കേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്ന​തെങ്കിലും‍ സ​ര്‍​ദാ​ര്‍ വ​ല്ല​ഭ്‌ഭാ​യി പ​ട്ടേ​ല്‍ സം​സാ​രി​ക്കാ​ന്‍ വ​ന്ന​തി​നാ​ല്‍ ഗാ​ന്ധി​ജി മു​റി​യി​ല്‍ നി​ന്നി​റ​ങ്ങാ​ന്‍ പ​തി​ന​ഞ്ചു മി​നി​റ്റു വൈ​കി.

ഹേ ​രാം... ഹേ ​രാം എ​ന്നു മ​ന്ത്രി​ച്ചാ​ണ് മ​ഹാ​ത്മാ​വ് വീ​ണ​ത്. ബി​ര്‍​ളാ ഹൗ​സി​ല്‍ പ്രാ​ര്‍​ഥ​ന​യ്ക്കെ​ത്തി​യ​വ​രു​ടെ​യും അ​നു​യാ​യി​ക​ളു​ടെ​യും മ​ധ്യ​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു ആ ​ര​ക്ത​സാ​ക്ഷി​ത്വം. ഒ​രു വെ​ടി അ​ടി​വ​യ​റ്റി​ല്‍ കൊ​ണ്ടു. ഒ​രു വെ​ടി നെ​ഞ്ച​ത്തും. ഗാ​ന്ധി​ജി മ​ല​ര്‍​ന്നു​വീ​ണു. ക​ണ്ണ​ട തെ​റി​ച്ചു​പോ​യി​രു​ന്നു. മു​റി​വു​ക​ളി​ല്‍​നി​ന്ന് ര​ക്തം പ്ര​വ​ഹി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു. ആ​ഭാ ഗാ​ന്ധി​യും മ​രു​മ​ക​ള്‍ മ​നു​ഗാ​ന്ധി​യും ഗാ​ന്ധി​ജി​യെ താ​ങ്ങി​യെ​ടു​ത്തു. അ​നു​യാ​യി​ക​ള്‍ ഉ​ട​ന്‍ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ ബി​ര്‍​ളാ മ​ന്ദി​ര​ത്തി​ലേ​ക്കെ​ടു​ത്തു. ഗാ​ന്ധി​ജി​യെ കി​ട​ത്തി​യി​രു​ന്ന മു​റി ഉ​ട​നെ അ​ട​ച്ചു... ഗാ​ന്ധി​ജി​യു​ടെ സം​ഘ​ത്തി​ലെ ഒ​രം​ഗം ഗാ​ന്ധി​ജി​യു​ടെ മു​റി​യി​ല്‍​നി​ന്ന് പു​റ​ത്തേ​ക്ക് വ​ന്നു പ​റ​ഞ്ഞു ബാ​പ്പു അ​ന്ത​രി​ച്ചു.
ഡ​ല്‍​ഹി ഉ​റ​ങ്ങാ​ത്ത രാ​ത്രി​യാ​യി​രു​ന്നു അ​ത്. ക​ര​യാ​ത്ത​വ​രും ക​ണ്ണു​ന​ന​യാ​ത്ത​വ​രു​മാ​യി ആ​രു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല.

മ​ഹാ​ത്മ​ജി​യു​ടെ സ​ഞ്ച​യ​ന​ച്ച​ട​ങ്ങി​ല്‍ ഭ​ര്‍​ത്താ​വ് കു​ട്ട​ന്‍​പി​ള്ള​യ്ക്ക് സു​ര​ക്ഷാ​ഡ്യൂ​ട്ടി​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. സ​ര​സ്വ​തി​യ​മ്മ അ​ത് ഓ​ര്‍​ക്കാ​ന്‍ വേ​റെയു​മുണ്ടു കാ​ര​ണം. അ​ന്നേ ദി​വ​സം മൂ​ത്ത മ​ക​ന്‍ മു​ര​ളീ​ധ​ര​ന്‍റെ ഒ​ന്നാം പി​റ​ന്നാ​ളാ​യി​രു​ന്നു. അ​ന്നു​ച്ച​യ്ക്ക് ഭ​ക്ഷ​ണം ത​യാ​റാ​ക്കി വ​ച്ചെ​ങ്കി​ലും ഭ​ര്‍​ത്താ​വ് ഉ​ണ്ണാ​ന്‍ വ​ന്നി​ല്ല. മ​ഹാ​ത്മ​ജി​യു​ടെ സ​ഞ്ച​യ​നം ക​ഴി​ഞ്ഞു മ​ട​ങ്ങി​വ​ന്ന​പ്പോ​ള്‍ ഏ​റെ വൈ​കി. അ​ങ്ങ​നെ മൂ​ത്ത മ​ക​ന്‍റെ ഒ​ന്നാം പി​റ​ന്നാ​ള്‍ ആ​ഘോ​ഷ​മി​ല്ലാ​തെ ക​ട​ന്നു​പോ​യി. ര​ണ്ടു വ​ര്‍​ഷ​മേ ഡ​ല്‍​ഹി​യി​ല്‍ ക​ഴി​ഞ്ഞു​ള്ളു​വെ​ങ്കി​ലും മ​ഹാ​ത്മ​ജി​യെ ഏ​റെ​ത്ത​വ​ണ അ​ടു​ത്തു കാ​ണാ​നും അ​ന്തി​മ​ച​ട​ങ്ങു​ക​ള്‍​ക്ക് സാ​ക്ഷ്യം വ​ഹി​ക്കാ​നും ല​ഭി​ച്ച ഭാ​ഗ്യം സ​ര​സ്വ​തി​യ​മ്മ അ​യ​വി​റ​ക്കാ​ത്ത ദി​ന​ങ്ങ​ള്‍ കു​റ​വാ​ണ്. ഗാ​ന്ധി​വ​ധ​ത്തി​ലെ പ്ര​തി​ക​ളാ​യ ന​ഥു​റാം ഗോ​ഡ്സെ, നാ​രാ​യ​ണ്‍ ആ​പ്തെ എ​ന്നി​വ​രെ 1949 ന​വം​ബ​ര്‍ 15നു ​തൂ​ക്കി​ലേ​റ്റി​യ​തും സ​ര​സ്വ​തി​യ​മ്മ ഓ​ര്‍​മി​ക്കു​ന്നു.

മ​ഹാ​ത്മാ​ഗാ​ന്ധി വെ​ടി​യേ​റ്റു വീ​ണ മ​ണ്ണി​ലെ ചോ​ര​ച്ചാ​ലു​ക​ളും ഈ ​ഓ​ര്‍​മ​യി​ല്‍ ചു​വ​പ്പു​മ​ങ്ങാ​തെ​യു​ണ്ട്. ര​ക്തം വാ​ര്‍​ന്നൊ​ഴു​കി​യ ബി​ര്‍​ളാ​മു​റ്റ​ത്തെ മ​ണ്ണും അ​തി​ന​ടി​യി​ലെ ഓ​രോ ത​രി​യും കൈ​യി​ല്‍ നു​ള്ളി​യെ​ടു​ത്തു കൊ​ണ്ടു​പോ​കാ​ന്‍ ആ​രാ​ധ​ക​രു​ടെ തി​ര​ക്കാ​യി​രു​ന്നു​വ​ത്രെ ആ ​ദി​വ​സ​ങ്ങ​ളി​ല്‍. ര​ക്ത​സാ​ക്ഷി​ത്വം വ​രി​ച്ച ആ​റ​ടി മ​ണ്ണു കാ​ണാ​ന്‍ തി​ക്കി​ത്തി​ര​ക്കി വ​ന്ന​വ​രേ​റെ​യും ഓ​രോ നു​ള്ളു മ​ണ്ണു​മാ​യാ​ണ് മ​ട​ങ്ങി​യി​രു​ന്ന​ത്. ഏ​താ​നും ദി​വ​സങ്ങ​ള്‍​ക്കു​ള്ളി​ല്‍ അ​വി​ടം ചെ​റി​യൊ​രു കു​ഴി​യാ​യി മാ​റി​പോ​ലും. ഭ​ര്‍​ത്താ​വ് കു​ട്ട​ന്‍​പി​ള്ള​യും ഒ​രു പി​ടി മ​ണ്ണ് അ​ന്ന് വീ​ട്ടി​ല്‍​കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നു. അ​തി​ല്‍ അ​ല്‍​പം അ​ദ്ദേ​ഹം നാ​ട്ടി​ലു​ള്ള സ​ഹോ​ദ​രി സാ​വി​ത്രി​യ​മ്മ​യ്ക്ക് അ​യ​ച്ചു​കൊ​ടു​ത്തു. സ്കൂ​ള്‍ വി​ദ്യാ​ര്‍​ഥി​നി​യാ​യി​രു​ന്ന സാ​വി​ത്രി​യ​മ്മ ആ ​മ​ണ്ണു​മാ​യി ത​ല​വ​ടി സ്കൂ​ളി​ല്‍ എ​ത്തി​യ​പ്പോ​ള്‍ തൊ​ട്ടു​വ​ണ​ങ്ങാ​ന്‍ അ​ധ്യാ​പ​ക​രു​ടെ​യും സ​ഹ​പാ​ഠി​ക​ളു​ടെ​യും തി​ര​ക്കാ​യി​രു​ന്നു: സ​ര​സ്വ​തി​യ​മ്മ ഓ​ര്‍​മി​ച്ചു.


13-ാം വ​യ​സി​ല്‍ മ​ഹാ​ത്മ​ജി​യെ കു​മാ​ര​ന​ല്ലൂ​രി​ല്‍ വ​ച്ച് കാ​ണാ​നി​ട​യാ​യ​തി​ന്‍റെ​യും ഓ​ര്‍​മ​യു​ണ്ട്. തി​രു​വി​താം​കൂ​ര്‍ മ​ഹാ​രാ​ജാ​വി​ന്‍റെ ക്ഷേ​ത്ര​പ്ര​വേ​ശ​ന വി​ളം​ബ​ര​ത്തെ​ത്തു​ട​ര്‍​ന്ന് എ​ല്ലാ വി​ഭാ​ഗം ഹൈ​ന്ദ​വ​ര്‍​ക്കു​മാ​യി ആ​ദ്യം തു​റ​ന്നു​കൊ​ടു​ത്ത കു​മാ​ര​ന​ല്ലൂ​ര്‍ ദേ​വീ​ക്ഷേ​ത്ര​ത്തി​ല്‍ 1937 ജ​നു​വ​രി 19ന് ​മ​ഹാ​ത്മ​ജി ദ​ര്‍​ശ​ന​ത്തി​നെ​ത്തി​യ​പ്പോ​ഴാ​യി​രു​ന്നു അ​ത്. ദേ​വീ​വി​ഗ്ര​ഹം ക​ണ്ട് 15 മി​നി​റ്റോ​ളം ഗാ​ന്ധി​ജി നി​ര്‍​ന്നിമേ​ഷ​നാ​യി നി​ന്നു. അ​തി​നു​ശേ​ഷം കൂ​പ്പു​കൈ ഉ​യ​ര്‍​ത്തി വ​ണ​ങ്ങി.

ദ​ര്‍​ശ​ന​വേ​ള​യി​ല്‍ മ​ഹാ​ത്മ​ജി ക​ണ്ണീ​ര​ണി​യു​ന്ന​ത് കാ​ണാ​മാ​യി​രു​ന്നു. നൂ​റു​ക​ണ​ക്കി​ന് ദ​ളി​ത​രോ​ടൊ​പ്പ​മാ​ണ് ക്ഷേ​ത്ര​ന​ട​യി​ലെ​ത്തി ദേ​വീ ദ​ര്‍​ശ​നം ന​ട​ത്തി​യ​ത്. ദേ​വ​സ്വം കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തി​ല്‍ വി​ശ്ര​മി​ച്ച​ശേ​ഷ​മാ​യി​രു​ന്നു ക്ഷേ​ത്ര​ദ​ര്‍​ശ​നം. ദ​ര്‍​ശ​നം ക​ഴി​ഞ്ഞ് ന​ട​ന്ന പൊ​തു​യോ​ഗ​ത്തി​ല്‍ ഗാ​ന്ധി​ജി എ​ല്ലാ വി​ഭാ​ഗം ഹി​ന്ദു​ക്ക​ള്‍​ക്കും ക്ഷേ​ത്ര​പ്ര​വേ​ശ​നം അ​നു​വ​ദി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു​ള്ള തി​രു​വി​താം​കൂ​ര്‍ മ​ഹാ​രാ​ജാ​വി​ന്‍റെ വി​ളം​ബ​ര​ത്തെ പ്ര​കീ​ര്‍​ത്തി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു.

ഗാ​ന്ധിജി സ്വ​ന്തം നാ​ട്ടി​ല്‍ വ​ന്ന​തി​ന്‍റെ​യും തൊ​ട്ട​ടു​ത്തു ക​ണ്ട​തി​ന്‍റെ ഓ​ര്‍​മ​ക​ളും ഈ ​ഗാ​ന്ധി​ഭ​ക്ത​യു​ടെ ഓ​ര്‍​മ​യി​ലെ മ​റ്റൊ​രു നി​ധി​യാ​ണ്. ഭ​ര്‍​ത്താ​വ് കു​ട്ട​ന്‍​പി​ള്ള 2004-ല്‍ ​മ​രി​ച്ച​തോ​ടെ മ​ക​ള്‍ ഉ​ഷ​യ്ക്കൊ​പ്പം കു​മാ​ര​ന​ല്ലൂ​രി​ലെ വ​സ​തി​യി​ലാ​ണ് ഗാ​ന്ധി സ്മ​ര​ണ​ക​ളു​മാ​യി ക​ഴി​യു​ന്ന​ത്. ഗാ​ന്ധി​ജി​യു​ടെ വി​ഖ്യാ​ത​മാ​യ ആ​ത്മ​ക​ഥ ‘എ​ന്‍റെ സ​ത്യാ​ന്വേ​ഷ​ണ പ​രീ​ക്ഷ​ക​ള്‍’ ഉ​ള്‍​പ്പെ​ടെ ര​ച​ന​ക​ള്‍ തു​ട​രെ വാ​യി​ച്ചും ഗാ​ന്ധി സൂ​ക്ത​ങ്ങ​ള്‍ അ​യ​വി​റ​ക്കി​യും ഇ​വ​ര്‍ ക​ഴി​യു​ന്നു. മ​ഹാ​ത്മ​ജി​യെ ഏ​റെ​ത്ത​വ​ണ കാ​ണാ​നും കേ​ള്‍​ക്കാ​നും ഭാ​ഗ്യ​മു​ണ്ടാ​യ സ​ര​സ്വ​തി​യ​മ്മ​യെ പി​ല്‍​ക്കാ​ല​ത്ത് ഡ​ല്‍​ഹി​യി​ലെ ആ​ര്‍​കെ പു​രം മ​ല​യാ​ളി സ​മാ​ജം ഉ​പ​ഹാ​രം ന​ല്‍​കി ആ​ദ​രി​ച്ചി​രു​ന്നു.

റെജി ജോസഫ്