പ​തി​നെ​ട്ടു​കാ​ര​നാ​യ ഒ​രു യു​വാ​വ് 1940ൽ ​ജ​യ്പു​രി​ൽ​നി​ന്ന് ബോം​ബെ​യി​ലെ​ത്തി. ന​ന്നാ​യി ക​വി​ത​യെ​ഴു​തു​ന്ന​യാ​ളാ​ണ്. എ​ന്നാ​ൽ കി​ട്ടി​യ​തോ ബ​സ് ക​ണ്ട​ക്ട​റു​ടെ പ​ണി. ഒ​രു മാ​സം ജോ​ലി​യെ​ടു​ത്താ​ൽ കി​ട്ടു​ന്ന പ്ര​തി​ഫ​ലം കേ​ൾ​ക്കൂ- പ​തി​നൊ​ന്നു രൂ​പ! ക​വി​യ​ര​ങ്ങു​ക​ളി​ൽ പ​ങ്കെ​ടു​ത്താ​ണ് അ​യാ​ൾ ത​ന്‍റെ​യു​ള്ളി​ലെ ക​വി​യെ സാ​ന്ത്വ​നി​പ്പി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്ന​ത്. ഭാ​ഗ്യ​ത്തി​നൊ​രു​നാ​ൾ അ​യാ​ളെ ന​ട​നും ച​ല​ച്ചി​ത്ര​കാ​ര​നു​മാ​യ പൃ​ഥ്വി​രാ​ജ് ക​പൂ​ർ ക​ണ്ടു​മു​ട്ടി. അ​ദ്ദേ​ഹം അ​യാ​ളെ മ​ക​ൻ രാ​ജ് ക​പൂ​റി​നു പ​രി​ച​യ​പ്പെ​ടു​ത്തി... സി​നി​മ അ​യാ​ളെ ഗാ​ന​ര​ച​യി​താ​വ് ഹ​സ്ര​ത് ജ​യ്പു​രി ആ​ക്കി...


ത​ന്‍റെ ഗം​ഭീ​ര​മാ​യ ക​ഴി​വ് വേ​ണ്ട​വി​ധം ഉ​പ​യോ​ഗ​പ്പെ​ടു​ത്താ​ൻ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന് അ​റി​യി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. രാ​ജ് ക​പൂ​ർ സാ​ബി​ന്‍റെ ഇ​ഷ്ട​പ്പെ​ട്ട ഗാ​ന​ര​ച​യി​താ​വാ​യി​രു​ന്നു ഹ​സ്ര​ത് സാ​ബ് എ​ന്ന് അ​ധി​ക​മാ​രും തി​രി​ച്ച​റി​ഞ്ഞു​മി​ല്ല.

ആ​ർ​കെ ഫി​ലിം​സി​നു​വേ​ണ്ടി ഒ​ട്ടേ​റെ സൂ​പ്പ​ർ​ഹി​റ്റ് ഗാ​ന​ങ്ങ​ൾ എ​ഴു​തി​യ​ത് അ​ദ്ദേ​ഹ​മാ​ണ്. അ​വ​യി​ലേ​റെ​യും പാ​ടാ​നു​ള്ള ഭാ​ഗ്യം എ​നി​ക്കു ല​ഭി​ച്ചു- ഇ​തു പ​റ​ഞ്ഞ​ത് ല​താ മ​ങ്കേ​ഷ്ക​റാ​ണ്. ഹ​സ്ര​ത് ജ​യ്പു​രി​യു​ടെ വ​രി​ക​ൾ​ക്കു സു​ന്ദ​ര​മാ​യ ജീ​വ​ൻ പ​ക​ർ​ന്ന ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ വാ​ന​ന്പാ​ടി.

സ്നേ​ഹ​പൂ​ർ​വ​മു​ള്ള കു​റ്റ​പ്പെ​ടു​ത്ത​ലാ​യി​രു​ന്നു ഈ ​വാ​ക്കു​ക​ളി​ൽ പ​കു​തി​യും. അ​വി​ട​വി​ടെ പേ​രു കേ​ൾ​പ്പി​ച്ചു എ​ന്ന​തൊ​ഴി​ച്ചാ​ൽ അ​ർ​ഹി​ക്കു​ന്ന അം​ഗീ​കാ​ര​ങ്ങ​ൾ ഒ​ട്ടു​മി​ക്ക​വ​യും ഹ​സ്ര​ത് ജ​യ്പു​രി​യെ തേ​ടി​യെ​ത്തി​യി​ല്ല.

ഇ​പ്പോ​ഴി​താ ഒ​രു പാ​ട്ട് ച​ർ​ച്ച​യി​ൽ വ​രു​ന്നു. രാം ​തേ​രി ഗം​ഗാ മൈ​ലി എ​ന്ന ചി​ത്ര​ത്തി​ലെ സു​ൻ സാ​ഹി​ബാ സു​ൻ എ​ന്ന ഹി​റ്റ് ഗാ​ന​ത്തി​ന് ഈ​ണ​മി​ട്ട​ത് ഹ​സ്ര​ത് ജ​യ്പു​രി​യാ​ണോ എ​ന്നാ​ണ് ചോ​ദ്യം. ഹി​ന്ദി​യി​ലെ ചി​ല പ്ര​ഗ​ത്ഭ​രാ​യ ഗാ​ന​ഗ​വേ​ഷ​ക​ർ പ​റ​യു​ന്നു അ​തേ എ​ന്ന്! ആ ​സി​നി​മ യാ​ഥാ​ർ​ഥ്യ​മാ​കു​ന്ന​തി​നു വ​ള​രെ വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ൾ​ക്കു​മു​ന്പ് ജ​യ്പു​രി രാ​ജ് ക​പൂ​റി​നു ന​ൽ​കി​യ​താ​ണ​ത്രേ ഈ ​പാ​ട്ടി​ന്‍റെ ഈ​ണം- മ​റ്റൊ​രു ചി​ത്ര​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി. എ​ന്നാ​ൽ അ​ന്ന​ത് ഉ​പ​യോ​ഗി​ച്ചി​ല്ല.

രാം ​തേ​രി ഗം​ഗാ മൈ​ലി എ​ടു​ത്ത വേ​ള​യി​ൽ രാ​ജ് ക​പൂ​ർ ആ ​ഈ​ണം സം​ഗീ​ത സം​വി​ധാ​യ​ക​ൻ ര​വീ​ന്ദ്ര ജെ​യി​നി​നു കൊ​ടു​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്ന​ത്രേ. ഹ​സ്ര​ത് ജ​യ്പു​രി​യെ ഹി​ന്ദി സി​നി​മാ​ലോ​കം പ​ല​പ്പോ​ഴും മ​തി​പ്പു​കു​റ​ച്ചു ക​ണ്ടു​വെ​ന്ന​തി​ന് ഇ​തും ഒ​രു തെ​ളി​വാ​ണ്.

പ്ര​ണ​യ​ലേ​ഖ​നം

ഇ​ഖ്ബാ​ൽ ഹു​സൈ​ൻ എ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു ഹ​സ്ര​ത് ജ​യ്പു​രി​യു​ടെ ആ​ദ്യ​ത്തെ പേ​ര്. മീ​ഡി​യം ലെ​വ​ൽ വ​രെ സ്കൂ​ൾ വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സം നേ​ടി​യ​ശേ​ഷം അ​മ്മ​യു​ടെ പി​താ​വും ക​വി​യു​മാ​യ ഫി​ദാ ഹു​സൈ​നി​ൽ​നി​ന്ന് ഉ​റു​ദു​വും പേ​ർ​ഷ്യ​നും പ​ഠി​ച്ചു. വൈ​കാ​തെ ക​വി​ത​ക​ൾ എ​ഴു​തി​ത്തു​ട​ങ്ങി. ക​വി​ത​യ്ക്കൊ​പ്പം ഒ​രു പ്ര​ണ​യ​വും വ​ന്നു. അ​യ​ൽ​പ്പ​ക്ക​ത്തെ രാ​ധ എ​ന്ന പെ​ണ്‍​കു​ട്ടി​യോ​ടാ​യി​രു​ന്നു ആ ​ഇ​ഷ്ടം.

പി​ൽ​ക്കാ​ല​ത്ത് ഒ​ര​ഭി​മു​ഖ​ത്തി​ൽ ഹ​സ്ര​ത് ആ ​പ്ര​ണ​യ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ച് തു​റ​ന്നു പ​റ​ഞ്ഞി​ട്ടു​ണ്ട്: ഒ​രു മു​സ്ലിം ആ​ണ്‍​കു​ട്ടി ഒ​രു മു​സ്ലിം പെ​ണ്‍​കു​ട്ടി​യു​മാ​യി മാ​ത്ര​മേ പ്ര​ണ​യ​ത്തി​ലാ​കാ​വൂ എ​ന്നു നി​ബ​ന്ധ​ന​യൊ​ന്നു​മി​ല്ല​ല്ലോ. എ​ന്‍റെ പ്ര​ണ​യം നി​ശ​ബ്ദ​മാ​യി​രു​ന്നു. പ​ക്ഷേ ഞാ​ൻ അ​വ​ൾ​ക്കൊ​രു പ്ര​ണ​യ​ലേ​ഖ​നം എ​ഴു​തി​യി​രു​ന്നു- യേ ​മേ​രാ പ്രേം ​പ​ത്ര് പ​ഠ് ക​ർ, കെ ​തും നാ​രാ​സ് നാ ​ഹോ​നാ...

ക​വി​യു​ടെ പ്ര​ണ​യ​ലേ​ഖ​നം രാ​ധ എ​ന്ന ആ ​പെ​ണ്‍​കു​ട്ടി​ക്കു ല​ഭി​ച്ചി​രു​ന്നോ എ​ന്നൊ​ന്നും അ​റി​യി​ല്ല. എ​ന്നാ​ൽ രാ​ജ് ക​പൂ​റി​ന് ആ ​വ​രി​ക​ൾ ഒ​രു​പാ​ട് ഇ​ഷ്ട​മാ​യി. ത​ന്‍റെ സം​ഗം (1964) എ​ന്ന ചി​ത്ര​ത്തി​ൽ അ​തൊ​രു പാ​ട്ടാ​യി ഉ​പ​യോ​ഗി​ക്കു​ക​യും അ​തു സൂ​പ്പ​ർ ഹി​റ്റാ​വു​ക​യും ചെ​യ്തു.

ല​ത​യു​ടെ പാ​ട്ടു​ക​ൾ

യേ ​മേ​രാ പ്രേം ​പ​ത്ര് മു​ഹ​മ്മ​ദ് റ​ഫി പാ​ടി അ​ന​ശ്വ​ര​മാ​ക്കി​യ പാ​ട്ടാ​ണ്. എ​ന്നാ​ൽ അ​തി​ന്‍റെ അ​വ​സാ​ന​ഭാ​ഗ​ത്ത് ല​താ മ​ങ്കേ​ഷ്ക​റു​ടെ ശ​ബ്ദ​മു​ണ്ട്- സി​നി​മ​യി​ൽ മാ​ത്രം. റെ​ക്കോ​ർ​ഡിം​ഗു​ക​ളി​ൽ അ​തു കേ​ൾ​ക്കാ​നാ​വി​ല്ല. പാ​ട്ടി​ൽ ല​ത​യു​ടെ ശ​ബ്ദം വേ​ണ​മെ​ന്ന് ഹ​സ്ര​ത് നി​ർ​ബ​ന്ധം​പി​ടി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്ന​ത്രേ.

രാ​ധ എ​ന്ന പെ​ണ്‍​കു​ട്ടി​ക്കു വേ​ണ്ടി എ​ഴു​തി​യ വ​രി​ക​ളാ​ണെ​ന്നു നേ​ര​ത്തേ ക​ണ്ടു. ചി​ത്ര​ത്തി​ലെ നാ​യി​ക വൈ​ജ​യ​ന്തി​മാ​ല​യു​ടെ ക​ഥാ​പാ​ത്ര​ത്തി​ന്‍റെ പേ​ര് രാ​ധ എ​ന്നാ​യ​ത് യാ​ദൃ​ച്ഛി​ക​മാ​കാ​നി​ട​യി​ല്ല!

ജി​യാ ബേ​ഖ​രാ​ർ ഹേ, ഛാ​യീ ബ​ഹാ​ർ ഹേ ​എ​ന്ന വ​രി​ക​ൾ ഹ​സ്ര​ത് എ​ഴു​തി​യ​ത് രാ​ജ് ക​പൂ​റി​ന്‍റെ ബ​ർ​സാ​ത് (1949) എ​ന്ന ചി​ത്ര​ത്തി​നു വേ​ണ്ടി​യാ​ണ്. അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്‍റെ സി​നി​മ​യി​ലേ​ക്കു​ള്ള ക​ട​ന്നു​വ​ര​വാ​യി​രു​ന്നു അ​ത്. ല​താ മ​ങ്കേ​ഷ്ക​റു​ടെ തു​ട​ക്ക​കാ​ലം. ഈ ​പാ​ട്ട് അ​വ​ർ​ക്കു നേ​ടി​ക്കൊ​ടു​ത്ത​ത് തി​ള​ക്ക​മു​ള്ള വ​ഴി​ത്തി​രി​വാ​യി​രു​ന്നു.

ത​ന്‍റെ ക​രി​യ​റി​ൽ ഈ ​പാ​ട്ടും, ഹ​സ്ര​ത് ജ​യ്പു​രി​യും ചെ​യ്ത നി​ർ​ണാ​യ​ക സ​ഹാ​യം ല​താ മ​ങ്കേ​ഷ്ക​ർ എ​ക്കാ​ല​വും ഓ​ർ​മി​ച്ചി​രു​ന്നു.

എ​നി​ക്ക് ഏ​റ്റ​വും ഇ​ഷ്ട​മു​ള്ള പാ​ട്ടു​ക​ളി​ൽ ചി​ല​ത് ഹ​സ്ര​ത് സാ​ബ് എ​ഴു​തി​യ​വ​യാ​ണ്. ജം​ഗ്ലീ എ​ന്ന ചി​ത്ര​ത്തി​ലെ എ​ഹ്സാ​ൻ തേ​രാ ഹോ​ഗാ മു​ജ്പ​ർ എ​ന്ന​ത് എ​ന്‍റെ ഹൃ​ദ​യ​ത്തോ​ടു ചേ​ർ​ന്നു നി​ൽ​ക്കു​ന്ന പാ​ട്ടാ​ണ്. ആ​ർ​സൂ​വി​ലെ അ​ജീ രൂ​ഠ് ക​ർ അ​ബ് ക​ഹാം ജാ​യി​യേ​ഗാ ആ​ണ് മ​റ്റൊ​ന്ന്.

പ​ഗ്ലാ ക​ഹീ കാ ​എ​ന്ന ചി​ത്ര​ത്തി​ലെ തും ​മു​ജ്ഹേ യൂം ​ഭു​ലാ ന ​പാ​വോ​ഗേ ആ​ണ് ഇ​ഷ്ട​ഗാ​ന​ങ്ങ​ളി​ൽ അ​ടു​ത്ത​ത്. ഈ ​അ​ന​ശ്വ​ര ഗാ​ന​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം റ​ഫി സാ​ബും ഞാ​നും വ്യ​ത്യ​സ്ത പ​തി​പ്പു​ക​ളി​ൽ പാ​ടി​യി​ട്ടു​ണ്ട്.

സ്ത്രീ​യു​ടെ​യും പു​രു​ഷ​ന്‍റെ​യും വീ​ക്ഷ​ണ​കോ​ണു​ക​ളി​ൽ​നി​ന്ന് പ്ര​ണ​യ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ച് ഒ​രേ​പോ​ലെ അ​പൂ​ർ​വ ഭം​ഗി​യോ​ടെ​യും വാ​ക്ചാ​തു​ര്യ​ത്തോ​ടെ​യും എ​ഴു​താ​ൻ ഹ​സ്ര​ത് സാ​ബി​നു പ്ര​ത്യേ​ക ക​ഴി​വു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു- ല​താ മ​ങ്കേ​ഷ്ക​ർ ഓ​ർ​മി​ച്ച​തി​ങ്ങ​നെ.

ക​വി​ത​യും ജീ​വി​ത​വും

ലാ​ളി​ത്യ​വും ഭാ​വ​പൂ​ർ​ണി​മ​യു​മാ​ണ് ഹ​സ്ര​ത് ജ​യ്പു​രി​യു​ടെ വ​രി​ക​ളി​ൽ തി​ള​ങ്ങി​യി​രു​ന്ന​ത്. ഉ​റു​ദു ക​വി​യാ​യി​രു​ന്നി​ട്ടും പാ​ട്ടു​ക​ളി​ൽ അ​ല​ങ്കാ​ര​ത്തി​ന് ഉ​റു​ദു വാ​ക്കു​ക​ൾ തി​രു​കി​ക്ക​യ​റ്റാ​റി​ല്ല. ഹി​ന്ദി​യും ഉ​റു​ദു​വും ഒ​രി​ക്ക​ലും വേ​ർ​പി​രി​ക്കാ​നാ​വാ​ത്ത ര​ണ്ടു സ​ഹോ​ദ​രി​മാ​രാ​ണെ​ന്ന് അ​ദ്ദേ​ഹം പ​റ​ഞ്ഞി​ട്ടു​ണ്ട്.

കേ​ൾ​വി​ക്കാ​രോ​ടു നേ​രി​ട്ടു സം​സാ​രി​ക്കു​ന്ന, ആ​ർ​ക്കും പി​ടി​കി​ട്ടു​ന്ന വാ​ക്കു​ക​ളാ​ൽ അ​ദ്ദേ​ഹം സു​ന്ദ​ര​ഗാ​ന​ശി​ല്പ​ങ്ങ​ളൊ​രു​ക്കി. ഹി​ന്ദി​യി​ലെ സ​മ​കാ​ലീ​ന ഗാ​ന​ര​ച​യി​താ​വാ​യ ശൈ​ലേ​ന്ദ്ര തീ​സ്‌​രീ ക​സം എ​ന്ന സി​നി​മ നി​ർ​മി​ച്ച​പ്പോ​ൾ പാ​ട്ടെ​ഴു​താ​ൻ ക്ഷ​ണി​ച്ച​ത് ഹ​സ്ര​ത് ജ​യ്പു​രി​യെ​യാ​ണെ​ന്നും ഓ​ർ​ക്കു​ക.

1971ലാ​ണ് ജ​യ്പു​രി അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്‍റെ ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്‍റെ​യും ക​രി​യ​റി​ന്‍റെ​യും സി​ഗ്നേ​ച്ച​ർ ട്യൂ​ണ്‍ എ​ന്നു വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ക്കാ​വു​ന്ന വ​രി​ക​ൾ എ​ഴു​തി​യ​ത്. ര​മേ​ഷ് സി​പ്പി​യു​ടെ അ​ന്താ​സ് എ​ന്ന ചി​ത്ര​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി ജീ​വി​ത​ത്തെ​യും മ​ര​ണ​ത്തെ​യും കു​റി​ച്ചു​ള്ള പാ​ട്ടാ​ണ് വേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്ന​ത്.

ഗാ​ന​രം​ഗ​ത്തി​ൽ വ​രു​ന്ന​ത് സൂ​പ്പ​ർ സ്റ്റാ​ർ രാ​ജേ​ഷ് ഖ​ന്ന. സി​ന്ദ​ഗി ഇ​ക് സ​ഫ​ർ ഹേ ​സു​ഹാ​നാ, യ​ഹാ ക​ൽ ക്യാ ​ഹോ കി​സ്നേ ജാ​നാ എ​ന്ന എ​ക്കാ​ല​ത്തെ​യും മ​നോ​ഹ​ര​മാ​യ ശ​ക്ത​മാ​യ വ​രി​ക​ളാ​ണ് ഹ​സ്ര​ത് ജ​യ്പു​രി എ​ഴു​തി​യ​ത്. കി​ഷോ​ർ കു​മാ​റി​ന്‍റെ ശ​ബ്ദ​ത്തി​ലു​ള്ള പാ​ട്ട് ഇ​ന്നും സൂ​പ്പ​ർ ഹി​റ്റ്.

ഹ​സ്ര​ത് ജ​യ്പു​രി ത​ന്‍റെ സ​ന്പാ​ദ്യ​മ​ത്ര​യും റി​യ​ൽ എ​സ്റ്റേ​റ്റി​ലും വാ​ട​ക​യ്ക്കു കൊ​ടു​ക്കാ​നു​ള്ള കെ​ട്ടി​ട​ങ്ങ​ളി​ലും നി​ക്ഷേ​പി​ച്ച​ത് ഭാ​ര്യ​യു​ടെ ഉ​പ​ദേ​ശ​പ്ര​കാ​ര​മാ​ണ്. ജീ​വി​തം അ​ല്ല​ലി​ല്ലാ​തെ മു​ന്നോ​ട്ടു​കൊ​ണ്ടു​പോ​കാ​ൻ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ സ​ഹാ​യി​ച്ച​തും അ​താ​യി​രു​ന്നു. ജ​യ്പു​രി​യു​ടെ 101-ാം ജ​ന്മ​വാ​ർ​ഷി​ക മാ​യി​രു​ന്നു ക​ഴി​ഞ്ഞ 15ന്.

​ഹ​രി​പ്ര​സാ​ദ്