1930ല്‍ ​അ​മേ​രി​ക്ക​ന്‍ കാ​ര്‍​നി​ര്‍​മാ​താ​ക്ക​ളാ​യ സ്റ്റി​യൂ​ഡ് ബേ​ക്ക​ര്‍ മോ​ട്ടോ​ര്‍ ക​മ്പ​നി നി​ര്‍​മി​ച്ച ഈ ​ആ​റ് സി​ല​ണ്ട​ര്‍ കാ​ര്‍ ഇ​ന്ത്യ ച​രി​ത്ര​ത്തി​ന് മ​റ​ക്കാ​നാ​വാ​ത്ത ഒ​രു സം​ഭ​വ​ത്തി​ന്‍റെ മൂ​ക​സാ​ക്ഷി​യാ​ണ്.

1948 ജ​നു​വ​രി 30 വൈ​കു​ന്നേ​രം 5.15 സ​മ​യം ഡ​ല്‍​ഹി​യി​ലെ ബി​ല്‍​ല ഹൗ​സി​ന് മു​ന്നി​ല്‍ സാ​യാ​ഹ്ന പ്രാ​ര്‍​ഥ​ന ക​ഴി​ഞ്ഞ് ത​ന്‍റെ മു​റി​യി​ലേ​ക്ക് മ​ട​ങ്ങ​വെ ഗാ​ന്ധി​ജി​യെ വ​ധി​ക്കാ​ന്‍ ന​ഥു​റാം വി​നാ​യ​ക് ഗോ​ഡ്‌​സെ സ്വ​യം ഓ​ടി​ച്ചെ​ത്തി​യ വാ​ഹ​നം ഇ​താ​ണ്.

ഇ​റ്റാ​ലി​യ​ന്‍ നി​ര്‍​മി​ത​മാ​യ ബ​രേ​റ്റ എം.60 ​റി​വോ​ള്‍​വ​റി​ല്‍ നി​ന്നും ഉ​തി​ര്‍​ന്ന മൂ​ന്ന് വെ​ടി​യു​ണ്ട​ക​ള്‍​ക്ക് മ​റു​പ​ടി​യാ​യി "ഹേ ​റാം' എ​ന്ന നി​ല​വി​ളി​യോ​ടെ രാ​ഷ്‌​ട്ര​പി​താ​വ് ഗാ​ന്ധി​ജി വീ​ണു പി​ട​യു​മ്പോ​ള്‍, അ​ടു​ത്ത് ത​ന്നെ ഘാ​ത​ക​ന്‍ സ്വ​യം ഓ​ടി​ച്ചെ​ത്തി​യ അ​ക്കാ​ല​ത്തെ ആ​ഡം​ബ​ര വാ​ഹ​ന​മാ​യ ഈ ​കാ​റും ഉ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.

യു​എ​സ്എ​ഫ് 73-എ​ന്നാ​ണ് ഉ​ത്ത​ര്‍ പ്ര​ദേ​ശ് ര​ജി​സ്‌​ട്രേ​ഷ​ന്‍ ന​മ്പ​ര്‍ ഒ​പ്പം കി​ല്ല​ര്‍ എ​ന്ന് പേ​രു​കൂ​ടി ചേ​ര്‍​ത്താ​ണ് ഈ ​വാ​ഹ​നം അ​റി​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന​ത്.

2015-ല്‍ ​സ​ണ്‍​ഡേ ദീ​പി​ക​യി​ല്‍ ഈ ​വാ​ഹ​ന​ത്തെ​യും അ​തി​ന്‍റെ സൂ​ക്ഷി​പ്പു​കാ​ര​ന്‍ പ​റ​വേ​സ് റ​ഹ്‌​മാ​ന്‍ സി​ദ്ദി​ഖ്വി​യെ​യും കു​റി​ച്ച വി​ശ​ദ​മാ​യ പ്ര​ത്യേ​ക ഫീ​ച്ച​ര്‍ പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ച്ചി​രു​ന്നു. മ​ല​യാ​ള പ​ത്ര​ങ്ങ​ളി​ല്‍ ദീ​പി​ക​യാ​ണ് കി​ല്ല​റി​ന്‍റെ ക​ഥ ആ​ദ്യ​മാ​യി പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ച്ച​ത്.

സ​ണ്‍​ഡേ ദീ​പി​ക​യി​ല്‍ ഫീ​ച്ച​ര്‍ പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ച്ച​തി​ന് ഏ​താ​നും മാ​സ​ങ്ങ​ള്‍​ക്ക് ശേ​ഷം ഹി​മാ​ച​ല്‍ പ്ര​ദേ​ശി​ലെ ഷിം​ല​യി​ല്‍ ഒ​രു വി​ന്‍റേ​ജ് കാ​ര്‍ റാ​ലി​യി​ല്‍ പ​ങ്കെ​ടു​ക്കാ​നെ​ത്തി​യ പ​റ​വേ​സ് റ​ഹ്‌​മാ​ന്‍ സി​ദ്ദി​ഖ്വി ഹാ​ര്‍​ട്ട് അ​റ്റാ​ക്ക് വ​ന്ന് മ​ര​ണ​പ്പെ​ട്ടു.

അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്‍റെ പി​താ​വ് മ​ജീ​ബ് റ​ഹ്‌​മാ​ന്‍ ത​ന്‍റെ മൂ​ത്ത മ​ക​ന്‍റെ ഓ​ര്‍​മ​യ്ക്കാ​യി കി​ല്ല​ര്‍ അ​റ്റ​കു​റ്റ​പ്പ​ണി​ക​ള്‍ പോ​ക്കി പെ​യി​ന്‍റു ചെ​യ്ത് അ​കാ​ല​ത്തി​ല്‍ വേ​ര്‍​പെ​ട്ട മ​ക​ന്‍റെ ഓ​ര്‍​മ‌​യ്ക്കാ​യി സൂ​ക്ഷി​ക്കു​ക​യാ​ണി​ന്ന്. മ​ര​ണ​പ്പെ​ടു​മ്പോ​ള്‍ 33 വ​യ​സ് മാ​ത്രം പ്രാ​യ​മാ​യി​രു​ന്നു പ​റ​വേ​സ് റ​ഹ്‌​മാ​ന്.

അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്‍റെ പി​താ​വി​നെ കൂ​ടാ​തെ സ​ഹോ​ദ​ര​ങ്ങ​ളാ​യ ജാ​വേ​ദ് റ​ഹ്‌​മാ​ന്‍, അ​മ​ന്‍ റ​ഹ്‌​മാ​ന്‍ എ​ന്നി​വ​രും വി​ന്‍റേ​ജ് കാ​ര്‍ റാ​ലി​ക​ളി​ല്‍ ത​ങ്ങ​ളു​ടെ സ​ഹോ​ദ​ര​ന്‍റെ ഓ​ര്‍​മ പു​തു​ക്കാ​ന്‍ കി​ല്ല​റു​മാ​യി എ​ത്താ​റു​ണ്ട്.

കി​ല്ല​റി​ന്‍റെ ക​ഥ​യി​ങ്ങ​നെ

ഗാ​ന്ധി​ജി​യെ വ​ധി​ച്ച​ശേ​ഷം ഗോ​ഡ്‌​സെ​യെ​യും ഗൂ​ഡാ​ലോ​ച​ന​യി​ല്‍ പ​ങ്കെ​ടു​ത്ത നാ​രാ​യ​ണ്‍ ആ​പ്‌​തെ​യെ​യും പ​ഞ്ചാ​ബി​ലെ അം​ബാ​ല ജ​യി​യി​ല്‍ തൂ​ക്കി​ലേ​റ്റി. ശ​രീ​രം ജ​യി​ലി​ല്‍ ത​ന്നെ ദ​ഹി​പ്പി​ച്ച് ചാ​രം ന​ദി​യി​ല്‍ ഒ​ഴു​ക്കി.

ഗോ​ഡ്‌​സെ​യു​ടെ ആ​ശ​യ​ങ്ങ​ളോ​ട് ആ​ഭി​മു​ഖ്യ​മു​ള്ള​വ​ര്‍ വീ​ണ്ടും ഒ​ത്തു​കൂ​ടാ​തി​രി​ക്കാ​നാ​യി​രു​ന്നു ഇ​ത്. കി​ല്ല​ര്‍ എ​ങ്ങ​നെ ഗോ​ഡ്‌​സെ​യു​ടെ കൈ​യി​ലെ​ത്തി. ഉ​ത്ത​ര്‍ പ്ര​ദേ​ശി​ലെ ജോ​ന്‍​പൂ​രി​ലെ മ​ഹാ​രാ​ജാ​വ് അ​മേ​രി​ക്ക​യി​ല്‍ നി​ന്നും പ്ര​ത്യേ​കം ഓ​ര്‍​ഡ​ര്‍ കൊ​ടു​ത്ത് നി​ര്‍മി​ച്ചു ക​പ്പ​ലി​ല്‍ ഇ​റ​ക്കു​മ​തി ചെ​യ്ത​താ​യി​രു​ന്നു ഈ ​കാ​ര്‍.

ജോ​ന്‍​പൂ​ര്‍ രാ​ജാ​വ് ഹി​ന്ദു മ​ഹാ​സ​ഭ​യു​ടെ അ​നു​ഭാ​വി​യാ​യി​രു​ന്നു. അ​ങ്ങ​നെ​യാ​ണ് ന​ഥു​റാം വി​നാ​യ​ക് ഗോ​ഡ്‌​സെ​ക്ക് ഈ ​കാ​ര്‍ ത​ന്‍റെ പ്ര​ത്യേ​ക ദൗ​ത്യ​ത്തി​നാ​യി ല​ഭി​ക്കു​ന്ന​ത്. പോ​ലീ​സ് പി​ടി​ച്ചെ​ടു​ത്ത വാ​ഹ​നം 1978-ലാ​ണ് ലേ​ല​ത്തി​ല്‍ വി​ല്‍​ക്കു​ന്ന​ത്.

സെ​യ്‌​നി കാ​ലി​ബ് എ​ന്ന ആം​ഗ്ലോ ഇ​ന്ത്യ​ന്‍ ബി​സി​ന​സു​കാ​ര​ന്‍ 3500-രൂ​പ​ക്ക് കാ​ര്‍ ലേ​ല​ത്തി​ല്‍ എ​ടു​ത്തു. പി​ന്നീ​ട് സ​ണ്ണി കൈ​ലിം​ഗ് എ​ന്ന ആ​ഗ്ലോ ഇ​ന്ത്യ​ന്‍ വ്യ​വ​സാ​യി ഈ ​കാ​ര്‍ വാ​ങ്ങി ര​ണ്ടു​പേ​രും കാ​റി​ന്‍റെ ച​രി​ത്രം അ​റി​യാ​തെ​യാ​ണ് വാ​ങ്ങി​യ​ത്.

ഗാ​ന്ധി​ജി​യു​ടെ ഘാ​ത​ക​ന്‍ ഉ​പ​യോ​ഗി​ച്ച കാ​റാ​ണെ​ന്ന് അ​റി​ഞ്ഞ​തി​നാ​ലാ​കാം വാ​ങ്ങി​യ​വ​ര്‍ അ​ധി​കം ഉ​പ​യോ​ഗി​ക്കാ​തെ വാ​ഹ​നം കൈ​മാ​റി. ഉ​ത്ത​ര്‍ പ്ര​ദേ​ശി​ലെ വാ​ര​ണ​സി​ല്‍ നി​ന്നും പ​ല കൈ​മ​റി​ഞ്ഞ ഈ ​കാ​ര്‍ 1999-ല്‍ ​ഡ​ല്‍​ഹി സ്വ​ദേ​ശി​യാ​യ വ്യ​വ​സാ​യി​യും വി​ന്‍റേ​ജ് കാ​ര്‍ ക​മ്പ​ക്കാ​ര​നു​മാ​യ പ​ര്‍​വേ​സ് റ​ഹ്‌​മാ​ന്‍ സ്വ​ന്ത​മാ​ക്കി.

മ​റ്റു പ​ല​രെ​യും പോ​ലെ ത​ന്നെ കി​ല്ല​റി​ന്‍റെ പൂ​ര്‍​വ​കാ​ല ച​രി​ത്രം പ​ര്‍​വേ​സി​നും അ​റി​യി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. വി​ന്‍റേ​ജ് കാ​ര്‍ റാ​ലി​ക​ളി​ല്‍ പ​ങ്കെ​ടു​ക്കാ​നെ​ത്തി​യ പ​ല അ​വ​സ​ര​ങ്ങ​ളി​ലും കോ​ണ്‍​പ്ര​വ​ര്‍​ത്ത​ക​ര്‍ ക​ല്ലും വ​ടി​യു​മാ​യി ആ​ക്ര​മി​ക്കാ​നെ​ത്തി​യ​പ്പോ​ഴാ​ണ് കി​ല്ല​ര്‍ ആ​രു​ടെ കി​ല്ല​റാ​ണെ​ന്ന് പ​ര്‍​വേ​സ് റ​ഹ്‌​മാ​ന്‍ അ​റി​യു​ന്ന​ത്.

വി​ല​മ​തി​ക്കാ​നാ​വാ​ത്ത ച​രി​ത്ര​ത്തി​ന്‍റെ ഒ​രേ​ടാ​ണ് ത​ന്‍റെ കൈ​യ‌ി​ലെ​ത്തി​യ​തെ​ന്ന് അ​റി​ഞ്ഞ പ​റ​വേ​സ് വി​ന്‍റേ​ജ് കാ​ര്‍ റ​ലി​ക​ളി​ല്‍ കി​ല്ല​റി​നെ പ​ങ്കെ​ടു​പ്പി​ക്കു​ന്ന​ത് പ​തി​വാ​ക്കി ഒ​പ്പം ന​മ്പ​ര്‍ പ്ലേ​റ്റി​ല്‍ കി​ല്ല​ര്‍ എ​ന്ന് വ​ലി​യ അ​ക്ഷ​ര​ത്തി​ല്‍ എ​ഴു​തി ചേ​ര്‍​ത്തു. ഉ​ത്ത​ര്‍ പ്ര​ദേ​ശ് പോ​ലീ​സ് രേ​ഖ​ക​ളി​ല്‍ കോ​ട​തി മോ​ട്ടോ​ര്‍ വാ​ഹ​ന വ​കു​പ്പി​ന്‍റെ രേ​ഖ​ക​ളി​ലും കി​ല്ല​ര്‍ യു​എ​സ്എ​ഫ്-73 എ​ന്നാ​ണ് പേ​ര്.


ഷിം​ല​യി​ലെ പ്ര​സി​ദ്ധ​മാ​യ ഹി​മാ​ല​യ​ന്‍ ഹി​ല്‍ കാ​ര്‍ റാ​ലി, പാ​ക്കി​സ്താ​നി​ലെ ലാ​ഹോ​റി​ല്‍ ന​ട​ക്കു​ന്ന ലാ​ഹോ​ര്‍ കാ​ര്‍ റ​ലി, ഡ​ല്‍​ഹി​യി​ല്‍ ന​ട​ക്കു​ന്ന സ്‌​റ്റേ​റ്റ് മാ​ന്‍ വി​ന്റേ​ജ് കാ​ര്‍ റാ​ലി, ജെ​യ്പൂ​ര്‍ കാ​ര്‍ റാ​ലി ഇ​വ​യി​ലെ​ല്ലാം പ​ങ്കെ​ടു​ക്കു​ക​യും ഒ​ന്നാ​മ​ത് എ​ത്തു​ക​യും ചെ​യ്തു കി​ല്ല​ര്‍.

ആറ് സി​ല​ണ്ട​റും 26.5 എ​ച്ച്​പി പ​വ​റു​മു​ള്ള ഈ ​വാ​ഹ​നം. അ​ക്കാ​ല​ത്ത് ചി​ന്തി​ക്കാ​നാ​വാ​ത്ത ചി​ല പ്ര​ത്യ​ക​ത​ക​ളും ഈ ​കാ​റി​നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. മാ​നു​വ​ലാ​യും ഓ​ട്ടോ​മാ​റ്റി​ക് മോ​ഡി​ലും പ്ര​വ​ര്‍​ത്തി​ക്കു​ന്ന ഗി​യ​ര്‍ സി​സ്റ്റം.

മോ​ട്ടോ​ര്‍ പ​മ്പു​ക​ളി​ലെ​പ്പോ​ലെ കൈ​കൊ​ണ്ട് ക്രാ​ങ്ക് ക​റ​ക്കി​യും ഇ​പ്പോ​ള്‍ സെ​ല്‍​ഫ് മോ​ഡി​ലും സ്റ്റാ​ര്‍​ട്ടാ​ക്കാ​ന്‍ പ​റ്റും. മ​ണി​ക്കൂ​റി​ല്‍ 160 കി​ലോ​മീ​റ്റ​ര്‍ വേ​ഗ​ത. പ്ര​തി ലി​റ്റ​റി​ന് നാല് കി​ലോ​മീ​റ്റ​ര്‍ മൈ​ലേ​ജ് ല​ഭി​ക്കും. ട​യ​റും സി​റ്റു​ക​ളും ഒ​ഴി​ച്ച് ബാ​ക്കി​യെ​ല്ലാം ഇ​രു​മ്പും പി​ത്ത​ള​യു​മാ​ണ്.

2015-ന​വം​ബ​ര്‍ 18-ന് ​ഹി​മാ​ച​ല്‍ പ്ര​ദേ​ശി​ലെ ഷിം​ല​യി​ല്‍ കി​ല്ല​റി​ന്റെ ഉ​ട​മ പ​ര്‍​വേ​സ് റ​ഹ്‌​മാ​ന്‍ സി​ദ്ദി​ഖ്വി​യു​ടെ മ​ര​ണ ശേ​ഷം എ​ക്കാ​ല​ത്തെ​യും പോ​ലെ പി​ന്നെ​യും 10-വ​ര്‍​ഷം ഡ​ല്‍​ഹി​യി​ലെ ല​ക്ഷ്മി ന​ഗ​റി​ലെ പ​ര്‍​വേ​സി​ന്‍റെ ഇ​ടു​ങ്ങി​യ ഗാ​ല​റി​യി​ല്‍ വി​ശ്ര​മ​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു ഈ ​വാ​ഹ​നം.

ഇ​പ്പോ​ള്‍ പ​ര്‍​വേ​സ് റ​ഹ്‌​മാ​ന്‍ സി​ദ്ദി​ഖ്വി​യു​ടെ പി​താ​വ് ജാ​വേ​ദ് റ​ഹ്‌​മാ​ന്‍ സാ​ഹി​ബ് ഈ ​വാ​ഹ​നം കേ​ടു​പാ​ടു​നീ​ക്കി വീ​ണ്ടും നി​ര​ത്തി​ലി​റ​ക്കു​ക​യാ​ണ്. 95-വ​ര്‍​ഷം പ​ഴ​ക്ക​മു​ള്ള ഈ ​കാ​റാ​ണ് പ​ര്‍​വേ​സിന്‍റെ വി​ന്‍റേ​ജ് കാ​റു​ക​ളി​ലെ താ​രം. മാ​ര്‍​ബി​ള്‍ വ്യാ​പാ​ര​വും, റി​യ​ല്‍ എ​സ്റ്റേ​റ്റ് ബി​സി​ന​സ്സും ന​ട​ത്തു​ന്ന​വ​രാ​ണ് പ​ര്‍​വേ​സ് റ​ഹ്‌​മാന്‍റെ കു​ടും​ബം.

കി​ല്ല​റി​നെ സ്വ​ന്ത​മാ​ക്കാ​ന്‍ കോ​ടി​ക​ള്‍ മു​ട​ക്കാ​ന്‍ ത​യാറായി നി​ര​വ​ധി പേ​ര്‍ വ​ന്നെ​ങ്കി​ലും അ​മു​ല്യ​മാ​യ ഈ ​വാ​ഹ​നം കൈ​വെ​ടി​യാ​ന്‍ പ​ര്‍​വേ​സ് ത​യ്യാ​റാ​യി​ല്ല. ബ​റേ​ലി​യി​ലെ പ​ഴ​യ കാ​റു​ക​ളു​ടെ ഗാ​രേ​ജി​ല്‍ നി​ന്ന് ഈ ​വാ​ഹ​നം പ​ര്‍​വേ​സ് റ​ഹ്‌​മാ​ന്‍ സ്വ​ന്ത​മാ​ക്കി സൂ​ക്ഷി​ച്ചി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കി​ല്‍ ഏ​തെ​ങ്കി​ലും ആ​ക്രി​ക​ച്ച​വ​ട​ക്കാ​ര​ന്റെ കൈ​യി​ല്‍ എ​ന്നേ അ​വ​സാ​നി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു കി​ല്ല​ര്‍.

സ്റ്റു​ഡ് ബേ​ക്ക​ര്‍ ബ്ര​ദേ​ഴ്‌​സ് അ​മേ​രി​ക്ക​യി​ലെ സൗ​ത്ത് ബെ​ന്‍​ഡി​ല്‍ 1852-ല്‍ ​ആ​രം​ഭി​ച്ച​താ​ണ്. ജ​ര്‍​മ​നി​യി​ല്‍ നി​ന്നും 1736-ല്‍ ​ഫി​ലാ​ഡ​ല്‍​ഫി​യ​യി​ലെ​ത്തി​യ ജ​ര്‍​മ്മ​ന്‍ കു​ടി​യേ​റ്റ​ക്കാ​രാ​യ പീ​റ്റ​ര്‍ സ്റ്റു​ബേ​ക്ക​ര്‍, ഭാ​ര്യ അ​ന്ന മാ​ര്‍​ഗ​രീ​ത്ത സ്റ്റു​ഡ്‌​ബേ​ക്ക​ര്‍ എ​ന്നി​വ​രാ​ണ് സ്റ്റ്യു​ഡ് ബേ​ക്ക​ര്‍ മോ​ട്ടോ​ര്‍ ക​മ്പ​നി ആ​രം​ഭി​ച്ച​ത്.

വാ​ഹ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ ബോ​ഗി, വാ​ഗ​ണ്‍ എ​ന്നി​വ നി​ര്‍​മ്മി​ച്ചാ​ണ് ഈ ​രം​ഗ​ത്ത് ശ്ര​ദ്ധ​യാ​ക​ര്‍​ഷി​ച്ച​ത്. നി​ര്‍​മ്മാ​ണ മി​ക​വി​ല്‍ പേ​രു​കേ​ട്ട​താ​ണ് ക​മ്പ​നി. സ്റ്റു​ഡ്‌​ബേ​ക്ക​ര്‍ എ​ന്ന​ത് അ​വ​രു​ടെ കു​ടും​ബ​പ്പേ​രാ​ണ്. പ്ര​താ​പ​കാ​ല​ത്ത് ലോ​ക​മെ​മ്പാ​ടും 12,000 ലീ​ഡ​ര്‍​മാ​രും 15,000 ജീ​വ​ന​ക്കാ​രും 3,000 ത്തോ​ളം ഷെ​യ​ര്‍ ഹോ​ള്‍​ഡ​ര്‍​മാ​രും സ്വ​ന്ത​മാ​യ ക​മ്പ​നി​യാ​യി​രു​ന്നു സ്റ്റു​ഡ്‌​ബേ​ക്ക​ര്‍.

സാ​മ്പ​ത്തീ​ക പ്ര​തി​സ​ന്ധി​യെ​ത്തു​ട​ര്‍​ന്ന് 1953-ല്‍ ​ഈ സ്ഥാ​പ​നം അ​മേ​രി​ക്ക​യി​ല്‍ നി​ന്നും കാ​ന​ഡ​യി​ലേ​ക്ക് പ​റി​ച്ചു ന​ട്ടു. 1965-ലാ​ണ് അ​വ​സാ​ന​ത്തെ വാ​ഹ​നം ഈ ​ക​മ്പ​നി​യി​ല്‍ നി​ന്നും ഇ​റ​ങ്ങു​ന്ന​ത്.

ഗാ​ന്ധി​ജി​യു​ടെ അ​ന്ത്യ​യാ​ത്ര​യി​ല്‍ ശ​വ​മ​ഞ്ചം രാ​ജ്ഘ​ട്ടി​ലെ സ​മാ​ധി​യി​ലേ​ക്ക് വ​ഹി​ച്ച​ത് ക​ര​സേ​ന​യു​ടെ ഗ​ണ്‍ കാ​രി​യ​റി​ലാ​ണ്. ഉ​പ​യോ​ഗി​ക്കാ​ത്ത​തി​നാ​ല്‍ യ​ന്ത്ര​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ള്‍ തു​രു​മ്പെ​ടു​ത്ത് ഗാ​ന്ധി സ്മൃ​തി​യി​ലെ മ്യൂ​സി​യ​ത്തി​ല്‍ ആ ​വാ​ഹ​നം ഇ​പ്പോ​ഴും കി​ട​പ്പു​ണ്ട്.

ഇ​ന്ത്യ ച​രി​ത്ര​ത്തി​ലൂ​ടെ ഓ​ടി​യെ​ത്തി​യ ഈ ​വാ​ഹ​നം ഒ​ടു​വി​ല്‍ ബാ​പ്പു​വി​ന്‍റെ സ​വി​ധ​ത്തി​ലെ​ത്തി എ​ന്നു പ​റ​യു​ന്ന​തി​ല്‍ തെ​റ്റി​ല്ല, കാ​ര​ണം ഡ​ല്‍​ഹി​യി​ലെ ഗാ​ന്ധി സ​മാ​ധി​യാ​യ രാ​ജ്ഘ​ട്ടി​ന് എ​തി​ല്‍ വ​ശ​ത്ത് യ​മു​ന​യു​ടെ മ​റു​ക​ര​യി​ല്‍ ല​ക്ഷ്മി ന​ഗ​റി​ലാ​ണ് പ​ര്‍​വേ​സ് റ​ഹ്‌​മാ​ന്‍റെ ഗാ​രേ​ജ്.

ബാ​പ്പു​വിന്‍റെ സ​മാ​ധി​യി​ല്‍ നി​ന്നും യു​മ​ന ന​ദി​ക്ക് കു​റു​കെ ഒ​രു പാ​ലം നി​ര്‍​മി​ച്ചാ​ല്‍ അ​ര മ​ണി​ക്കൂ​റി​ല്‍ ന​ട​ന്നെ​ത്താ​വു​ന്ന ദൂ​ര​ത്ത് ഗോ​ഡ്‌​സെ​യു​ടെ വാ​ഹ​ന​വും ഓ​ടി​യെ​ത്തി വി​ശ്ര​മി​ക്കു​ന്നു.

ഏ​വ​ര്‍​ക്കും ത​ന്‍റെ ഹൃ​ദ​യ​ത്തി​ല്‍ ഇ​ടം ന​ല്‍​കി​യ ബാ​പ്പു ത​ന്‍റെ നെ​ഞ്ചി​ലേ​ക്ക് തീ​യു​ണ്ട പാ​യി​ച്ച​വ​നെ​യും ത​ന്‍റെ സ​വി​ധ​ത്തി​ലേ​ക്ക് വി​ളി​പ്പി​ച്ച​താ​കു​മോ. കേ​വ​ലം യാ​ദൃശ്ചിക​മാ​ണെ​ങ്കി​ലും രാ​ജ്ഘ​ട്ടി​ന് സ​മീ​പ​ത്തെ കി​ല്ല​റി​ന്‍റെ സാ​ന്നി​ധ്യം ന​മ്മെ എ​ന്തെ​ല്ലാ​മോ ഓ​ര്‍​മ്മി​പ്പി​ക്കു​ന്നു.