സെ​പ്റ്റം​ബ​ർ 19ന് ​മി​ഗ് 21ന്‍റെ ഇ​ന്ത്യ​ൻ വാ​യു​സേ​ന​യി​ലെ അ​വ​സാ​ന സ്ക്വാ​ഡ്ര​നാ​യ 23 സ്ക്വാ​ഡ്ര​ൻ പാ​ന്തേ​ഴ്സി​നു ച​ണ്ഡി​ഗ​ഡി​ൽ യാ​ത്ര​യ​യ​പ്പ് ന​ൽ​കു​ന്ന​തോ​ടെ പ​തി​റ്റാ​ണ്ടു​ക​ൾ നീ​ണ്ട യു​ഗം അ​വ​സാ​നി​ക്കു​ന്നു...

1971, ഡി​സം​ബ​ർ മൂ​ന്ന്.

ക​ന​ത്ത മ​ഞ്ഞു​വീ​ഴ്ച​യി​ലും കു​റ​ച്ചു​ദി​വ​സ​മാ​യി കാ​ഷ്മീ​രി​ലെ പാ​ക് അ​തി​ർ​ത്തി​യി​ൽ ടാ​ങ്കു​ക​ൾ നി​ര​ത്തി ജാ​ഗ​രൂ​ക​രാ​ണ് ഇ​ന്ത്യ​ൻ ക​ര​സേ​ന. ന​വം​ബ​റി​ൽ ആ​രം​ഭി​ച്ച​താ​ണ് എ​ന്തി​നും ത​യാ​റാ​യു​ള്ള ആ ​നി​ൽ​പ്പ്. ഏ​തു നി​മി​ഷ​വും അ​പ്പു​റ​ത്തു​നി​ന്ന് ഒ​രാ​ക്ര​മ​ണം പ്ര​തീ​ക്ഷി​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്.

ഒ​ടു​വി​ൽ ഡി​സം​ബ​ർ മൂ​ന്നി​ന് അ​തു സം​ഭ​വി​ച്ചു. അ​ന്നാ​ണ് പീ​ര​ങ്കി​ക​ൾ അ​വ​ർ​ക്കു നേ​രേ വെ​ടി തു​പ്പി​യ​ത്. മി​ന്ന​ൽ വേ​ഗ​ത്തി​ൽ ഇ​ന്ത്യ​ൻ സൈ​ന്യം ത​യാ​റാ​യി. ശ​ത്രു മു​ന്നി​ലു​ണ്ട്, അ​വ​ർ അ​തി​ർ​ത്തി ക​ട​ന്ന് ഇ​ന്ത്യ​ൻ മ​ണ്ണി​ൽ കാ​ലു​കു​ത്തി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞെ​ന്നു മ​ന​സി​ലാ​ക്കി​യ ഇ​ന്ത്യ​ൻ ക​ര​സേ​ന ആ​ഞ്ഞ​ടി​ച്ചു. കാ​ഷ്മീ​ർ വ​ഴി​യു​ള്ള ഈ ​ആ​ക്ര​മ​ണ​ത്തെ ചെ​റു​ക്കു​ന്ന​തി​നി​ടെ​യാ​ണ് ഡ​ൽ​ഹി​യി​ലേ​ക്ക് അ​ടി​യ​ന്ത​ര ര​ഹ​സ്യാ​ന്വേ​ഷ​ണ സ​ന്ദേ​ശ​മെ​ത്തി​യ​ത്. വീ​ണ്ടും ആ​ക്ര​മ​ണ​മു​ണ്ടാ​കാം.

എ​ന്നാ​ൽ അ​ത് കാ​ഷ്മീ​രി​ലൂ​ടെ​യാ​യി​രി​ക്കി​ല്ല. ഇ​ന്ത്യ ടാ​ങ്കു​ക​ൾ വി​ന്യ​സി​ക്കാ​ത്ത പ​ഞ്ചാ​ബ്-​രാ​ജ​സ്ഥാ​ൻ അ​തി​ർ​ത്തി​വ​ഴി ആ​യി​രി​ക്കും. അ​തി​ർ​ത്തി​യി​ൽ ഇ​ന്ത്യ​ക്കു സൈ​നി​ക​പോ​സ്റ്റ് ഉ​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും ടാ​ങ്ക് ഉ​പ​യോ​ഗി​ച്ച് അ​വ​രെ ത​ക​ർ​ക്കാ​മെ​ന്നും താ​ത്കാ​ലി​ക റോ​ഡ് ഉ​ണ്ടാ​ക്കാ​മെ​ന്നു​മാ​യി​രു​ന്നു പാ​ക് ക​ണ​ക്കു​കൂ​ട്ട​ൽ. പാ​ക്കി​സ്ഥാ​ന്‍റെ ഈ ​ആ​ക്ര​മ​ണ​പ​ദ്ധ​തി ത​കി​ടം​മ​റി​ക്ക​ണം. രാ​ജ്യ​ത്തി​നും സേ​ന​യ്ക്കും മു​ന്നി​ലു​ള്ള​ത് ഒ​രു രാ​ത്രി മാ​ത്ര​മാ​ണ്. ആ ​സാ​ഹ​സി​ക​ത ആ​ര് ഏ​റ്റെ​ടു​ക്കും.

ഞൊ​ടി​യി​ട​യി​ൽ ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ മൂ​ന്നു സേ​ന​ക​ളെ​യും ഒ​രു​മി​ച്ച് പ്ര​വ​ർ​ത്തി​പ്പി​ക്കാ​ൻ തീ​രു​മാ​ന​മാ​യി. മു​ഖ്യ പോ​രാ​ളി​യാ​യി ഇ​ന്ത്യ മു​ന്നി​ൽ നി​ർ​ത്തി​യ​ത് വ്യോ​മ​സേ​ന​യെ​യാ​യി​രു​ന്നു. കാ​ര​ണം, പാ​ക് ല​ക്ഷ്യം ഇ​ന്ത്യ​ൻ വ്യോ​മ​താ​വ​ള​ങ്ങ​ളാ​ണ്. ഇ​ന്ത്യ​ൻ വ്യോ​മ​സേ​ന എ​ന്തി​നും ത​യാ​റാ​യി നി​ൽ​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ശ​ത്രു​രാ​ജ്യ​ത്തി​ലെ ത​ന്ത്ര​പ്ര​ധാ​ന ല​ക്ഷ്യ​ങ്ങ​ൾ ആ​ക്ര​മി​ക്കു​ക​യും അ​വ​രു​ടെ പോ​ർ​വി​മാ​ന​ങ്ങ​ളെ ത​ക​ർ​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യ​ണം.

അ​തി​നാ​യി അ​വ​ർ നി​യോ​ഗി​ച്ച​ത് അ​സാ​മാ​ന്യ പ്ര​ഹ​ര​ശേ​ഷി​യു​ള്ള, എ​യ​ർ ടു ​എ​യ​ർ, എ​യ​ർ ടു ​സ​ർ​ഫ​സ് മി​സൈ​ലു​ക​ൾ വ​ർ​ഷി​ക്കാ​ൻ ക​ഴി​യു​ന്ന രാ​ജ്യ​ത്തെ ആ​ദ്യ സൂ​പ്പ​ർ​സോ​ണി​ക് ജെ​റ്റ് യു​ദ്ധ​വി​മാ​ന​ത്തെ​യാ​ണ്- റ​ഷ്യ​ൻ നി​ർ​മി​ത മി​ഖോ​യെ​ൻ ഗു​രെ​വി​ച്ച് 21 അ​ഥ​വാ മി​ഗ് 21. ഒ​റ്റ​ക്കു​തി​പ്പി​ൽ 1,210 കി​ലോ​മീ​റ്റ​ർ ദൂ​രം സ​ഞ്ച​രി​ക്കാ​നു​ള്ള ശേ​ഷി, നാ​ലു മീ​റ്റ​ർ ഉ​യ​ര​വും 14.5 മീ​റ്റ​ർ നീ​ള​വു​മു​ള്ള വി​മാ​ന​ത്തി​ന്‍റെ ചി​റ​കി​ന്‍റെ വ​ലി​പ്പം 7.154 മീ​റ്റ​ർ. 5,846 കി​ലോ ഭാ​രം.

ആ​യു​ധ​ങ്ങ​ളും വൈ​മാ​നി​ക​രും ഉ​ൾ​പ്പെ​ടെ 8,825 കി​ലോ ഭാ​രം വ​ഹി​ക്കാം. മ​ണി​ക്കൂ​റി​ൽ 2,175 കി​ലോ​മീ​റ്റ​റാ​ണു പ​റ​ക്ക​ൽ​വേ​ഗം. ശ​ത്രു​വി​മാ​ന​ങ്ങ​ളെ പ്ര​തി​രോ​ധി​ച്ച് തു​ര​ത്താ​നും ശ​ത്രു​രാ​ജ്യ​ത്ത് നാ​ശം വി​ത​യ്ക്കാ​നും ഒ​രു​പോ​ലെ സാ​ധി​ക്കു​ന്ന മ​ൾ​ട്ടി​റോ​ൾ ഫൈ​റ്റ​ർ-​ഇ​ന്‍റ​ർ​സെ​പ്റ്റ​ർ. ഇ​തൊ​ക്കെ​യാ​യി​രു​ന്നു ആ ​തീ​രു​മാ​ന​ത്തി​നു പി​ന്നി​ൽ.

പ്ര​ഭാ​ത​ത്തി​ലെ ശു​ഭ​വാ​ർ​ത്ത

അ​ടു​ത്ത പ്ര​ഭാ​ത​ത്തി​ൽ ഇ​ന്ത്യ​യെ കാ​ത്തി​രു​ന്ന​തു ശു​ഭ​വാ​ർ​ത്ത​ക​ളാ​യി​രു​ന്നു. കി​ഴ​ക്ക​ൻ പാ​ക്കി​സ്ഥാ​നി​ലെ (ഇ​പ്പോ​ൾ ബം​ഗ്ലാ​ദേ​ശ്) തേ​സ്ഗാ​വ്, കു​ർ​മി​റ്റോ​ള വ്യോ​മ​താ​വ​ള​ങ്ങ​ൾ മി​ഗ് 21 ഒ​റ്റ രാ​ത്രി​കൊ​ണ്ട് ത​ക​ർ​ത്തു​ത​രി​പ്പ​ണ​മാ​ക്കി.

പാ​ക്കി​സ്ഥാ​ന്‍റെ ഈ ​മു​ഖ്യ വ്യോ​മ​താ​വ​ള​ങ്ങ​ളി​ലെ റ​ണ്‍​വേ​ക​ൾ വെ​റും ഗ​ർ​ത്ത​ങ്ങ​ളാ​യി മാ​റി. ഇ​ന്ധ​ന, വെ​ടി​ക്കോ​പ്പു​ക​ൾ ന​ശി​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു. കി​ഴ​ക്ക​ൻ മേ​ഖ​ല​യി​ലെ പാ​ക്കി​സ്ഥാ​ൻ വ്യോ​മ​സേ​ന വെ​റും 48 മ​ണി​ക്കൂ​റി​നു​ള്ളി​ൽ നി​ലം​പ​രി​ശാ​യി. ധാ​ക്ക​യി​ൽ പാ​ക്കി​സ്ഥാ​ൻ സേ​ന​യു​ടെ കീ​ഴ​ട​ങ്ങ​ലി​ലേ​ക്കു ന​യി​ച്ച ദ്രു​ത​ഗ​തി​യി​ലു​ള്ള ഇ​ന്ത്യ​ൻ ക​ര​സേ​ന​യു​ടെ മു​ന്നേ​റ്റ​ത്തി​നു വ​ഴി​വെ​ട്ടി​യ​ത് മി​ഗ് 21 ആ​യി​രു​ന്നു.

മി​ഗി​ന്‍റെ അ​ടു​ത്ത ല​ക്ഷ്യ​സ്ഥാ​നം പ​ടി​ഞ്ഞാ​റ​ൻ പാ​ക്കി​സ്ഥാ​നി​ലെ ച​ക്ലാ​ല, സ​ർ​ഗോ​ധ, മു​രി​ദ് വ്യോ​മ​താ​വ​ള​ങ്ങ​ളാ​യി​രു​ന്നു. അ​മേ​രി​ക്ക​ൻ നി​ർ​മി​ത എ​ഫ് 86 സാ​ബ​റു​ക​ളും എ​ഫ് 104 സ്റ്റാ​ർ​ഫൈ​റ്റ​റു​ക​ളും ഉ​ൾ​പ്പെ​ടെ​യു​ള്ള ഫൈ​റ്റ​ർ സ്ക്വാ​ഡ്ര​ണു​ക​ൾ വി​ന്യ​സി​പ്പി​ച്ച ഇ​ടം. അ​വി​ടേ​ക്ക് പാ​ക് പ്ര​തി​രോ​ധ​മേ​ഖ​ല ക​ട​ന്ന് മി​ഗ് 21 നു​ഴ​ഞ്ഞു​ക​യ​റി. റ​ണ്‍​വേ​ക​ൾ, വി​മാ​ന ഹാം​ഗ​റു​ക​ൾ, ഇ​ന്ധ​ന​സം​ഭ​ര​ണ​കേ​ന്ദ്ര​ങ്ങ​ൾ, റ​ഡാ​ർ ഇ​ൻ​സ്റ്റ​ലേ​ഷ​നു​ക​ൾ എ​ന്നി​വ​യെ​ല്ലാം മി​ഗ് ത​ക​ർ​ത്തു.

സ​ർ​ഗോ​ധ​യി​ലെ ബേ​സ് ഓ​ഫ് ഗാ​ർ​ഡി​നെ പി​ടി​കൂ​ടി​യാ​യി​രു​ന്നു മി​ഗി​ന്‍റെ അ​ന്ന​ത്തെ മ​ട​ക്കം. പാ​ക് സേ​ന​യു​ടെ ബ​ദ​ൽ മാ​ർ​ഗ​മാ​യി​രു​ന്ന ഷോ​ർ​കോ​ട്ട്, മി​യാ​ൻ​വാ​ലി വ്യോ​മ​താ​വ​ള​ങ്ങ​ളും മി​ഗി​ന്‍റെ പ്ര​ഹ​ര​ശേ​ഷി അ​റി​ഞ്ഞ​ത് ഡി​സം​ബ​ർ നാ​ലി​നാ​യി​രു​ന്നു. വെ​റും 10 ദി​വ​സ​ത്തെ ഇ​ട​വേ​ള​യി​ൽ മി​ഗ് 21ന്‍റെ വീ​ര​ച​രി​ത്രം വീ​ണ്ടും ലോ​ക​ത്തെ അ​ന്പ​രി​പ്പി​ച്ചു. ആ ​ക​ഥ ഇ​ങ്ങ​നെ:

പ്ര​തീ​ക്ഷ കാ​ത്ത് വീ​ണ്ടും
1971 ഡി​സം​ബ​ർ 14,
സ്ഥ​ലം ഗു​വാ​ഹ​ത്തി.

വ്യോ​മ​സേ​ന​യു​ടെ 28-ാമ​ത്തെ സ്ക്വാ​ഡ്ര​ണ്‍ ഓ​പ്പ​റേ​ഷ​ൻ​സ് റൂ​മി​നു മു​ന്നി​ലേ​ക്ക് സ്റ്റേ​ഷ​ൻ ക​മാ​ൻ​ഡ​റു​ടെ ജീ​പ്പ് കു​തി​ച്ചെ​ത്തി. ഡ​ൽ​ഹി​യി​ൽ​നി​ന്നെ​ത്തി​യ നി​ർ​ണാ​യ​ക​വി​വ​രം അ​ദ്ദേ​ഹം ക​മാ​ൻ​ഡിം​ഗ് ഓ​ഫീ​സ​റെ അ​റി​യി​ച്ചു. ഇ​പ്പോ​ൾ സ​മ​യം 10.55, കൃ​ത്യം 25 മി​നി​റ്റി​ന​കം അ​താ​യ​ത് 11.20നു ​ധാ​ക്ക​യി​ലെ സ​ർ​ക്യൂ​ട്ട് ഹൗ​സ് ആ​ക്ര​മി​ക്ക​ണം. ബം​ഗ്ലാ​ദേ​ശി​ൽ അ​പ്പോ​ൾ സ​മ​യം 11.50 ആ​യി​രി​ക്കും.

ആ ​സ​മ​യ​ത്ത് ധാ​ക്ക​യി​ൽ ഗ​വ​ർ​ണ​ർ മാ​ലി​ക്കി​ന്‍റെ നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ൽ ഉ​ന്ന​ത ഉ​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​രു​ടെ യോ​ഗം ന​ട​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്. അ​താ​ണ് ആ​ക്ര​മി​ക്കേ​ണ്ട സ​മ​യം. അ​ത്ര​യും പ​റ​ഞ്ഞ സ്റ്റേ​ഷ​ൻ ക​മാ​ൻ​ഡ​ർ ഓ​ഫീ​സ​ർ​ക്കു ന​ൽ​കി​യ​ത് ധാ​ക്ക​യു​ടെ ടൂ​റി​സ്റ്റ് ഭൂ​പ​ട​മാ​ണ്. ല​ക്ഷ്യം ഇ​വി​ടെ​യാ​ണ്, റോ​ഡ് ക്രോ​സിം​ഗി​ന​ടു​ത്ത്. മാ​പ്പി​ലേ​ക്കു നോ​ക്കി​യ സ്റ്റേ​ഷ​ൻ ഓ​ഫീ​സ​ർ കാ​ണു​ന്ന​ത് നൂ​റു​ക​ണ​ക്കി​ന് റോ​ഡ് ക്രോ​സിം​ഗു​ക​ൾ.

എ​ല്ലാം ഒ​രു​പോ​ലെ​യി​രി​ക്കു​ന്നു. ഓ​ഫീ​സ​റു​ടെ ദ​യ​നീ​യ​ത മ​ന​സി​ലാ​യി​ട്ടും “വേ​ഗം ചെ​യ്യൂ” എ​ന്നാ​ണ് ക​മാ​ൻ​ഡ​ർ പ​റ​ഞ്ഞ​ത്. 32 റോ​ക്ക​റ്റു​ക​ൾ വീ​ത​മു​ള്ള നാ​ല് മി​ഗ് 21 വി​മാ​ന​ങ്ങ​ൾ ത​യാ​റാ​യി​രു​ന്നു, എ​ന്നാ​ൽ കോ​ണ്‍​ക്രീ​റ്റ് കെ​ട്ടി​ട​ങ്ങ​ൾ​ക്കെ​തി​രേ മി​സൈ​ലു​ക​ൾ മി​ക​ച്ച ആ​യു​ധ​ങ്ങ​ള​ല്ല. 500 കി​ലോ​ഗ്രാം ബോം​ബു​ക​ൾ ക​യ​റ്റാ​ൻ സ​മ​യ​വും ഇ​ല്ല. അ​ത്ര​യും ബോം​ബ് നി​റ​യ്ക്കാ​ൻ കു​റ​ഞ്ഞ​ത് ഒ​രു മ​ണി​ക്കൂ​റെ​ങ്കി​ലും എ​ടു​ക്കും. മീ​റ്റിം​ഗ് അ​വ​സാ​നി​ച്ച് ഉ​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​ർ പോ​യ​ശേ​ഷം കെ​ട്ടി​ടം ആ​ക്ര​മി​ക്കു​ന്ന​തി​ൽ അ​ർ​ഥ​മി​ല്ല.

ദൗ​ത്യ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ച് പൈ​ല​റ്റു​മാ​രോ​ടു വി​ശ​ദീ​ക​രി​ക്കാ​നും മ​തി​യാ​യ സ​മ​യ​മി​ല്ല, ല​ക്ഷ്യ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ച് വ്യ​ക്ത​ത​യി​ല്ല, വി​മാ​ന​ത്തി​ൽ ക​യ​റ്റാ​ൻ ഏ​റ്റ​വും അ​നു​യോ​ജ്യ​മാ​യ ആ​യു​ധ​ങ്ങ​ളി​ല്ല. പ​ക്ഷേ ദൗ​ത്യം നി​ർ​ണാ​യ​ക​മാ​ണ്. നാ​ല് പൈ​ല​റ്റു​മാ​ർ ഫൈ​റ്റ​റു​ക​ളി​ൽ ഓ​ടി​ക്ക​യ​റി എ​ൻ​ജി​ൻ സ്റ്റാ​ർ​ട്ട് ചെ​യ്തു. അ​പ്പോ​ഴാ​ണ് ഒ​രു മു​തി​ർ​ന്ന പൈ​ല​റ്റ് ഒ​രു ക​ട​ലാ​സു​മാ​യി സ്റ്റേ​ഷ​ൻ ക​മാ​ൻ​ഡ​റു​ടെ അ​ടു​ത്തേ​ക്ക് ഓ​ടി​യ​ടു​ത്ത​ത്.

അ​തി​ൽ എ​ഴു​തി​യി​രു​ന്ന​ത് ഇ​ങ്ങ​നെ​യാ​ണ്. ടാ​ർ​ഗ​റ്റ് ഗ​വ​ണ്‍​മെ​ന്‍റ് ഹൗ​സ് ആ​ണ് സ​ർ​ക്യൂ​ട്ട് ഹൗ​സ് അ​ല്ല. സം​ഘം വീ​ണ്ടും ടൂ​റി​സ്റ്റ് മാ​പ്പ് നോ​ക്കി. പു​തി​യ ടാ​ർ​ഗ​റ്റി​നെ തി​രി​ച്ച​റി​യാ​നു​ള്ള അ​ട​യാ​ളം പ​ച്ച നി​റ​മാ​യി​രു​ന്നു, നി​മി​ഷ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക​കം നാ​ല് മി​ഗ് 21 യു​ദ്ധ​വി​മാ​ന​ങ്ങ​ൾ റ​ണ്‍​വേ​യി​ൽ​നി​ന്ന് കു​തി​ച്ചു​യ​ർ​ന്നു. ആ​വ​ശ്യ​ത്തി​ന് ബോം​ബി​ല്ല, ടാ​ർ​ഗ​റ്റ് കൃ​ത്യ​മ​ല്ല, ര​ണ്ടാ​മ​ത് ഒ​രു അ​വ​സ​രം കി​ട്ടു​ക​യു​മി​ല്ല.

കൃ​ത്യ​ത അ​തു മാ​ത്ര​മാ​ണ് വി​ജ​യം കൈ​വ​രി​ക്കാ​നു​ള്ള മാ​ർ​ഗം. വി​മാ​ന​വേ​ഗം, ഡൈ​വ് ആം​ഗി​ൾ, കാ​റ്റ് ഇ​വ​യി​ൽ പോ​ലും നേ​രി​യ മാ​റ്റ​മു​ണ്ടാ​യാ​ൽ ല​ക്ഷ്യം കൈ​വ​രി​ക്കാ​തെ മ​ട​ങ്ങേ​ണ്ടി​വ​രും. പി​ന്നെ വ്യോ​മ​സേ​ന​യ​ല്ല, രാ​ജ്യ​മാ​ണ് ലോ​ക​ത്തി​നു മു​ന്നി​ൽ ത​ല​കു​നി​ക്കേ​ണ്ടി​വ​രി​ക. ഇ​തെ​ല്ലാം മ​ന​സി​ൽ വ​ച്ചാ​യി​രു​ന്നു മി​ഗ് 21 പൈ​ല​റ്റു​മാ​ർ പ​റ​ത്തി​യ​ത്. മി​ഗ് 21 ആ ​നാ​ല് പൈ​ല​റ്റു​മാ​രെ​യും ച​തി​ച്ചി​ല്ല. രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്‍റെ പ്ര​തീ​ക്ഷ കാ​ത്തു.

ഇ​ന്ത്യ​ൻ മി​ഗ് 21 വി​മാ​ന​ങ്ങ​ൾ ത​ന്‍റെ ഒൗ​ദ്യോ​ഗി​ക വ​സ​തി​യാ​യ സ​ർ​ക്കാ​ർ ഹൗ​സ് ത​ക​ർ​ത്ത​തി​ന്‍റെ ഞെ​ട്ട​ലി​ൽ, കി​ഴ​ക്ക​ൻ പാ​ക്കി​സ്ഥാ​ൻ ഗ​വ​ർ​ണ​റാ​യ ഡോ. ​എ.​എം. മാ​ലി​ക് വി​റ​യ്ക്കു​ന്ന കൈ​ക​ൾ​കൊ​ണ്ട് രാ​ജി​ക്ക​ത്ത് എ​ഴു​തി. ക​ത്തി​ന്‍റെ കോ​പ്പി അ​ദ്ദേ​ഹം ന​ൽ​കി​യ​ത് മി​ഗി​നെ ഭ​യ​ന്ന് ത​നി​ക്കൊ​പ്പം ബ​ങ്ക​റി​ൽ ഒ​ളി​ച്ച ഐ​ക്യ​രാ​ഷ്ട്ര​സ​ഭാ ഉ​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​നാ​യ ജോ​ണ്‍ കെ​ല്ലി​ക്കും ല​ണ്ട​നി​ലെ ഞാ​യ​റാ​ഴ്ച പ​ത്ര​മാ​യ ദി ​ഒ​ബ്സ​ർ​വ​റി​ലെ ഗാ​വി​ൻ യ​ങ്ങി​നു​മാ​ണ്.

അ​തോ​ടെ ലോ​കം അ​റി​ഞ്ഞു, മാ​ലി​ക് തോ​ൽ​വി സ​മ്മ​തി​ച്ചെ​ന്ന്. പി​ന്നാ​ലെ ലോ​കം സാ​ക്ഷ്യം​വ​ഹി​ച്ച​ത് ലോ​ക​ത്തി​ലെ​ത​ന്നെ ഏ​റ്റ​വും വ​ലി​യ സൈ​നി​ക കീ​ഴ​ട​ങ്ങ​ലി​നാ​യി​രു​ന്നു. അ​ന്ന് ബം​ഗ്ലാ​ദേ​ശ് വി​മോ​ച​ന​സ​മ​ര​ത്തി​നും അ​റു​തി​യാ​യി. 98,000 പാ​ക് സൈ​നി​ക​രാ​ണ് ഇ​ന്ത്യ​ൻ സൈ​ന്യ​ത്തി​നു മു​ന്നി​ൽ കീ​ഴ​ട​ങ്ങി​യ​ത്. ര​ണ്ടാം ലോ​ക മ​ഹാ​യു​ദ്ധ​ത്തി​നു ശേ​ഷ​മു​ള്ള ഏ​റ്റ​വും വ​ലി​യ സൈ​നി​ക കീ​ഴ​ട​ങ്ങ​ൽ.

ഓ​പ്പ​റേ​ഷ​ൻ സി​ന്ദൂ​ർ വ​രെ

1971നു​ശേ​ഷം മി​ഗി​ന്‍റെ ധീ​ര​ച​രി​ത്രം രാ​ജ്യ​മ​റി​ഞ്ഞ​ത് കാ​ർ​ഗി​ൽ യു​ദ്ധ​ത്തി​ലാ​ണ്. 1999ലെ ​യു​ദ്ധ​സ​മ​യ​ത്ത് പാ​ക് നു​ഴ​ഞ്ഞു​ക​യ​റ്റ​ക്കാ​രെ നേ​രി​ടു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു പ്ര​ധാ​ന ദൗ​ത്യം. കാ​ർ​ഗി​ൽ, ലേ ​മേ​ഖ​ല​ക​ളി​ലെ കോം​പാ​റ്റ് എ​യ​ർ പ​ട്രോ​ളിം​ഗ് ന​ട​ത്തി​യ​ത് അ​ന്ന് മി​ഗ് 21 ആ​ണ്. മൈ​ന​സ് അ​ഞ്ചു ഡി​ഗ്രി മു​ത​ൽ 11 വ​രെ​യാ​ണ് ത​ണു​പ്പ്.

16,000 അ​ടി ഉ​യ​ര​ത്തി​ലു​ള്ള കാ​ർ​ഗി​ൽ മ​ല​നി​ര, എ​ല്ലാം​കൊ​ണ്ടും വെ​ല്ലു​വി​ളി നി​റ​ഞ്ഞ അ​വ​സ്ഥ​യി​ലാ​യി​രു​ന്നു ഇ​ന്ത്യ​ൻ ക​ര, വ്യോ​മ​സേ​ന​ക​ൾ. ഈ ​സ​മ​യ​ത്ത് വ്യോ​മാ​തി​ർ​ത്തി ക​ട​ന്നെ​ത്തു​ന്ന ശ​ത്രു​യു​ദ്ധ​വി​മാ​ന​ങ്ങ​ളെ​യും നി​രീ​ക്ഷ​ണ​വി​മാ​ന​ങ്ങ​ളെ​യും തു​ര​ത്തു​ക​യെ​ന്ന ജോ​ലി​യാ​ണ് മി​ഗ് 21ന് ​ല​ഭി​ച്ച​ത്. പാ​ക്കി​സ്ഥാ​ൻ അ​തി​ർ​ത്തി​യോ​ടു ചേ​ർ​ന്നു​ള്ള ല​ഡാ​ക്കി​ലെ ബ​റ്റാ​ലി​ക് മേ​ഖ​ല​യി​ലേ​ക്കാ​യി​രു​ന്നു മി​ഗ് 21 വി​മാ​ന​ങ്ങ​ളെ​ത്തി​യ​ത്. സേ​ന​യി​ലെ ഫ്ളൈ​റ്റ് ലെ​ഫ്റ്റ​ന​ന്‍റ് കെ. ​ന​ചി​കേ​ത​യും സ്ക്വാ​ഡ്ര​ണ്‍ ലീ​ഡ​റാ​യ അ​ജ​യ് അ​ഹൂ​ജ​യു​മാ​യി​രു​ന്നു ഈ ​വി​മാ​ന​ങ്ങ​ൾ പ​റ​ത്തി​യി​രു​ന്ന​ത്.

പ​ക്ഷേ മി​ഗ് വി​മാ​നം വെ​ടി​വ​ച്ചി​ട്ട് ഫ്ളൈ​റ്റ് ലെ​ഫ്റ്റ​ന​ന്‍റ് കെ. ​ന​ചി​കേ​ത​യെ പാ​ക്കി​സ്ഥാ​ൻ ത​ട​വു​കാ​ര​നാ​ക്കി. കാ​ർ​ഗി​ൽ യു​ദ്ധ​ത്തി​ലെ ആ​ദ്യ​ത്തെ യു​ദ്ധ​ത്ത​ട​വു​കാ​ര​നാ​ണ് ക്യാ​പ്റ്റ​ൻ ന​ചി​കേ​ത. എ​ന്നാ​ൽ ധീ​ര​നാ​യ സ്ക്വാ​ഡ്ര​ണ്‍ ലീ​ഡ​ർ അ​ജ​യ് അ​ഹൂ​ജ, ന​ചി​കേ​ത​യെ തെ​ര​ഞ്ഞി​റ​ങ്ങി. അ​പ​ക​ട​ക​ര​മാ​ണെ​ന്ന് അ​റി​ഞ്ഞി​ട്ടും അ​ദ്ദേ​ഹം മി​ഗ് 21ൽ ​ശ​ത്രു​ക്ക​ളു​ടെ ത​ല​യ്ക്ക് മീ​തെ വ​ട്ട​മി​ട്ടു പ​റ​ന്നു. പെ​ട്ടെ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു കാ​ര്യ​ങ്ങ​ൾ മാ​റി മ​റി​ഞ്ഞ​ത്.

പാ​ക് മി​സൈ​ൽ മി​ഗ് 21ൽ ​വ​ന്നി​ടി​ച്ചു. അ​ജ​യ് അ​ഹൂ​ജ പാ​ര​ച്യൂ​ട്ട് വ​ഴി പു​റ​ത്തേ​ക്കു ചാ​ടി. എ​ന്നാ​ൽ ചെ​ന്നി​റ​ങ്ങി​യ​ത് പാ​ക് സേ​ന​യു​ടെ കൈ​ക​ളി​ലേ​ക്കാ​ണ്. യു​ദ്ധ​ത്ത​ട​വു​കാ​ര​നാ​യി കൊ​ണ്ടു​പോ​കു​ന്ന​തി​നു പ​ക​രം, പാ​കി​സ്ഥാ​ൻ സൈ​ന്യം അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ പി​ടി​കൂ​ടി പീ​ഡി​പ്പി​ക്കു​ക​യും വ​ധി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു. സ്ട്രൈ​ക്ക് വി​മാ​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് അ​ക​ന്പ​ടി​യേ​കി​യും ശ്രീ​ന​ഗ​ർ, ഉ​ധം​പു​ർ പോ​ലു​ള്ള ഫോ​ർ​വേ​ഡ് എ​യ​ർ ബേ​സു​ക​ളി​ൽ സു​ര​ക്ഷ ഒ​രു​ക്കി​യും കാ​ർ​ഗി​ൽ യു​ദ്ധ​ത്തി​ൽ മി​ഗ് ത​ന്‍റെ ധീ​ര​ത ച​രി​ത്ര​ത്തി​ന്‍റെ ഭാ​ഗ​മാ​ക്കി മാ​റ്റു​ക​ത​ന്നെ​ചെ​യ്തു.

പി​ന്നീ​ട് 2019 ലെ ​ബാ​ലാ​കോ​ട്ട് ആ​ക്ര​മ​ണ​സ​മ​യ​ത്തും സു​ഖോ​യ് എം​കെ 30 മി​റാ​ഷ് വി​മാ​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് അ​ക​ന്പ​ടി​യേ​കി മി​ഗ് 21 ക​രു​ത്തു തെ​ളി​യി​ച്ചു. പാ​ക് മ​ണ്ണി​ലെ ഭീ​ക​ര​കേ​ന്ദ്ര​ങ്ങ​ൾ ത​ക​ർ​ത്ത സ​ർ​ജി​ക്ക​ൽ സ്ട്രൈ​ക്കി​നു ശേ​ഷം സു​ഖോ​യ് ഇ​ന്ത്യ​ൻ വ്യോ​മാ​തി​ർ​ത്തി​യി​ൽ തി​രി​ച്ചെ​ത്തി​യ​തും പാ​ക് എ​ഫ് 16 വി​മാ​ന​ങ്ങ​ൾ പി​ന്നാ​ലെ കു​തി​ച്ചെ​ത്തി. എ​ന്നാ​ൽ മി​ഗ് 21 ശ​ക്ത​മാ​യ പ്ര​തി​രോ​ധം തീ​ർ​ത്ത​തോ​ടെ പാ​ക് പോ​ർ​വി​മാ​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് ഇ​ന്ത്യ​ൻ ആ​കാ​ശ​ത്തേ​ക്കു ക​ട​ക്കാ​നാ​വാ​തെ തി​രി​കെ പ​റ​ക്കേ​ണ്ടി​വ​ന്നു.

അ​ഭി​ന​ന്ദ​ൻ വ​ർ​ധ​മാ​ൻ എ​ന്ന ഇ​ന്ത്യ​ൻ വ്യോ​മ​സേ​നാ വിം​ഗ് ക​മാ​ൻ​ഡ​ർ പ​റ​ത്തി​യ മി​ഗ് 21 ഒ​രു പാ​ക് എ​ഫ് 16 വി​മാ​നം വെ​ടി​വ​ച്ചി​ടു​ക​യും മ​റ്റു പോ​ർ​വി​മാ​ന​ങ്ങ​ളെ പാ​ക് മ​ണ്ണി​ലേ​ക്കു തു​ര​ത്തു​ക​യും ചെ​യ്തെ​ങ്കി​ലും പാ​ക് ആ​കാ​ശം ഭേ​ദി​ച്ച മി​ഗ് 21 പാ​ക്കി സ്ഥാ​ന്‍റെ സ​ർ​ഫേ​സ് ടു ​എ​യ​ർ മി​സൈ​ലേ​റ്റ് ത​ക​ർ​ന്നു​വീ​ണു. പാ​ര​ച്യൂ​ട്ടി​ൽ ഇ​റ​ങ്ങി​യ അ​ഭി​ന​ന്ദ​നെ പാ​ക് സൈ​ന്യം പി​ടി​കൂ​ടി​യെ​ങ്കി​ലും പി​ന്നീ​ട് ഇ​ന്ത്യ​ൻ സ​മ്മ​ർ​ദ​ത്തി​നു വ​ഴ​ങ്ങി രാ​ജ്യ​ത്തി​നു കൈ​മാ​റി. ഏ​റ്റ​വു​മൊ​ടു​വി​ൽ 2025ലെ ​ഓ​പ്പ​റേ​ഷ​ൻ സി​ന്ദൂ​റി​ലും മി​ഗ് 21 പ​ങ്കാ​ളി​യാ​യി.

മി​ഗ് യു​ഗം

ശീ​ത​സ​മ​ര​കാ​ല​ത്ത് സോ​വി​യ​റ്റ് യൂ​ണി​യ​ന്‍റെ ക​രു​ത്തി​ന്‍റെ പ്ര​തീ​ക​മാ​യി​രു​ന്ന മി​ഗ് 21 ഇ​ന്‍റ​ർ​സെ​പ്റ്റ​ർ ആ​യും ഫൈ​റ്റ​ർ ആ​യും ഉ​പ​യോ​ഗി​ക്കാ​വു​ന്ന ശ​ബ്ദാ​തി​വേ​ഗ യു​ദ്ധ​വി​മാ​ന​മാ​ണ്. 1963ലാ​ണ് മി​ഗ് 21 ഇ​ന്ത്യ​ൻ വ്യോ​മ​സേ​ന​യു​ടെ ഭാ​ഗ​മാ​യ​തെ​ങ്കി​ലും 71ലെ ​യു​ദ്ധ​ത്തി​നു ശേ​ഷ​മാ​ണ് വ്യാ​പ​ക​മാ​യി ഉ​പ​യോ​ഗി​ക്കാ​ൻ തു​ട​ങ്ങി​യ​ത്. മി​ഗ് 21 ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ ഏ​റ്റ​വും കൂ​ടു​ത​ൽ കാ​ലം സേ​വ​ന​ത്തി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന യു​ദ്ധ​വി​മാ​നം​കൂ​ടി​യാ​ണ്.

874 മി​ഗ് 21 ഇ​ന്ത്യ​ക്കു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​തി​ൽ 660 എ​ണ്ണം ഇ​ന്ത്യ ത​ദ്ദേ​ശീ​യ​മാ​യി നി​ർ​മി​ച്ച​വ​യാ​ണ്.​ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ ആ​കാ​ശ​ത്തെ വൈ​ദേ​ശി​ക ആ​ക്ര​മ​ണ​ങ്ങ​ളി​ൽ​നി​ന്ന് സം​ര​ക്ഷി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു മി​ഗ് 21ന്‍റെ വ​ര​വി​ന്‍റെ ഉ​ദ്ദേ​ശ്യം. യു​ദ്ധ​വി​മാ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ ച​രി​ത്ര​ത്തി​ൽ​ത​ന്നെ താ​ര​ത​മ്യ​മി​ല്ലാ​ത്ത ഒ​രു​പി​ടി വി​ജ​യ റെ​ക്കോ​ഡു​മാ​യാ​ണ് മി​ഗ് അ​വ​സാ​ന പ​റ​ക്ക​ലി​നൊ​രു​ങ്ങു​ന്ന​ത്.

അ​റു​പ​തു​ക​ളി​ലും എ​ഴു​പ​തു​ക​ളി​ലും ആ​കാ​ശ​ത്ത് ഇ​ന്ത്യ​ക്ക് അ​ർ​ഥ​ശ​ങ്ക​യേ​തു​മി​ല്ലാ​ത്ത​വി​ധം മേ​ൽ​ക്കൈ നേ​ടി​ക്കൊ​ടു​ത്ത​ത് മി​ഗ് 21 ആ​യി​രു​ന്നു. പ​ല വി​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളി​ലാ​യാ​യി​രു​ന്നു ഹി​ന്ദു​സ്ഥാ​ൻ എ​യ​റോ​നോ​ട്ടി​ക്സി​ൽ(​എ​ച്ച്എ​എ​ൽ) മി​ഗി​ന്‍റെ നി​ർ​മാ​ണം. മി​ഗ് എ​ഫ്എ​ൽ, മി​ഗ് 21 എം, ​മി​ഗ് 21 ബൈ​സ്, മി​ഗ് 21 ബൈ​സ​ണ്‍ എ​ന്നീ അ​പ്ഗ്രേ​ഡ​ഡ് വേ​ർ​ഷ​നു​ക​ൾ എ​ച്ച്എ​എ​ല്ലി​ൽ നി​ർ​മി​ച്ചു. അ​വ​സാ​ന​ത്തെ കാ​റ്റ​ഗ​റി​യാ​യ ബൈ​സ​ണ്‍ ആ​ണ് ഇ​പ്പോ​ൾ സേ​ന​യോ​ടു വി​ട​പ​റ​യു​ന്ന​ത്.


മി​ഗി​ന്‍റെ ക​ഴി​വ് ഇ​ന്ത്യ​യി​ലോ റ​ഷ്യ​യി​ലോ മാ​ത്രം ഒ​തു​ങ്ങി​നി​ൽ​ക്കു​ന്ന​ത​ല്ല. ആ​ഗോ​ള​ത​ല​ത്തി​ൽ ഏ​റ്റ​വും കൂ​ടു​ത​ൽ ഉ​ത്പാ​ദി​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട യു​ദ്ധ​വി​മാ​ന​മെ​ന്ന ഖ്യാ​തി​കൂ​ടി ഇ​തി​നു​ണ്ട്. അ​റു​പ​തോ​ളം രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ ക​രു​ത്താ​യി​രു​ന്നു മി​ഗ്. ഇ​രു​പ​തി​ലേ​റെ രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ പ്ര​തി​രോ​ധ​ക്കോ​ട്ട​യി​ൽ ഈ ​വി​ശ്വ​സ്ത​നാ​യ പോ​രാ​ളി ഇ​പ്പോ​ഴു​മു​ണ്ടെ​ന്നാ​ണു ക​ണ​ക്ക്. സെ​പ്റ്റം​ബ​ർ 19ന് ​മി​ഗ് 21 ന്‍റെ ഇ​ന്ത്യ​ൻ വാ​യു​സേ​ന​യി​ലെ അ​വ​സാ​ന സ്ക്വാ​ഡ്ര​നാ​യ 23 സ്ക്വാ​ഡ്ര​ൻ പാ​ന്തേ​ഴ്സി​നു ച​ണ്ഡി​ഗ​ഢി​ൽ യാ​ത്ര​യ​യ​പ്പ് ന​ൽ​കു​ന്ന​തോ​ടെ പ​തി​റ്റാ​ണ്ടു​ക​ൾ നീ​ണ്ട യു​ഗം അ​വ​സാ​നി​ക്കും.